Nawet ustalenie własnych wpłat do PPK na minimalnym poziomie uprawnia uczestnika tego programu do otrzymywania wpłat finansowanych przez podmiot zatrudniający w pełnej wysokości
Podmiot zatrudniający (np. pracodawca lub zleceniodawca), zapisując zatrudnione u siebie osoby do Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK), bierze na siebie obowiązek naliczania wpłat do PPK i przekazywania ich na indywidualne rachunki PPK tych osób, prowadzone przez wybraną instytucję finansową. W granicach określonych w ustawie z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 1342), uczestnicy PPK (osoby zatrudnione, w imieniu i na rzecz których podmiot zatrudniający zawarł umowę o prowadzenie PPK) mogą modyfikować wysokość tych wpłat, dostosowując ich wysokość do swoich możliwości finansowych. Fakt, że wysokość wpłat do PPK zależy – w dużej mierze – od woli uczestnika PPK, podnosi niewątpliwie komfort uczestnictwa w tym programie.
Oczywiście, pewnych zmian wysokości finansowanych przez siebie wpłat może dokonywać także podmiot zatrudniający. Ma on jednak dużo mniejsze możliwości w tym zakresie. W jego przypadku bowiem wysokość wpłaty podstawowej jest zawsze stała, a zmiana wysokości wpłaty dodatkowej wymaga zmiany umowy o zarządzanie PPK.
Wpłaty podstawowe
Wysokość wpłat do PPK określa ustawa o PPK, zgodnie z którą uczestnik PPK finansuje wpłatę podstawową do PPK w wysokości 2 proc. swojego wynagrodzenia, a zatrudniający go pracodawca (lub inny podmiot zatrudniający w rozumieniu ustawy o PPK) w wysokości 1,5 proc. wynagrodzenia tego uczestnika. I są to wielkości w zasadzie stałe, z jednym jednak wyjątkiem. Uczestnicy PPK, którzy chcieliby oszczędzać w tym programie, ale ze względu na swoje niewielkie dochody nie mogą finansować wpłat w wysokości 2 proc., mogą wysokość swojej wpłaty podstawowej – o ile spełnią jeden warunek, o czym poniżej – obniżyć nawet do 0,5 proc. swojego wynagrodzenia. I co ważne, nie zmieni to wysokości wpłaty podstawowej podmiotu zatrudniającego, który – bez względu na to, czy uczestnik PPK skorzysta z obniżenia wpłaty podstawowej, czy nie – zawsze musi odprowadzać na jego rachunek PPK tyle samo. A zatem, nawet zmniejszając do minimum wysokość wpłaty podstawowej, uczestnik PPK otrzyma pełną wpłatę podstawową od pracodawcy.
Ważne
Podstawą obliczenia wpłat do PPK jest wynagrodzenie uczestnika. Wynagrodzenie to stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uczestnika PPK, bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (tzw. limit 30-krotności) oraz z wyłączeniem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym oraz pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Obniżenie wpłaty podstawowej
Powstaje pytanie, czy każdy z uczestników PPK może zmniejszyć wysokość swojej wpłaty podstawowej. Odpowiedź na to pytanie jest negatywna. Uprawnienie to przysługuje wyłącznie uczestnikom PPK, których wynagrodzenie osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia, czyli w 2020 r. 3120 zł, a w 2021 r. będzie to 3360 zł. Tylko osoby, których miesięczne wynagrodzenie mieści się we wskazanym limicie, mogą więc złożyć podmiotowi zatrudniającemu deklarację, w której określą wysokość wpłaty podstawowej (mniej niż 2 proc., ale nie mniej niż 0,5 proc.).
Ważne
Złożenie przez pracownika deklaracji obniżenia wpłaty podstawowej nie ma wpływu na wysokość wpłat finansowanych przez pracodawcę ani na wysokość dopłat otrzymywanych od państwa.
Ustalając, czy osiągane wynagrodzenie nie przekracza kwoty ustawowego limitu, uczestnik PPK powinien zsumować wynagrodzenie uzyskiwane przez niego ze wszystkich stosunków zatrudnienia, z których jest objęty obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi. Pilnowanie, czy zarobki mieszczą się w ustawowym limicie, jest istotne, zwłaszcza w sytuacji, gdy uczestnik PPK pracuje w więcej niż jednym miejscu. W takiej sytuacji nie może bowiem liczyć na to, że to podmiot zatrudniający zweryfikuje, czy ma on prawo do obniżenia wpłaty podstawowej, czy nie. Podmiot ten zrobi to bowiem tylko w odniesieniu do zarobków osiąganych przez uczestnika PPK w tym podmiocie.
Warto pilnować granic
Dlaczego taka weryfikacja jest ważna? Jeśli uczestnik PPK, pracujący w kilku miejscach, obniży wysokość swojej wpłaty do PPK, a później okaże się, że w miesiącu, w którym z takiego obniżenia skorzystał, zarobił więcej niż wskazany w ustawie o PPK limit – za rok, w którym taka sytuacja będzie miała miejsce – nie dostanie dopłaty rocznej (240 zł) od państwa.
Należy też pamiętać, że uczestnik PPK, który zdecydował się na obniżenie wpłaty podstawowej, zawsze może zrezygnować z tej obniżki albo zmienić jej skalę, tzn. zamiast 0,5 proc. wynagrodzenia płacić np. 0,7 proc. albo 1,2 proc. swoich zarobków. Wystarczy, że złoży podmiotowi zatrudniającemu deklarację w tej sprawie. I – co istotne – żadnej z podejmowanych w zakresie wysokości wpłaty podstawowej decyzji nie musi uzasadniać.
Wpłaty dodatkowe
Oprócz wpłat podstawowych zarówno uczestnik PPK, jak i podmiot zatrudniający mogą finansować także wpłaty dodatkowe: odpowiednio do 2 proc. i do 2,5 proc. wynagrodzenia uczestnika PPK. Wysokość wpłaty dodatkowej PPK podmiot zatrudniający określa w umowie o zarządzanie PPK. Jeśli zatem będzie chciał jej wysokość zmienić lub zrezygnować z jej dokonywania w ogóle, będzie to wymagało zmiany tej umowy.
Natomiast uczestnik PPK, aby finansować wpłatę dodatkową, składa tylko podmiotowi zatrudniającemu deklarację finasowania tej wpłaty. Deklaracja ta obowiązuje od dnia jej złożenia. To oznacza, że od wynagrodzenia wypłacanego uczestnikowi PPK po złożeniu tej deklaracji podmiot zatrudniający naliczy i pobierze wpłatę dodatkową. Swoją decyzję w sprawie wysokości wpłaty dodatkowej uczestnik PPK może w każdej chwili zmienić, i to nie raz. Może też zrezygnować z dokonywania tej wpłaty w ogóle. A podmiot zatrudniający takie decyzje uczestnika zobowiązany jest uszanować. Zmieniona wysokość wpłaty dodatkowej lub rezygnacja z jej dokonywania obowiązuje od miesiąca następującego po miesiącu, w którym taką dyspozycję (zmianę deklaracji) otrzymał podmiot zatrudniający.
Małgorzata Jankowska
Ekspert, Biuro Redakcji Portalu PPK
Więcej informacji na temat pracowniczych planów kapitałowych dostępne na portalu MojePPK.pl