Nasz patronat. III Memoriał Szachowy Szmula Rzeszewskiego w Zgierzu. To niezwykłe wydarzenie już 26 listopada!

III Memoriał Szachowy Szmula Rzeszewskiego odbędzie się 26 listopada 2025 r. od godz. 9.00 (w dniu urodzin szachisty) w Hali im. Zgierskich Olimpijczyków w Zgierzu, ul. Wschodnia 2. Wstęp dla kibiców jest wolny. Memoriał został wpisany do cyklu nauczycielskich imprez sportowych pn. Łódzka Belferiada 2025 z okazji 120. rocznicy powstania Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Patronat honorowy nad tegoroczną imprezą objęli: Marszałek Województwa Łódzkiego, Starosta Zgierski, Prezydent Miasta Zgierza, Łódzki Kurator Oświaty.

Partnerami wydarzenia są: Klub Szachowy Hetman Łódź, Powiat Zgierski, Towarzystwo Przyjaciół Zgierza, MOSiR Zgierz, Okręg Łódzki ZNP, Termy Uniejów, Mandoria Miasto Przygód. Patronat medialny nad memoriałem sprawuje Głos Nauczycielski.

Popularyzacja szachów i uczczenie genialnego szachisty

Memoriał Szachowy Szmula Rzeszewskiego ma na celu popularyzację gry w szachy wśród uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz upamiętnienie urodzonego w Ozorkowie „złotego” szachowego dziecka, późniejszego 6-krotnego Mistrza Stanów Zjednoczonych w tej dyscyplinie i czołowego szachisty świata w połowie XX wieku. Nie ma w naszym kraju innej imprezy, która przybliżyłaby sukcesy Rzeszewskiego, a jego wybitne osiągnięcia znane na całym świecie zasługują na naszą pamięć.

– Z roku na rok dokładamy wszelkich starań aby impreza stała się dla województwa łódzkiego swoistą wizytówką. O randze wydarzenia mogą świadczyć pozyskane patronaty oraz dofinansowania z funduszy samorządowych i ministerialnych – mówi Krzysztof Burdyka, prezes Fundacji Wespół, organizator zawodów.

–  Tegoroczna edycja odbędzie się po raz pierwszy również w kategorii OPEN, w której zmierzą się dorośli pasjonaci królewskiej gry, a Memoriał został wpisany do cyklu nauczycielskich imprez sportowych pn. Łódzka Belferiada 2025 z okazji 120. rocznicy powstania Związku Nauczycielstwa Polskiego. Zapraszamy wszystkich miłośników szachów do kibicowania – dodaje Krzysztof Burdyka.

Memoriał stwarza doskonałą okazję do promocji województwa łódzkiego oraz firm i instytucji hojnie wspierających działalność sportowo-rekreacyjną. Pierwsze edycje wydarzenia cieszyła się dużym zainteresowaniem – wzięło w nich udział ponad 200 uczestników.

Wydarzenie może się odbyć dzięki dofinansowaniu ze środków budżetu państwa, którego dysponentem jest Ministerstwo Sportu i Turystyki.

Geniusz z Ozorkowa. Kim był Szmul Rzeszewski?

Późniejszy 6-krotny mistrz USA i czołowy szachista świata urodził się 26 listopada 1911 r. w Ozorkowie. Był genialnym szachowym dzieckiem – nauczył się grać w szachy w wieku 3-4 lat, podpatrując partie swojego ojca.

W 1914 r. przeniósł się z rodzicami do Tomaszowa Mazowieckiego, uciekając przed okropnościami pierwszej wojny światowej. Tam szybko rozeszła się wieść o szachowym darze młodego chłopca. Najlepsi szachiści z okolicy, a podobno również oficerowie niemieccy, mierzyli się z nim w licznych pojedynkach na szachownicy. Już wtedy rodzina Rzeszewskich zrozumiała, że ich cudowne dziecko ma ogromny potencjał na karierę międzynarodową, a talent chłopca może być całkiem niezłym źródłem dochodów dla rodziny. Tak też się stało.

W 1917 r. w Łodzi sześcioletni Szmul rozegrał partię ze słynnym Akibą Rubinsteinem. Mimo porażki była to pojedynek poprowadzony w bardzo dobrym stylu i stał się dla niego przepustką do prestiżowego, szachowego świata.

Mając 8 lat Szmul rozgrywał już symultaniczne zawody szachowe, rywalizując jednocześnie z wieloma zawodnikami, których wprawiał w zdziwienie i zachwyt. Odbywał pokazowe partie z silnymi mistrzami w salach Berlina, Amsterdamu, Brukseli i Londynu.

9-latek zaczął zarabiać duże pieniądze w USA, gdzie Rzeszewscy wyemigrowali w 1920 roku. Kolejne podróże, zawody, pokazy szachowe stały się sposobem na życie całej rodziny. Już na początku amerykańskiej kariery, Szmul rozegrał symultaniczny mecz z 20 oficerami i kadetami West Point – The U.S. Military Academy. Wygrał 19 partii, jedną zremisował. Miał wtedy niecałe 10 lat.

Przez dwa lata z dużym sukcesem finansowym kontynuował publiczne pokazy swojego talentu, a w 1922 r. zagrał w turnieju z udziałem pięciu silnych szachistów, pokonując po długiej partii arcymistrza Dawida Janowskigo, nota bene wychowanka „warszawskołódzkiej szkoły szachowej”.

O Sammy’m, bo tak go nazywano w USA, często pisały gazety, udzielał licznych wywiadów oraz wielokrotnie pozował do zdjęć jako niezwykłe, szachowe dziecko. Zaprzyjaźnił się w ten sposób m.in. z Charlie’m Chaplinem oraz Douglasem Faierbanksem.

W roku 1924 przyjął oficjalnie angielską wersję nazwiska Samuel Herman Reshevsky. W 1933 roku skończył studia ekonomiczne na uniwersytecie w Chicago. Po ukończeniu studiów Reshevsky powrócił do szachów.

6-krotny mistrz USA i faworyt światowych turniejów

W 1936 roku wygrał swój pierwszy turniej o mistrzostwo Stanów Zjednoczonych. Mistrzem USA był sześciokrotnie: cztery razy z rzędu w 1936, 1938, 1940 i 1942 roku, później w 1946 i 1969 roku. W latach 30 Reshevsky wygrywał wiele międzynarodowych turniejów, chętnie uczestniczył w otwartych turniejach w Stanach Zjednoczonych, których był głównym faworytem.

W 1935 roku na turnieju w Margate wyprzedził o pół punktu Jose Raula Capablankę, wygrywając z nim bezpośrednią partię. Od tego czasu był zapraszany do najbardziej prestiżowych turniejów. Rok później brał udział w niezwykle silnym turnieju w Nottingham, wygranym przez Capablankę i Michaiła Botwinnika. Reshevsky, Reuben Fine i Max Euwe podzielili wówczas trzecie miejsce, wyprzedzając m.in. mistrzów świata Aleksandra Alechina i Emanuela Laskera.

W 1937 r. Rzeszewski podzielił pierwsze miejsce w turnieju w Kemeri (wyprzedzając m.in. Alechina). Rok później uczestniczył w najsilniejszym przedwojennym turnieju AVRO w Holandii (podzielił czwarte miejsce z mistrzami świata Euwem i Alechinem, przed Capablanką).

Sukcesy na mistrzostwach i olimpiadach

W latach 1948-1973 Reshevsky wielokrotnie brał udział w rozgrywkach o mistrzostwo świata. W 1948 roku wspólnie z Paulem Keresem zajął trzecie miejsce w turnieju o mistrzostwo świata, wygranym przez Michaiła Botwinnika. Turniej kandydatów w Zurychu (1953) zakończył na drugim miejscu wspólnie z Keresem i Dawidem Bronsteinem. W meczu ćwierćfinałowym pretendentów w 1968 roku został wyeliminowany przez Wiktora Korcznoja.

Przez wiele lat Reshevsky był podporą reprezentacji USA na olimpiadach szachowych. W 1937 roku w Sztokholmie poprowadził swoją drużynę do złotego medalu. Ogółem brał udział w ośmiu olimpiadach, sześciokrotnie na pierwszej szachownicy. Indywidualnie zdobył brązowy medal na olimpiadzie w 1950 roku. W wieku 63 lat ponownie zdobył medal olimpijski, reprezentacja USA zajęła trzecie miejsce na olimpiadzie w Nicei w 1974 roku.

Według retrospektywnego systemu Chessmetrics, najwyższy ranking osiągnął w październiku 1953 r., z wynikiem 2785 punktów zajmował wówczas 1. miejsce na świecie. Zmarł 4 kwietnia 1992 r. w USA.

(DK, GN)

Źródło: Materiały Fundacji Wespół