40 lat temu wprowadzono stan wojenny

13 grudnia 1981 r., w Polsce został wprowadzony stan wojenny. Władzę w kraju przejęła Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego (WRON). Przerwana została działalność zawiązków zawodowych, w tym Związku Nauczycielstwa Polskiego. Działacze NSZZ „Solidarność” z Lechem Wałęsą na czele zostali internowani. Zawieszone zostały prawa i swobody obywatelskie.

Władze jeszcze 12 grudnia 1981 r. przed północą rozpoczęły zatrzymywanie działaczy opozycji demokratycznej. W niedzielę, 13 grudnia, Polskie Radio i Telewizja Polska emitowały od rana wystąpienie generała Wojciecha Jaruzelskiego, a na ulicach pojawiły się wojsko, milicja i czołgi. W ciągu kilku dni w 49 ośrodkach internowania umieszczono prawie 5 tys. osób; łącznie internowano 10 tys. osób.

Już 14 grudnia niezależnie od siebie w proteście wobec wprowadzenia stanu wojennego rozpoczęły się strajki okupacyjne w wielu dużych zakładach przemysłowych i kopalniach. 16 grudnia, w trakcie tragicznej pacyfikacji kopalni „Wujek”, funkcjonariusze ZOMO zastrzelili 9 górników.

Na podstawie dekretu o stanie wojennym, wydanego przez WRON, wprowadzono tryb doraźny w sądach, zakazano strajków, demonstracji, milicja i wojsko mogły każdego legitymować i przeszukiwać. Wprowadzono godzinę milicyjną, a na wyjazdy poza miejsce zamieszkania potrzebna była przepustka. Korespondencja podlegała oficjalnej cenzurze, wyłączono telefony. Większość najważniejszych instytucji i zakładów pracy została zmilitaryzowana i była kierowana przez ponad 8 tys. komisarzy wojskowych.

Stan wojenny zawieszono 31 grudnia 1982 r., a zniesiono 22 lipca 1983 r.

Nie jest znana dokładna liczba ofiar, które w wyniku wprowadzenia stanu wojennego poniosły śmierć. Szacuje się, że zginęło od kilkudziesięciu do ponad 100 osób. W 2002 r. 13 grudnia został ustanowiony Dniem Pamięci Ofiar Stanu Wojennego.

Sejm przyjął uchwałę w rocznicę stanu wojennego. „Za” głosowało 423 posłów. Przeciwko był Zbigniew Ajchler, poseł niezależny, który w głosowaniach wspiera PiS. Ajchler kandydował z list PO, ale wszedł do Sejmu dopiero w czerwcu tego roku. Z kolei od głosu wstrzymało się 26 posłów, w tym Klaudia Jachira i Franciszek Sterczewski z Koalicji Obywatelskiej, Dobromir Sośnierz z Konfederacji i 23 reprezentantów Lewicy (19 posłów tego klubu poparło uchwałę).

Więcej na temat obchodów rocznicy wprowadzenia stanu wojennego można przeczytać na portalu dzieje.pl

(GN)

Fot: WJ. Żołnierkiewicz, domena publiczna, Wikimedia Commons