Polscy nauczyciele należą do najgorzej opłacanych w Europie i zarabiają zaledwie połowę tego, co otrzymują nauczyciele w Unii Europejskiej
Tak wynika z najnowszej edycji raportu „Education at a Glance 2019” przygotowanego przez ekspertów Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) zrzeszającej 35 wysoko rozwinięte kraje świata (w tym Polskę). Raport porównuje warunki kształcenia w kilkudziesięciu krajach świata, analizuje m.in. funkcjonowanie poszczególnych systemów edukacji, wydatki poszczególnych państw na oświatę, sposób wynagradzania nauczycieli, ich warunki pracy.
Raport potwierdził to, o czym polscy nauczyciele alarmują od dawna – zarobki w tej grupie zawodowej są skandaliczne małe. Szczególnie, jeśli porówna się je z zarobkami nauczycielskimi w innych krajach europejskich. Aby wiarygodnie porównać wysokość pensji nauczyciela w krajach na różnym stopniu rozwoju, eksperci OECD przeliczyli wynagrodzenia w oświacie na dolary uwzględniając siłę nabywczą pieniądza w każdym z tych krajów. Przygotowane zestawienie dotyczy nauczycieli na różnych szczeblach szkolnictwa i na różnych etapach kariery.
📖 The new edition of Education at a Glance is now available! This year's report focuses on #highereducation 🎓 and the…
Opublikowany przez OECD Education and Skills Wtorek, 10 września 2019
Jeśli weźmiemy pod uwagę nauczycieli szkół podstawowych z 15-letnim stażem w szkole, to polscy nauczyciele z roczną pensją 26 428 dolarów znaleźli się na szóstym miejscu od końca. Gorzej jest tylko w przeżywającej największy kryzys gospodarczy w historii Grecji (26 198 dolarów), na Węgrzech (21 090 dolarów), Litwie (21 084 dolary), Słowacji (21 553 dolary) i Czechach (24 273 dolary). Polski nauczyciel zarabia zaledwie ok. 57 proc. średniego wynagrodzenia nauczycieli w Unii Europejskiej (45 748 dolarów) i w krajach OECD (45 947 dolarów). Najwięcej zarabiają nauczyciele w Luksemburgu – 108 624 dolarów, Niemczech – 74 486 dolarów i Holandii – 63 413 dolary. W Finlandii zarobki nauczycieli z 15-letnim stażem kształtują sie na poziomie 42 180 dolarów, w Danii – 57 206, Francji – 37 700, Irlandii – 61 534.
Jeszcze gorzej jest w przypadku pensji nauczyciela szkoły podstawowej w szczytowej fazie kariery, gdy zarabia najwięcej. W takim zestawieniu nauczyciel z Polski z wynagrodzeniem 27 549 dolarów znalazł się w zestawieniu OECD na trzecim miejscu od końca. Gorzej jest tylko na Litwie – 21 721 dolarów i na Słowacji – 23 242 dolary. Wynagrodzenie polskiego nauczyciela wynosi tu zaledwie 50 proc. średniej zarobków nauczycieli w krajach UE (54 354 dolary) i krajów OECD (55 364 dolary). Pensja polskiego pedagoga jest pięć razy niższa od pensji pierwszego w zestawieniu nauczyciela z Luksemburgu z wynagrodzeniem 131 440 dolarów.
A jak Polska wypada w zestawieniu nauczycieli w najwyższym punkcie kariery na kolejnych etapach edukacji? Jeszcze gorzej. W likwidowanym gimnazjum polski pedagog mógł liczyć na roczne wynagrodzenie 27 549 dolarów. To również trzecie miejsce od końca, po Litwie (21 721 dolarów) i Słowacji (23 242 dolary). I nijak ma się do zarobków nauczycieli w Luksemburgu (146 568 dolarów). Wynagrodzenie polskiego nauczyciela stanowi tu zaledwie 47 proc. średniej pensji nauczycieli w UE (57 403 dolary) i krajach OECD (57 990 dolarów).
W szkołach średnich najwyższe wynagrodzenie, jakie może otrzymać polski nauczyciel (27 549 dolarów) stanowi natomiast tylko 45 proc. średniego wynagrodzenia nauczyciela w UE (60 005) i krajach OECD (60 677).
„Wynagrodzenia pracowników oświaty, a zwłaszcza nauczycieli i dyrektorów, stanowią największy pojedynczy element kosztów edukacji. Wynagrodzenia nauczycieli mają też bezpośredni wpływ na atrakcyjność zawodu nauczyciela. Wpływają na decyzje dotyczące wstąpienia na studia nauczycielskie, wybór zawodu nauczyciela po otrzymaniu dyplomu, powrót do szkoły po ewentualnej przerwie w karierze albo na pozostanie w tym zawodzie” – czytamy w raporcie OECD.
Autorzy raportu zwrócili uwagę, że polscy nauczyciele należą do najlepiej wykształconych w Europie – obok nauczycieli z m.in. Danii, Luksemburga, Hiszpanii i Szwajcarii. Aby uczyć w tych krajach, od kandydatów wymaga się zwykle wykształcenia wyższego potwierdzonego dyplomem magistra. W większości krajów do pracy w szkole dopuszcza się nauczycieli z niższymi kwalifikacji i dyplomem licencjata.
(PS, GN)
Źródło: OECD (2019), Education at a Glance 2019: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris,
https://doi.org/10.1787/f8d7880d-en.