80 lat temu, 17 września 1939 r., łamiąc polsko-sowiecki pakt o nieagresji, Armia Czerwona wkroczyła na teren Polski, realizując ustalenia zawarte w tajnym protokole paktu Ribbentrop-Mołotow (obaj na zdjęciu). W całym kraju odbywają się uroczystości upamiętniające to wydarzenie.
Obchody 80 rocznicy agresji ZSRR na Polskę wypadają także w Światowy Dzień Sybiraka. Uroczystości w Warszawie rozpoczną się o godzinie 12. W katedrze polowej Wojska Polskiego sprawowana będzie msza święta w intencji poległych i pomordowanych na Wschodzie, a następnie w Muzeum Katyńskim odbędzie się ceremonia złożenia kwiatów pod Epitafium Katyńskim.
Dziś 80. rocznica napaści Związku Sowieckiego na Polskę. #17września #Pamiętamy pic.twitter.com/outO7exXpE
— Kancelaria Premiera (@PremierRP) September 17, 2019
Na godzinę 17 zaplanowano przemówienia okolicznościowe, odczytanie apelu pamięci oraz złożenie wieńców przy pomniku Poległym i Pomordowanym na Wschodzie, z kolei o 18 na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego odbędzie się Koncert Niepodległości, którego scenarzystą i reżyserem jest Jacek “Wiejski” Górski.
Przypomnijmy, że 80 lat temu doszło do zbrojnej napaści ZSRR na Polskę bez wypowiedzenia wojny. Na mocy tajnego protokołu do paktu Ribbentrop-Mołotow z 23 sierpnia 1939 roku ZSRR zobowiązał się do zbrojnego wystąpienia przeciw Polsce w sytuacji, gdyby III Rzesza znalazła się w stanie wojny z Polską (co nastąpiło 1 września 1939 roku).
Oficjalnym pretekstem agresji były niezgodne z prawdą informacje o rozpadzie państwa polskiego i ucieczce rządu, a także konieczności ochrony mienia i życia zamieszkujących wschodnią Polskę Ukraińców i Białorusinów oraz uwalnianiu ludu polskiego od wojny. W konsekwencji ZSRR uznał wszystkie układy zawarte uprzednio z Polską za nieobowiązujące, bo zawarte z nieistniejącym państwem. Z tego powodu odmawiano np. wziętym do niewoli polskim żołnierzom statusu jeńców wojennych.
W starciach z Armią Czerwoną zginęło ok. 2,5 tys. polskich żołnierzy, a ok. 20 tys. było rannych i zaginionych. Do niewoli sowieckiej dostało się ok. 250 tys. żołnierzy, w tym ponad 10 tys. oficerów, którzy na mocy decyzji podjętej 5 marca 1940 r. przez Biuro Polityczne WKP(b) zostali rozstrzelani.
Byli wśród nich także nauczyciele. Głos Nauczycielski w kwietniu 1989 r. opublikował w numerach 16 i 17 listę łącznie 289 nauczycieli i naukowców, oficerów rezerwy Wojska Polskiego, zamordowanych w Katyniu.
Warto przypomnieć, że na terenach zajętych przez Armię Czerwoną działała Tajna Organizacja Nauczycielska (TON). Za konspiracyjną działalność oświatową środowisko nauczycielskie było represjonowane i poniosło ogromnie straty. Wielu spośród nich zginęło wraz ze swoimi rodzinami.
Członkowie ZNP w Białymstoku uczcili pamięć nauczycieli tajnego nauczania
Więcej na temat historycznego tła napaści ZSRR na Polskę można przeczytać na portalu dzieje.pl tutaj.
(JK, GN)
Fot: sejm.gov.pl/domena publiczna
Szefowie dyplomacji ZSRR Wiaczesław Mołotow i III Rzeszy Joachim von Ribbentrop – wspólnie przeciw Polsce