Od 1 września br. do szkół wrócą kryteria, na podstawie których oceniana będzie praca nauczycieli. Minister edukacji podpisał rozporządzenie w sprawie oceny pracy nauczycieli
Zgodnie z rozporządzeniem, ocenę będzie można wszcząć – podobnie jak dziś – „w każdym czasie”, ale nie wcześniej „niż po upływie roku od dokonania oceny poprzedniej”. Na wniosek dyrektora, samego nauczyciela, kuratora, organu prowadzącego, rady szkoły lub rady rodziców.
Nauczyciel zostanie oceniony zgodnie z kryteriami określonymi przez ministerstwo edukacji (to oznacza powrót rozwiązania przeforsowanego kilka lat temu przez ówczesną minister edukacji Annę Zalewską, która po 3 miesiącach sama się wycofała ze swojego pomysłu).
Przygotowane przez resort Przemysława Czarnka kryteria są niemal kompletną kopią kryteriów autorstwa Zalewskiej. Praca wszystkich nauczycieli będzie oceniana na podstawie listy „obowiązkowych kryteriów”, która liczy 9 punktów. „Obowiązkowe kryteria” są kopią kryteriów, na podstawie których w 2018 r. ministerstwo edukacji chciało oceniać nauczycieli stażystów.
W modelu Czarnka wszystkich nauczycieli – bez względu na stopień awansu – ma obowiązywać ta sama lista kryteriów. Oto lista „obowiązkowych kryteriów”:
1) poprawność merytoryczną i metodyczną prowadzonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
2) dbałość o bezpieczne i higieniczne warunki nauki, wychowania i opieki;
3) znajomość praw dziecka, w tym praw określonych w Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie
Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. poz. 526, z 2000 r. poz. 11 oraz
z 2013 r. poz. 677), ich realizację oraz kierowanie się dobrem ucznia i troską o jego zdrowie z poszanowaniem jego
godności osobistej;
4) wspieranie każdego ucznia, w tym ucznia niepełnosprawnego, w jego rozwoju oraz tworzenie warunków do aktywnego i pełnego uczestnictwa ucznia w życiu szkoły oraz środowiska lokalnego;
5) kształtowanie u uczniów szacunku do drugiego człowieka, świadomości posiadanych praw oraz postaw: obywatelskiej, patriotycznej i prospołecznej, w tym przez własny przykład nauczyciela;
6) współpracę z innymi nauczycielami w zakresie wynikającym z realizowanych przez szkołę zadań dydaktycznych,
wychowawczych i opiekuńczych oraz zadań statutowych;
7) przestrzeganie przepisów prawa z zakresu funkcjonowania szkoły oraz wewnętrznych uregulowań obowiązujących
w szkole, w której nauczyciel jest zatrudniony
poszerzanie wiedzy i doskonalenie umiejętności związanych z wykonywaną pracą, w tym w ramach doskonalenia
zawodowego;
9) współpracę z rodzicami.
Ponadto dyrektor w ocenie pracy wskaże jedno kryterium z listy „dodatkowych kryteriów” związane ze „specyfiką pracy wynikającą ze stanowiska nauczyciela”. Także nauczyciel zaproponuje z tej listy jedno kryterium, które chciałby wykorzystać w procedurze oceny swojej pracy.
Lista „dodatkowych kryteriów oceny pracy nauczyciela” obejmie 15 punktów. Niemal wszystkie są kopią kryteriów, jakie w reformie Zalewskiej miały dotyczyć nauczycieli kontraktowych, mianowanych i dyplomowanych.
Dodatkowe kryteria oceny pracy nauczyciela obejmują:
1) planowanie, organizowanie i prowadzenie zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych wynikających ze
specyfiki szkoły i zajmowanego stanowiska, z wykorzystaniem metod aktywizujących ucznia, w tym narzędzi multi-
medialnych i informatycznych, dostosowanych do specyfiki prowadzonych zajęć;
2) diagnozowanie potrzeb i możliwości ucznia oraz indywidualizowanie pracy z uczniem;
3) analizowanie własnej pracy, wykorzystywanie wniosków wynikających z tej analizy do doskonalenia procesu dydak-
tyczno-wychowawczego i opiekuńczego oraz osiąganie pozytywnych efektów pracy;
4) wykorzystywanie w pracy wiedzy i umiejętności nabytych w wyniku doskonalenia zawodowego;
5) realizowanie innych zajęć i czynności, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. –
Karta Nauczyciela, zwanej dalej „ustawą – Karta Nauczyciela”, w tym udział w przeprowadzaniu egzaminów,
o których mowa w art. 42 ust. 2b pkt 2 ustawy – Karta Nauczyciela, i prowadzenie konsultacji, o których mowa
w art. 42 ust. 2f ustawy – Karta Nauczyciela;
6) podejmowanie innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych, programowych lub metodycznych w prowadzeniu zajęć
dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
7) pobudzanie inicjatyw uczniów przez inspirowanie ich do działań w szkole i środowisku pozaszkolnym oraz sprawo-
wanie opieki nad uczniami podejmującymi te inicjatywy;
8) prowadzenie oraz omawianie zajęć otwartych dla nauczycieli lub rodziców;
9) realizowanie powierzonych funkcji lub innych zadań zleconych przez dyrektora szkoły;
10) umiejętność rozwiązywania konfliktów wśród uczniów;
11) umiejętność rozpoznawania i stosowania komunikacji niewerbalnej oraz doskonalenie umiejętności komunikacyjnych;
12) opracowywanie i wdrażanie innowacyjnych programów nauczania, programów wychowawczo-profilaktycznych lub
innych programów wynikających ze specyfiki szkoły lub zajmowanego stanowiska, z uwzględnieniem potrzeb
uczniów;
13) przeprowadzanie ewaluacji działań wynikających z pełnionej funkcji lub zadań związanych z oświatą realizowanych
poza szkołą oraz wykorzystywanie jej wyników do podnoszenia jakości pracy szkoły;
14) współpracę z Centralną Komisją Egzaminacyjną lub okręgową komisją egzaminacyjną, w szczególności
w charakterze egzaminatora, autora zadań lub recenzenta, placówkami doskonalenia nauczycieli lub uczelniami
w zakresie opieki nad studentami odbywającymi praktyki pedagogiczne;
15) inne szczególne osiągnięcia nauczyciela wynikające z jego pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej.
Za spełnianie pierwszego z obowiązkowych kryteriów, czyli „poprawność merytoryczna i metodyczna prowadzonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych” nauczyciel otrzyma od 0 do 30 punktów. Za każde z pozostałych kryteriów – od 0 do 5 punktów.
Po zsumowaniu punktacji za każde kryterium nauczycielowi zostanie wystawiona ocena. Ocenę wyróżniającą otrzyma ten nauczyciel, który zdobędzie 90 proc. i więcej możliwych punktów, na ocenę bardzo dobrą – 75-89,99 proc., a na ocenę dobrą – 55-74,99 proc. Ocenę negatywną otrzyma ten nauczyciel, który uzbiera poniżej 55 proc. możliwych do zdobycia punktów.
Na wybór dodatkowego kryterium nauczyciel będzie miał 3 dni robocze od daty otrzymania powiadomienia o wszczętej procedurze oceny.
Jeśli nauczyciel nie będzie się zgadzał z oceną, ma mu przysługiwać prawo odwołania do powołanego przez kuratora zespołu oceniającego
Ubiegający się o awans nauczyciele nadal będą musieli gromadzić grube segregatory z dokumentami. Do wniosku o podjęcie postępowania egzaminacyjnego lub postępowania kwalifikacyjnego trzeba będzie dołączyć „oryginały lub kopie dokumentów potwierdzających spełnianie warunków niezbędnych do uzyskania stopnia awansu zawodowego”, a w przypadku postępowania na nauczyciela dyplomowanego – także „opis i analizę sposobu spełniania wymagań dotyczących realizowania zadań lub podejmowania działań na rzecz oświaty oraz ich efektów”.
Co z nauczycielami, którzy są w środku procedury awansowej? Czy będą oni mogli dokończyć awans na dotychczasowych zasadach, czy też może przyjdzie im wszystko zaczynać od nowa? Osoby, które niedawno złożyły wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela kontraktowego, muszą się pospieszyć. Jeśli ich wniosek nie zostanie rozpatrzony do 31 sierpnia 2022 r., to po prostu przepadnie. A to niesie za sobą konsekwencje.
Chodzi o zasady awansowania na kolejny stopień. Zgodnie z art. 10 ust. nowelizacji KN, nauczyciele, którzy do 31 sierpnia br. uzyskali stopień nauczyciela kontraktowego, a jednocześnie nie dokończyli procedury uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego, dokończą ją na podstawie starych przepisów. Muszą jednak wyrobić się ze wszystkim najpóźniej do 31 sierpnia 2027 r.
Jeśli nie wyrobią się ze wszystkim do tej daty, to będą musieli odbyć okres przygotowania do zawodu. Aczkolwiek na nieco innych warunkach – do okresu przygotowania do zawodu zaliczy im się okres dotychczasowego zatrudnienia w szkole w wymiarze co najmniej 1/2 pensum (z wyłączeniem okresów nieobecności nauczyciela w pracy trwających nieprzerwanie dłużej niż 30 dni, z wyjątkiem okresów urlopu wypoczynkowego).
Ta sama zasada dotyczyć ma stażystów, którzy do 31 sierpnia 2022 r. nie uzyskali stopnia nauczyciela kontraktowego – dotychczasowy okres pracy w szkole zostanie im zaliczony jako okres przygotowania do zawodu.
Uwaga! Okres wliczany do okresu przygotowania do zawodu nie będzie jednak dłuższy niż 3 lata.
Wróćmy do nauczycieli kontraktowych, którzy do 31 sierpnia br. nie uzyskali mianowania. Przed nimi kilka możliwości:
* zgodnie z art. 10 ust. 2 nowelizacji, w przypadku nauczycieli kontraktowych, którzy rozpoczęli staż na stopień nauczyciela mianowanego po 1 września 2021 r., staż ten zostanie skrócony o rok (staż potrwa więc nie 2 lata i 9 miesięcy, ale 1 rok i 9 miesięcy).
* nauczyciele kontraktowi posiadający co najmniej stopień naukowy doktora skrócą sobie staż z 1 roku i 9 miesięcy do zaledwie 9 miesięcy (podobnie jak nauczyciele kontraktowi, którzy prowadzili zajęcia w szkole za granicą i wrócili do pracy w szkole w Polsce).
* nauczyciel kontraktowy urlopowany lub zwolniony z obowiązku świadczenia pracy z powodu pełnienia funkcji w związkach zawodowych, który do 31 sierpnia br. nie uzyskał stopnia nauczyciela mianowanego, będzie mógł po 31 grudnia 2022 r. złożyć wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego o awans na nauczyciela mianowanego. Stanie się tak, jeżeli spełni dwa warunki – od nadania stopnia nauczyciela kontraktowego powinno upłynąć minimum 4 lata, a okres urlopowania lub zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy powinien trwać nieprzerwanie co najmniej 2 lata. Najprawdopodobniej nauczyciele ci będą jednymi z pierwszych, którzy przystąpią do egzaminu na mianowanego.
Co z awansem na kolejny stopień? Zgodnie z art. 11 nowelizacji KN, nauczyciele, którzy przed 1 września 2022 r. rozpoczęli staż na stopień nauczyciela dyplomowanego i jeszcze nie uzyskali tego stopnia, dokończą procedurę na podstawie dotychczasowych przepisów.
Natomiast nauczyciel mianowany, który do 1 września 2022 r. nie rozpoczął stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego, będzie mógł pod pewnymi warunkami skrócić o 2 lata okres pracy w szkole wymagany od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego (według nowych zasad ma on wynosić 5 lat i 9 miesięcy). Wspomniane warunki to:
* zrealizowanie stażu na stopień nauczyciela mianowanego w pełnym wymiarze, czyli 2 lat i 9 miesięcy lub
* uzyskanie przed dniem 1 września 2022 r. mianowania na warunkach dotyczących nauczycieli akademickich lub
* urlopowanie lub zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy na podstawie ustawy o związkach zawodowych – pod warunkiem, że od dnia nadania stopnia nauczyciela kontraktowego upłynęło minimum 5 lat.
Rozporządzenie zostało opublikowane i jest dostępne TUTAJ
(PS, GN)