Ambicje edukacyjne uczniów zależą od zamożności rodziców

W Polsce zaledwie 39 proc. dzieci rodziców o niskim statusie zawodowym chce podjąć studia. Wśród dzieci rodziców o wysokim statusie zawodowym ten odsetek wynosi 60 proc. – poinformował UNICEF

Jak zauważył UNICEF różnice w ambicjach edukacyjnych uczniów o różnym statusie stawiają nas na ostatnim miejscu wśród przebadanych krajów.

To efekt badań, których wyniki zostały przedstawione w raporcie „Niesprawiedliwy Start. Nierówności edukacyjne wśród dzieci w krajach wysokorozwiniętych”. Jego konkluzja nie jest optymistyczna. – Dzieci, które osiągają podobne wyniki w nauce, ale znajdują się w gorszej sytuacji społeczno-ekonomicznej znacznie rzadziej deklarują chęć podjęcia kształcenia na poziomie wyższym. Nierówność ekonomiczna powoduje więc nierówność edukacyjną. Nierówności w statusie zawodowym rodziców przekładają się na nierówności edukacyjne wśród dzieci. Naprawa tej sytuacji to zadanie nie tylko dla systemu edukacji, ale także dla polityki społecznej i rodzinnej państwa – ocenił Marek Krupiński, dyrektor generalny UNICEF Polska.

Istnieje bardzo duża różnica w oczekiwaniach młodzieży co do kontynuacji nauki na poziomie wyższym. W analizowanym przez UNICEF badaniu umiejętności piętnastolatków PISA zapytano dzieci o to, jaki poziom edukacji planują ukończyć. Odsetek dzieci deklarujących, że chciałyby zdobyć wykształcenie wyższe, wahał się od mniej niż 20 proc. w Niemczech i Holandii do niemalże 90 proc. w Korei Południowej. Jak ocenia UNICEF, rozbieżności oczekiwań między krajami zakorzenione są w szeregu różnic o charakterze historycznym, kulturowym oraz ekonomicznym, mogą również odzwierciedlać strukturę różnorodnych ścieżek edukacyjnych oraz zawodowych dostępnych dla młodych ludzi w poszczególnych krajach.

Jednocześnie oczekiwania dzieci w odniesieniu do ukończenia dowolnej formy kształcenia wyższego są silnie powiązane z ich sytuacją rodzinną. W 35 badanych krajach dzieci, których rodzice posiadają wysoki status zawodowy, przewidują, że ukończą dowolną formę wyższego wykształcenia. Najmniejsza różnica w oczekiwaniach pomiędzy dziećmi rodziców posiadających wysoki status zawodowy a dziećmi rodziców o niskim statusie zawodowym wystąpiła w Korei Południowej, Izraelu, Irlandii, Stanach Zjednoczonych i Holandii. Największa luka zaś dotyczyła Węgier, Portugalii, Łotwy, Włoch i Polski. Status zawodowy rodziców nadal więc pozwala przewidywać, czy dziecko wybierze kształcenie w szkole wyższej.

Oprócz różnych oczekiwań wynikających z sytuacji rodzinnej, zaobserwowano różnice co do oczekiwań w zależności od płci. W 29 na 35 krajów objętych analizą, prawdopodobieństwo ukończenia edukacji na poziomie akademickim było istotnie wyższe wśród kobiet niż wśród mężczyzn.

Ograniczanie nierówności edukacyjnych, szczególnie w dostępie do szkolnictwa wyższego, powinno uwzględniać zalecenia obejmujące cały proces edukacyjny dziecka. UNICEF zachęca państwa wysokorozwinięte do podjęcia szeregu działań na rzecz niwelowania różnic edukacyjnych poprzez:
• gwarancję wysokiej jakości wychowania przedszkolnego oraz opieki dla wszystkich dzieci.
• opanowanie przez wszystkie dzieci kluczowych umiejętności na odpowiednim poziomie.
• ograniczenie wpływu nierówności społeczno-ekonomicznych.
• likwidację różnic w wynikach edukacyjnych pomiędzy płciami.
• skupienie się na równości, a nie tylko na średnich wynikach.

Raport „Niesprawiedliwy Start. Nierówności edukacyjne wśród dzieci w krajach wysokorozwiniętych ” został przygotowany przez Centrum Badawczego UNICEF – Innocenti. W raporcie porównano wyniki 41 państw członkowskich UE i OECD pod względem nierówności edukacyjnych na poziomie wychowania przedszkolnego, szkoły podstawowej oraz szkoły średniej. Autorzy zbadali również powiązania między nierównościami edukacyjnymi a takimi czynnikami jak: zawód rodziców, imigranckie pochodzenie, płeć dziecka, a także charakter szkoły.

(PS, GN)