Edukacja poprawia sytuację życiową osób kształcących się – zwłaszcza młodzieży – oraz umożliwia im aktywny i świadomy udział w życiu społecznym. Innymi słowy, inwestycje w edukację są inwestycjami w naszą przyszłość – pisze w Głosie Nauczycielskim Iliana Iwanowa, europejska komisarz ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży. Artykuł powstał z okazji przypadającego 24 stycznia Międzynarodowego Dnia Edukacji i ukazał się w GN nr 5 z 31 stycznia br.
Dzisiaj, 24 stycznia, przypada Międzynarodowy Dzień Edukacji, kiedy to zastanawiamy się nad ważną rolą kształcenia i szkolenia we wzmacnianiu europejskich gospodarek i społeczeństw. Edukacja poprawia sytuację życiową osób kształcących się – zwłaszcza młodzieży – oraz umożliwia im aktywny i świadomy udział w życiu społecznym. Innymi słowy, inwestycje w edukację są inwestycjami w naszą przyszłość.
W ostatnich latach państwa członkowskie, instytucje unijne i społeczność edukacyjna połączyły siły, aby budować europejski obszar edukacji. Inicjatywa ta wyraża naszą wspólną wizję, jak powinny wyglądać włączająca edukacja wysokiej jakości i uczenie się przez całe życie, dostępne ponad granicami i dla wszystkich.
Europejski obszar edukacji oferuje ścieżkę współpracy na wszystkich szczeblach, tzn. europejskim, krajowym i regionalnym, służąc poprawie jakości i zwiększeniu równości w edukacji. Jego celem jest rozwój umiejętności, motywowanie nauczycieli i wzmocnienie europejskiego szkolnictwa wyższego oraz jednoczesne wspieranie transformacji w kierunku ekologicznej i cyfrowej przyszłości.
Głównym filarem europejskiego obszaru edukacji stał się program Erasmus+. Od czasu jego powstania w 1987 r. umożliwił on udział w wymianie edukacyjnej 14 milionom osób. Tylko w samym 2022 r. wsparliśmy niemal 26 tys. projektów o budżecie w wysokości 4 mld euro. Wzmocniliśmy 73 tys. organizacji, oferując realne możliwości nauki za granicą, z których skorzystało 1,2 mln uczniów, studentów i nauczycieli.
Dane liczbowe dotyczące Polski są nie mniej imponujące: dofinansowaliśmy 2397 projektów kwotą 200,8 mln euro; w projektach tych wzięło udział 4 461 organizacji i zmobilizowały one 90 632 osoby.
Obecnie wdrażane są również inne ważne elementy składowe europejskiego obszaru edukacji, takie jak akademie nauczycielskie Erasmus+ czy też zalecenia dotyczące edukacji cyfrowej i umiejętności cyfrowych przyjęte niedawno przez państwa członkowskie UE. Inicjatywy te pomagają rządom zapewniać sprzyjające włączeniu społecznemu i dostępne kształcenie i szkolenie cyfrowe o wysokiej jakości.
Zgodnie z naszą wizją każda osoba – niezależnie od jej sytuacji osobistej czy społeczno-ekonomicznej – musi mieć szansę zrealizować swój potencjał. W ramach inicjatywy „Drogi do sukcesu w szkole” zachęca się państwa UE do przyjęcia kompleksowych strategii na rzecz środowisk edukacyjnych sprzyjających włączeniu społecznemu i stymulowaniu rozwoju, które skupiają się na powodzeniu uczniów w nauce i ich dobrostanie w szkołach.
Kolejnym niezwykle ważnym aspektem jest transnarodowa mobilność edukacyjna, która podnosi poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji. Zwiększa ona zarówno szanse uczestników na zatrudnienie, jak i ich zaangażowanie obywatelskie. Przedstawiony przez Komisję w listopadzie wniosek legislacyjny „Europa w ruchu” ma na celu pobudzenie mobilności edukacyjnej, ze szczególnym naciskiem na pomoc osobom, które mają mniejszy dostęp do takich możliwości.
Patrząc w przyszłość, jesteśmy gotowi do uruchomienia nowej kluczowej inicjatywy: wspólnego europejskiego dyplomu. Dyplom ten zlikwiduje istniejące jeszcze bariery dla mobilności i pomoże państwom członkowskim określić warunki, od których zależeć będzie sukces uniwersytetów i studentów. Umożliwi on studentom branie udziału we wspólnych programach edukacyjnych w całej UE i uzyskanie dyplomu potwierdzającego ich doświadczenie międzynarodowe, doskonałość akademicką, biegłość językową i zdolność do adaptacji kulturowej, dzięki któremu zainteresują się nimi globalni pracodawcy.
Europejski obszar edukacji okazał się nieocenioną pomocą dla administracji publicznej i zainteresowanych stron z sektora edukacji w Europie. Ułatwiał on wspólne reagowanie na wyzwania takie jak pandemia COVID-19 i wsparcie dla Ukraińców uciekających przed rosyjską wojną napastniczą. Perspektywa tegorocznych wyborów europejskich i rosyjska wojna napastnicza przypominają nam ponadto, że wartości, które cenimy w UE, nie można uznać za rzecz oczywistą. Unaocznia to jeszcze bardziej, jak ważną rolę odgrywa edukacja w wychowywaniu odpowiedzialnych i aktywnych obywateli.
W 2025 r. podsumujemy nasze osiągnięcia i pozostałe wyzwania, przed którymi stoi europejski obszar edukacji, aby zaplanować kolejny etap naszej współpracy do 2030 r. Pozostajemy wierni naszemu wspólnemu zobowiązaniu do budowania jeszcze silniejszego europejskiego obszaru edukacji, w którym każdy ma przez całe życie dostęp do sprzyjającego włączeniu społecznemu kształcenia i szkolenia o wysokiej jakości.
Iliana Iwanowa
europejska komisarz do spraw innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży
Fot. Komisja Europejska