14 października obchodzimy Dzień Edukacji Narodowej. Świętują nauczyciele, wychowawcy i pedagodzy

„Z okazji naszego Święta życzę wszystkim Nauczycielom oraz Pracownikom oświaty, aby Wasza praca cieszyła się jak najwyższym społecznym uznaniem. To ważne, bo w końcu bez nauczycieli i bez szkoły świat nie stanie się lepszy. Życzę także uznania w wymiarze finansowym, jest to konieczne, by prestiż naszego zawodu wzrastał, a praca w szkole mogła nam przynosić satysfakcję” – napisał prezes ZNP Sławomir Broniarz z okazji Dnia Edukacji Narodowej

„Być NAUCZYCIELEM, to zaszczyt, wielki obowiązek ale i prawdziwa radość uczestniczyć w rozwoju Swoich uczniów. Wszystkim pracownikom edukacji życzę owej radości przez cały czas Waszej pracy w szkole” – dodał prezes ZNP na Twitterze.

Dzień Edukacji Narodowej obchodzony jest w rocznicę powstania w 1773 r. Komisji Edukacji Narodowej, pierwszego w Europie ministerstwa oświaty, która zajęła się reformowaniem szkolnictwa w Polsce. Święto wprowadzono w 1982 r. w miejsce obchodzonego wcześniej Dnia Nauczyciela. Świętuje go blisko 700 tys. nauczycieli w całej Polsce.

Życzenia nauczycielom złożył także szef MEN Dariusz Piontkowski. „Z okazji Dnia Edukacji Narodowej wszystkim dyrektorom, nauczycielom oraz pracownikom szkół i placówek oświatowych życzę zrealizowania planów i spełnienia marzeń” – napisał.

Z kolei szef Episkopatu abp Stanisław Gądecki w liście otwartym do nauczycieli podziękował za ich codzienny trud, jaki wkładają w swoją niezwykle ważną i odpowiedzialną pracę. „Pomagając rodzicom, pokazujecie uczniom piękno świata i potęgę ludzkiego umysłu. Uczycie wybierać dobro i przestrzegacie przed złem”.

W piątek uroczystości z okazji Dnia Edukacji Narodowej odbyły się w Kancelarii Premiera. Uhonorowano nauczycieli i osoby szczególnie zasłużone dla oświaty.

MEN poinformowało, że za wybitne zasługi dla rozwoju oświaty w tym roku odznaczono Brązowym Krzyżem Zasługi – 3 osoby, a medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości – 2 osoby. Przyznano też za wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków wynikających z pracy zawodowej Medale za Długoletnią Służbę: Medalem Złotym za Długoletnią Służbę odznaczono 1342 osoby, Medalem Srebrnym za Długoletnią Służbę – 811 osób, Medalem Brązowym za Długoletnią Służbę – 520 osób. Za szczególne zasługi dla rozwoju oświaty i wychowania Medalem Komisji Edukacji Narodowej uhonorowano 3865 osób. Przyznano też Nagrody Ministra Edukacji Narodowej za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze. Otrzymało je 378 osób.

25 nauczycielom nadano honorowy tytuł Profesora Oświaty. Jest on nadawany nauczycielom dyplomowanym za wyróżniające osiągnięcia w pracy dydaktycznej i wychowawczej, dzielenie się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami. Uroczystość nadania odbywa się tylko raz w roku – z okazji Dnia Edukacji Narodowej.

Przypomnijmy, że Komisja Edukacji Narodowej (pełna nazwa: Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca) – była pierwszym w świecie ministerstwem oświaty i o wiele lat wyprzedziła podobne rozwiązania w innych państwach. Na wniosek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego powołał ją 14 października 1773 r. Sejm Rozbiorowy.

Działała w latach 1773-1794. Stworzyła nowoczesną strukturę organizacyjną oświaty – od szkół elementarnych przez gimnazja aż do uczelni wyższych. Zaczęto nauczać w języku polskim. Reforma objęła programy nauczania, do których wprowadzono elementy nauk przyrodniczych, historii i geografii Polski, naukę języka ojczystego i wychowanie obywatelskie. Wprowadzono też elementy wychowania fizycznego.

Komisja uregulowała również podstawy prawne zawodu nauczycielskiego i stworzyła pierwsze szkoły kształcące pedagogów. Zdecydowano o utworzeniu seminariów nauczycielskich przy uniwersytetach.

Powołała też Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które zajęło się przygotowywaniem podręczników. Zamawiano je u wybitnych uczonych polskich i tłumaczono najlepsze opracowania zagraniczne. W sumie wydano 30 podręczników, z czego 17 publikacji miało charakter podręczników, 6 książek pomocniczych takich, jak słowniki, wypisy i tablice logarytmiczne. Część z nich, wydane po raz pierwszy, stworzyło polską terminologię naukową takich dziedzin, jak: fizyka, matematyka, chemia, logika i gramatyka.

Zreorganizowane zostały też akademie: krakowska i wileńska. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, przemianowany na Szkołę Główną Koronną, stał się nowoczesną uczelnią. Wysoką rangę zdobył uniwersytet wileński. Przemianowany na Szkołę Główną Wielkiego Księstwa Litewskiego stał się ważnym ośrodkiem nauk przyrodniczych i astronomii. Komisja zamierzała też powołać Królewski Uniwersytet w Warszawie – jego zalążkiem była utworzona w 1789 r. Szkoła Anatomii i Chirurgii.

Kres działaniom Komisji Edukacji Narodowej położyła utrata niepodległości Polski, ale wiele wprowadzonych przez nią rozwiązań miało kontynuację.

Więcej o rysie historycznym Święta można przeczytać na portalu dzieje.pl tutaj.

Niezależnie od tego 5 października obchodzony jest Światowy Dzień Nauczyciela (World Teacher’s Day). Międzynarodowe święto zostało proklamowane przez UNESCO w 1994 r. Dzień obchodzony jest dla upamiętnienia rocznicy podpisania 5 października w 1966 r. przez UNESCO i Światową Organizację Pracy „Rekomendacji w sprawie statusu nauczycieli”. Rekomendacja jest podstawowym dokumentem określającym zakres praw i obowiązków nauczycieli w skali globalnej.

(JK, GN)