„Misja IGNIS dobiegła końca. Dziękuję wszystkim jej organizatorom: agencji NASA, ESA, Axiom Space, Ministerstwu Rozwoju i Technologii, Polskiej Agencji Kosmicznej, że mogłem w niej uczestniczyć. To moje, jak dotychczas, największe doświadczenie w życiu – powiedział Sławosz Uznański-Wiśniewski po wylądowaniu na lotnisku Okęcie.
Podziękował też żonie, rodzinie i wszystkim ludziom, którzy wspierali go podczas pobytu na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), gdy przez dwa tygodnie wykonywał eksperymenty naukowo-technologiczne oraz biologiczno-medyczne, przygotowane wcześniej przez polskie instytuty badawcze i firmy sektora kosmicznego. Bardzo ważną częścią tej misji były także edukacyjne eksperymenty, które dla polskiego astronauty – przed startem – przygotowali uczniowie i uczennice z polskich szkół. O randze programu edukacyjnego świadczą aż cztery połączenia na żywo ze Sławoszem przebywającym na ISS – w Łodzi odpowiadał na pytania młodzieży i studentów. We Wrocławiu i Rzeszowie łączył się z publicznością droga radiową, korzystając z urządzeń krótkofalarskich. Ostatnie spotkanie na żywo odbyło się 8 lipca w Warszawie, podczas całodziennego wydarzenia naukowego w Centrum Nauki Kopernik.
Klucz do kosmosu

W Koperniku gościliśmy 300 dzieci wraz z nauczycielami i rodzicami. Byli to uczniowie i uczennice ze szkół podstawowych z całej Polski. Udział w wydarzeniu zagwarantowało im wcześniejsze uczestnictwo w finałach kilku konkursów zorganizowanych przez Polską Agencję Kosmiczną. Przed połączeniem z ISS młodzi pasjonaci nauki wzięli udział w warsztatach lutowania, na których przygotowywali klucze do kosmosu. Identyczny klucz wykonał Sławosz Uznański-Wiśniewski i zaprezentował go podczas połączenia. Zapewnił wtedy, że zestawy takich i innych urządzeń elektronicznych trafią do 10 tysięcy szkół w całej Polsce.
Kawa na linijce
Podczas 20 minutowego połączenia z Międzynarodową Stacją Kosmiczną uczniowie mogli obserwować, jak polski astronauta porusza się w warunkach nieważkości oraz wykonuje zaprojektowane przez nich eksperymenty. Pokazał m.in. pianę mydlaną, która przywarła do łyżki i bardzo długo pozostawała w swojej formie (podczas, gdy w warunkach ziemskich piana szybko znika). Zaprezentował też zachowanie wody w ręczniku, która wręcz przywiera do rąk (a nie opada w postaci kropli). Na koniec Sławosz zrobił… kosmiczną kawę na szkolnej linijce. Między eksperymentami odpowiadał na pytania dzieci. 11-letni Krystian był ciekaw, jakich rad udzieliłby młodym, którzy myślą o zawodzie astronauty. Sławosz zwrócił uwagę, że do kosmicznych misji potrzebni są pasjonaci nie tylko zawodów ścisłych i inżynierskich, ale też humanistycznych i artystycznych. Zwrócił się bezpośrednio do młodej publiczności z zachętą, by od najmłodszych lat kierowali swoje zainteresowania w stronę gwiazd, astronomii, matematyki, rysunków, konstruowania różnych modeli. Podkreślił , że sam kończył normalną podstawówkę i chodził do zwykłego ogólniaka w Łodzi, ale od najmłodszych lat miał w sobie pasję do budowania, konstruowania i do uczenia się, w tym do poznawania języków obcych i łączył to z pasją wędrowania po górach i żeglarstwem. Potem studia ma Politechnice i praca zagranicą, by zdobyć międzynarodowe doświadczenie.
Czekolada w nieważkości

13-letniemu Łukaszowi odpowiedział, że nie ma momentu na własne eksperymenty, bo co do minuty ma wypełniony grafik tymi, które mu zlecono i wykonuje je między 6 rano a 8 wieczór. Znajduje jednak chwile, by np. kręcić filmy edukacyjne, które dokumentują jego życie na ISS, jak i eksperymenty, które wykonuje. Dodał, że niezbędny jest też czas na ćwiczenia fizyczne oraz sen.
10-letnia Zuzia zapytała która z codziennych czynności jest największym wyzwaniem. Polski astronauta stwierdził, że poruszanie się po pokładzie, który wypełniony jest sprzętem technicznym, badawczym oraz najróżniejszymi narzędziami i bardzo łatwo można nabić sobie siniaka. 8-letnia Zosia była ciekawa skąd się bierze powietrze na ISS i czy może go zabraknąć. Sławosz wyjaśnił, że powietrze na stacji kosmicznej funkcjonuje w obiegu zamkniętym, ale jest filtrowane. Każdy ubytek jest uzupełniany – azot z butli, tlen pozyskiwany jest z wody – więc nie powinno zabraknąć. „Czy czekolada tak samo smakuje w Kosmosie, jak na Ziemi?” pytała 12-letnia Emilka, na co Sławosz rozmarzył się, mówiąc że posiłki na ISS nie są zbyt urozmaicone, jemu najbardziej brakuje świeżych warzyw, a czekolada w stanie nieważkości smakuje świetnie.
Kosmiczne wydarzenie
w Koperniku trwało aż 8 godzin. Uczniowie – poza łączeniem z ISS – dowiedzieli się na czym polega misja IGNIS, jakie eksperymenty naukowe są w ramach niej wykonywane. Poznali także zawody związane z branżą kosmiczną oraz możliwości kariery w tym sektorze. Nie zabrakło tematów związanych z życiem codziennym na orbicie i rutynowymi wyzwaniami. Młodzież wzięła udział w warsztatach inżynierskich, treningu astronautów, budowie bazy księżycowej. Odbył się również mini piknik naukowy.
Wszystkie atrakcje przygotowała Polska Agencja Kosmiczna POLSA oraz Biuro Edukacji Kosmicznej ESERO-Polska, działające w Centrum Nauki Kopernik już 10 lat. ESERO zajmuje się popularyzowaniem tematyki kosmicznej wśród dzieci i młodzieży oraz wprowadzaniem jej do przedszkoli, szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Prowadzone przez zespół ESERO warsztaty, wydarzenia i konkursy dają dzieciom możliwość tworzenia własnych sond badawczych (CanSat), znalezienia rozwiązania dla lokalnego problemu dotyczącego np. zanieczyszczenia środowiska (Climate Detectives) czy zaprojektowania baz kosmicznych (Moon Camp). Nastolatki mogą wziąć udział w warsztatach z projektowania własnej kariery w sektorze kosmicznym. Nauczyciele i edukatorzy mogą się dowiedzieć, jak wykorzystać tematykę kosmiczną na lekcjach i aktywnie włączać uczniów w projekty z obszaru nauk inżynieryjnych i ścisłych (STEAM), by uczyli się krytycznego myślenia, sprawczości i współpracy w zespole.
❗Już 1 września ogłosimy start naboru do konkursu CanSat 2025/26. Nauczycielu, pomyśl już teraz jak zachęcić uczniów w wieku 14-19 lat, by stworzyli zespół, najlepiej 6-ścio osobowy. Gwarantujmy, że przeżyją niesamowita przygodę przygotowując i realizując program misji kosmicznej dokładnie tak, jak robią to profesjonalni inżynierowie i naukowcy w NASA czy ESA.
‼️Nauczycielu, edukatorze zaznacz w swoim kalendarzu termin 26-27 września. Organizowane jest wtedy dwudniowe wydarzenie, konferencja „Kosmos w Szkole”, w której udział jest bezpłatny. Zapewniamy 80 noclegów dla chętnych spoza Warszawy i zwrot kosztów podróży. Gwarantujemy niezwykle ciekawy program, w tym warsztaty, nawiązujący do misji IGNIS i eksperymentów, które wykonywał Sławosz Uznański-Wiśniewski.
Ina Boruszewska, Centrum Nauki Kopernik
Więcej o programie ESERO: https://esero.kopernik.org.pl/
—
Organizatorzy wydarzenia: Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Polska Agencja Kosmiczna POLSA, Europejska Agencja Kosmiczna ESA, współorganizator: Biuro Edukacji Kosmicznej ESERO-Polska Centrum Nauki Kopernik.