Uczą zupełnie innych przedmiotów, i to w różnych szkołach, w podstawówce i liceum, ale oboje są wrażliwi na potrzeby uczniów. Wykraczają poza ramy systemu i chcą przybliżyć szkołę do współczesnego świata i do oczekiwań młodego pokolenia.
Aleksandra Korczak, nauczyciel języka polskiego, etyki i filozofii w CLV Publicznym Liceum Ogólnokształcącym z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Bohaterek Powstania Warszawskiego w Warszawie.
„Bardzo ambitna, ciepła, a przede wszystkim przyzwoita osoba i tak z pewnością wspominają panią Olę absolwenci, jak i będą na pewno wspominać aktualni uczniowie, kiedy opuszczą mury szkolne już jako abiturienci!” – tak podsumowano pracę tegorocznej wyróżnionej w Konkursie Nauczyciel Roku w jednej z opinii dołączonej do wniosku.
Pani Aleksandra łączy pracę w szkole ze studiami doktoranckimi na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. W listopadzie czeka ją rozprawa złożonej już rozprawy doktorskiej na temat dziewczęcości i kobiecości w lekturach szkolnych dla klas 4-6.
Nauczycielka jest ekspertką ds. polskiego kanonu lektur szkolnych w szkole podstawowej. To zwolenniczka „uwspółcześnionego, wyzwolonego kanonu toposów i motywów, który dawałby polonistom i uczniom dowolność komponowania zestawu tekstów do omawiania z uwzględnieniem współczesnych dylematów etycznych i wartości bliskich młodym ludziom”.
Na Uniwersytecie Warszawskim prowadziła zajęcia dla studentów dotyczące kanonu lektur, współpracuje jako metodolożka, autorka wykładów, scenariuszy i innych materiałów edukacyjnych z m.in. Muzeum Polin, Fundacją Języka Polskiego i Centrum Edukacji Obywatelskiej.
W pracy z uczniami nauczycielka stara się zestawiać ze sobą sztuki wizualne, muzykę i literaturę, np. omawianie baroku zaczyna od lekcji o muzyce barokowej. Lekcja o szczęściu zaczyna się od analizy abstrakcyjnego obrazu. Na lekcje polskiego wprowadza konteksty etyczne i filozoficzne.
W okresie pandemii przekonała uczniów do tworzenia pamiętników z okresu pandemii a la Jean-Michel Basquiat, tworzenia własnych utworów poetyckich, opowiadań na podstawie przeczytanych lektur, esejów na temat własnego systemu wartości. Młodzież tworzyła komiksy, audiobooki, ilustrowane opowiadania, reportaże ze zdjęciami.
Pani Aleksandra zorganizowała też koło literaturoznawcze, koła i grupy teatralne, koło debatanckie, warsztaty twórczego pisania, wieczorki filmowe.
Ważne we współczesnym świecie tematy porusza wraz z zaproszonymi na zajęcia ciekawymi gośćmi, m.in. sędzią Igorem Tuleyą, muzykiem Norbertem Bajanem, fotografem Adamem Kozakiem, czy artystą partycypacyjnym Franciszkiem Orłowskim.
Zresztą, uczniowie mogą podziwiać swoją nauczycielkę nie tylko w murach szkolnych, ale też na scenie. Pani Aleksandra uprawia bowiem slam poetycki – dyscyplinę sztuki performatywnej. To rodzaj konkursu poetyckiego, gdy artyści w ciągu 3 minut recytują albo czytają napisane przez siebie wiersze. Nauczycielka wygrała szereg takich slamów poetyckich, występowała też w finałach mistrzostw Polski.
W swoich utworach skupia się na szkole, uczniach, nauczycielach, ich relacjach. Poezja pani Aleksandry wzbogaca szkolne uroczystości, np. pożegnanie kolejnych roczników, rozpoczęcie nowego roku szkolnego, początek wakacji itp.
Taką okazją stał się też start w Konkursie Nauczyciel Roku 2022. „Bracie i Siostro/jak gąbką z tablicy ściera się market/tak z siebie dzisiaj zetrzyj bezradność/bo szkoła/bo szkoła należy do nas” – z takim wezwaniem nauczycielka wystąpiła w wierszu zamieszczonym we wniosku do Konkursu.
Rodzice jednak podziwiają panią Aleksandrę przede wszystkim za jej oddanie i poświęcenie dla młodzieży. Jedna z matek opisała pomoc, jaką otrzymała, gdy córka w związku z kryzysem psychicznym trafiła do szpitala. „To niezwykle wrażliwa i uważna na drugiego człowieka osoba, pełna pasji i pozytywnej energii, wspierająca również rozmaite inicjatywy społeczne i równościowe, w które angażuje młodzież, pokazując i przekazując im w ten sposób niezwykle cenne wartości” – podsumowała.
Marek Grzywna, nauczyciel informatyki w Szkole Podstawowej nr 23 im. Kawalerów Uśmiechu w Toruniu.
„Opowiem Państwo o niezwykłym człowieku, który przekracza granice ludzkiej wyobraźni. Powiedział on kiedyś, że marzenia się nie spełniają – marzenia się spełnia. (…) Dla swoich uczniów jest symbolem postępu, współczesności i rozwoju. Wspaniały dydaktyk i trener, który rozwija skrzydła, także poza murami naszej szkoły. Podobno pracuje nad wehikułem czasu, dzięki któremu będzie mógł angażować się w jeszcze większą ilość działań na rzecz edukacji. Jeden z najbardziej inspirujących ludzi w polskiej szkole – zawsze elegancki, dowcipny, szarmancki, nasz Nauczyciel” – to fragment laudacji ułożonej przez uczniów, w podziękowaniu za pracę pana Marka z okazji Dnia Edukacji Narodowej 2021.
Młodzież ma za co dziękować. Nauczyciel wykorzystuje na lekcjach roboty, smartfony, płytki programowalne, drukarki 3D i wiele innych narzędzi. W szkole wprowadza gamifikację, wykorzystuje zasady gry w teleturniejach takich jak m.in. „Milionerzy” i „Jeden z dziesięciu”. Nauczyciel stawia na pracę metoda projektu i eksperymentu.
Jako młody nauczyciel napisał własny Program Zajęć Edukacyjnych „Science” – lekcji w języku angielskim dla uczniów klas 1-3 (wykonywanie eksperymentów i doświadczeń). Stworzył też Ogólnopolski projekt Emp@tyczna Klasa mający na celu kreowanie postawy lojalności, współpracy i pomocy wśród młodzieży, w którym uczestniczy około 100 szkół z całej Polski.
Zapewnia przy tym: „Nie oceniam, a doceniam”, bo pan Marek nie uważa, że wystawianie uczniom ocen jest jednym z głównych celów nauczania.
Zapytany o najważniejsze swoje osiągnięcia wychowawcze wymienia sytuację, w której na prośbę dyrektora przejął jako wychowawca klasę uważaną za trudną, problematyczną. Klasa miała bardzo słabe wyniki w nauce i kiepskie oceny z zachowania. Pan Marek w nich uwierzył, zdobył zaufanie i każdemu z 18 młodych ludzi dał szansę. Młodzież odpłaciła tym samym – uczniowie poprawili wyniki, a w ostatnim roku nauki powstał „wspaniały zespół”, który utrzymuje ze sobą kontakt do dziś.
W pracy z uczniami pan Marek wykorzystuje media społecznościowe, w tym YouTube, który pomaga w spotkaniach online z uczniami. W okresie nauki zdalnej prowadził też webinary dla nauczycieli, a w szkole stworzył Wirtualny Pokój Nauczycielski, dzięki czemu szkoła praktycznie przeniosła się do chmury. Stworzone przez pana Marka strony na FB i YT skupiają kilkadziesiąt tysięcy osób – nauczycieli, uczniów, dyrektorów. W czasie pandemii prowadził ponadto lekcje w ramach inicjatywy TVN KorkiTV.
„Pan Marek jest nauczycielem niezwykłym, kreatywnym, twórczym, niekonwencjonalnym, skutecznym (…). Swoją pracę traktuje jak misję, a jego cel to zmiana szkoły, tak, by stała się przyjazna uczniom i uczennicom” – napisała w opinii do wniosku prezes Oddziału ZNP w Toruniu Marta Humienna.
Na czym polegać ma zmiana? Według pana Marka, „szkoła to nie tor wyścigowy, to nie miejsce na rywalizację, to bezpieczna przestrzeń wsparcia i współpracy”. Szkoła może być miejscem sukcesu, nie tylko mierzonego paskiem na świadectwie, ale dobrymi relacjami rówieśniczymi, zaufaniem do nauczycieli, rozwijaniem pasji i talentów.
Pan Marek to społecznik. Regularnie uczestniczy w akcjach organizowanych przez Polską Akcję Humanitarną. Od początku wojny angażował się w pomoc uchodźcom wojennym z Ukrainy organizując z uczniami zbiórki pieniędzy, żywności, koców, ubrań, poszukiwania domów dla ukraińskich rodzin. Pomaga schroniskom dla zwierząt i organizuje rejestrację potencjalnych dawców szpiku kostnego.
„Nauczyciel, który uwierzył w uczniów i zdziałał cuda” – podsumowała Iwona Muszyńska, dyrektor szkoły, w której pracuje pan Marek.
Iwona Pietrzak-Płachta z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Pliszczynie Nauczycielem Roku 2022!
Fot. Rajmund Nafalski