Nauczyciele potrzebują uznania. Zaledwie 18 proc. z nich ma poczucie, że ich praca jest doceniana przez resztę społeczeństwa. Już nie tylko sugerowana, ale konieczna jest podwyżka płac, które generalnie pozostają niskie, a także zwiększenie prestiżu zawodu nauczyciela i sprawienie, by nauczyciele cieszyli się większym autorytetem – pisze Tibor Navracsics, komisarz ds. edukacji, kultury, młodzieży i sportu, zapowiadając ogłoszenie tegorocznego wydania Monitora Kształcenia i Szkolenia. Monitor zostanie zaprezentowany 26 września br.
Edukacja ponownie stała się jednym z priorytetów politycznych Unii Europejskiej. I słusznie: ma ona ogromne znaczenie dla utrzymania konkurencyjnej gospodarki, a także budowania spójnego i sprawiedliwego społeczeństwa. Z satysfakcją stwierdzam, że obecnie znaczenie edukacji jest powszechnie uznawane, a my zrobiliśmy wszystko, aby współpraca europejska w tym obszarze wzbiła się na zupełnie nowy poziom.
Komisja Europejska wraz z państwami członkowskimi zbudowała solidne podstawy prawdziwego europejskiego obszaru edukacji: stworzenie większych możliwości nauki za granicą oraz zwiększenie nacisku na kluczowe kompetencje, takie jak umiejętności w zakresie przedsiębiorczości i umiejętności cyfrowe, propagowanie wzajemnego uznawania dyplomów, nauka języków obcych oraz wczesna edukacja i opieka nad dzieckiem, a także szerzenie wspólnych wartości i opowiadanie się za włączeniem. Nowa inicjatywa dotycząca europejskich szkół wyższych daje studentom i uczelniom kolejne możliwości.
Tak ambitny projekt, jakim jest europejski obszar edukacji, potrzebuje finansowania, aby sprostać swoim celom. Dlatego w kolejnym długoterminowym budżecie UE na lata 2021-2027 Komisja Europejska zaproponowała dwukrotne zwiększenie środków przeznaczonych na program Erasmus, tak aby mogło z niego skorzystać o wiele więcej osób.
Europejski obszar edukacji stanowi duży krok naprzód poczyniony przez UE, która mierzy się z wyzwaniami XXI w., stwarza wszystkim możliwości i wykorzystuje to, co ma najcenniejszego: talenty swoich obywateli. Jestem dumny, że mogę brać udział w nadawaniu kształtu temu projektowi. Jego powodzenie zależy jednak od jednego czynnika, który często jest pomijany: od nauczycieli, ich motywacji i tego, w jaki sposób sami siebie postrzegają.
Aby europejski obszar edukacji osiągnął zakładane wyniki, istotne jest, aby nauczyciele czuli się szanowani i byli przekonani o własnej wartości. Musimy wiedzieć, jak nauczyciele się czują i czego potrzebują, tak byśmy mogli zaproponować skuteczne sposoby radzenia sobie z wyzwaniami, z jakimi się mierzą.
Będziemy kierować się wytycznymi zawartymi w tegorocznym wydaniu Monitora Kształcenia i Szkolenia, który zaprezentuję i omówię na drugim szczycie poświęconym edukacji europejskiej w Brukseli 26 września br. W tym roku ta sztandarowa publikacja UE, która opisuje stan edukacji w państwach członkowskich, poświęcona jest zawodowi nauczyciela. Zawarto w niej analizę wyników międzynarodowego badania na temat nauczycieli i nauczania przeprowadzonego przez OECD. Stanowi ono cenne źródło informacji na temat tego, jak nauczyciele oceniają swoją bieżącą sytuację i jak widzą swoją przyszłość.
Co najważniejsze, z badania wynika, że nauczyciele domagają się więcej szkoleń lepszej jakości, które pozwolą im sprostać wyzwaniom natury społecznej i technologicznej. Jednym z takich wyzwań jest stosowanie w optymalny sposób nowych technologii przy pełnej świadomości ich szkodliwych skutków. Kolejnym jest radzenie sobie z trudnościami, jakie wiążą się z nauczaniem w zróżnicowanych pod względem kulturowym klasach. Ponadto z badania wynika, że nauczyciele potrzebują uznania. Zaledwie 18 proc. z nich ma poczucie, że ich praca jest doceniana przez resztę społeczeństwa.
Już nie tylko sugerowana, ale konieczna jest podwyżka płac, które generalnie pozostają niskie, a także zwiększenie prestiżu zawodu nauczyciela i sprawienie, by nauczyciele cieszyli się większym autorytetem. W publikacji zwrócono również uwagę na niedobór kadr w niektórych państwach członkowskich, zwłaszcza w obszarach związanych z naukami przyrodniczymi, technologią, inżynierią i matematyką.
To z kolei wiąże się z inną palącą kwestią społeczną. Ilu nauczycieli będziemy potrzebowali w przyszłości i na ilu uczniów? Na to pytanie osoby odpowiedzialne za wyznaczanie kierunków polityki będą musiały znaleźć odpowiedź, zwłaszcza w kontekście naszych starzejących się społeczeństw i wyludniania się obszarów wiejskich.
Od ośmiu lat Monitor Kształcenia i Szkolenia odgrywa ważną rolę w przeprowadzaniu reformy edukacji w państwach członkowskich. Tegoroczna edycja zawiera jasny przekaz: podstawowym warunkiem ambitnych reform są nauczyciele, którzy czują się doceniani i są przekonani o własnej wartości. Naszym obowiązkiem jest sprawienie, aby nauczyciele byli fundamentem europejskiego obszaru edukacji.
Tibor Navracsics
komisarz ds. edukacji, kultury, młodzieży i sportu
Zdjęcie: Tibor Navracsics © European Union, 2015/Source: EC – Audiovisual Service/Photo: Georges Boulougouris