Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”. Już jesienią wielu polskich rodziców będzie mogło skorzystać z nowych świadczeń. „To nawet łącznie 36 tys. zł na dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca życia – niezależnie od dochodów. Wnioski o nowe świadczenia będzie można składać do ZUS od 1 października 2024 r.” – informuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które przygotowało nowe regulacje.
Przypomnijmy, że ustawa wprowadza trzy nowe świadczenia dla rodzin z dziećmi do lat 3:
>> świadczenie „aktywni rodzice w pracy” kierowane do aktywnych zawodowo rodziców dziecka w wieku od 12 do 35 miesiąca życia. Ustawa definiuje aktywność zawodową, której poziom/rodzaj będzie uprawniał do otrzymywania ww. świadczenia. Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” będzie przysługiwać w wysokości 1500 zł miesięcznie przez okres 24 miesięcy od 12 do 35 miesiąca życia dziecka. W przypadku dzieci legitymujących się orzeczeniem o niepełnosprawności powyższe świadczenie będzie przysługiwało w podwyższonej wysokości 1900 zł miesięcznie,
>> świadczenie „aktywnie w żłobku” zastąpi obecnie funkcjonujące i zdecydowanie mniej korzystne dofinansowanie obniżenia opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, które przysługuje w wysokości do 400 zł miesięcznie. Świadczenie „aktywnie w żłobku” będzie kierowane do rodziców dzieci uczęszczających do instytucji opieki nad dzieci do lat 3. – tj. żłobka, klubu dziecięcego albo dziennego opiekuna i będzie przysługiwało w wysokości do 1500 zł miesięcznie na dziecko lub do 1900 zł miesięcznie na dziecko niepełnosprawne, jednak nie więcej niż wysokość opłaty, jaką rodzic ponosi za pobyt dziecka w instytucji opieki. To świadczenie nie będzie wypłacane bezpośrednio wnioskującemu rodzicowi, ale powędruje do żłobka/klubu dziecięcego/opiekuna dziennego, który obniży rodzicowi opłatę za pobyt dziecka w tej instytucji.
>> świadczenie „aktywnie w domu” zastąpi dotychczas funkcjonujący
i mniej korzystny, gdyż nie przysługujący na pierwsze dziecko, rodzinny kapitał opiekuńczy. „Aktywnie w domu” będzie przysługiwało na każde dziecko w rodzinie w wieku od 12 do 35 miesiąca życia i będzie wypłacane w wysokości 500 zł miesięcznie przez 24 miesiące. Jest to wsparcie kierowane do tych rodziców dzieci, którzy nie będą uprawnieni lub z własnej woli nie zdecydują się na skorzystanie z świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub „aktywnie w żłobku”, gdyż w szczególności pozostaną nieaktywni zawodowo lub ich dziecko nie uczęszcza do instytucji opieki.
Ustawy z podpisem Prezydenta RP:
• Ustawa z dnia 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw.• Ustawa z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego… pic.twitter.com/idNvd8N4OT
— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) June 10, 2024
Wybór formy świadczenia będzie zależał od rodzica, będzie możliwa także wielokrotna zmiana decyzji w trakcie trwania programu – tzn. rezygnacja z jednej formy wsparcia i przejście na drugą. Ważne jest jednak, że na to samo dziecko za dany miesiąc może być wypłacone tylko jedno świadczenie.
Zgodnie z ustawą rodzice będą mogli skorzystać z nowych rozwiązań od 1 października 2024 r. Świadczenie wypłaci Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
– Prawie każda młoda matka, prawie każda młoda kobieta w Polsce chociaż raz podczas rozmowy rekrutacyjnej w pracy usłyszała pytanie: jak zamierza pani godzić życie zawodowe z życiem rodzinnym, pracę z opieką nad dzieckiem? To pytanie, które oczywiście nigdy nie powinno padać na rozmowach kwalifikacyjnych, jest pytaniem niezwykle ważnym. Ale to pytanie jest ważne wtedy, kiedy kierujemy je pod adresem państwa – bo rolą państwa jest umożliwić łączenie ról zawodowych z rolami rodzinnymi. Bycie mamą z byciem aktywną zawodowo, bycie tatą z byciem pracownikiem. Tą odpowiedzią jest program Aktywny Rodzic – wskazuje ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.
Według MRPiPS z programu będzie mogło skorzystać nawet ok. 600 tys. rodziców dzieci w wieku do trzech lat (w 2024 r. takich rodziców jest 577 tys. rodziców).
Wypłacanie świadczeń młodym rodzicom to tylko jedno z założeń nowej ustawy. Jej autorzy zapowiadają, że dzięki planowanym zmianom w Polsce przybędzie żłobków i to w sposób znaczący.
Według danych z końca 2023 r. w kraju funkcjonowało 8092 instytucji opieki, z tego 5702 żłobków i klubów dziecięcych oraz 2390 dziennych opiekunów. Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy, oferowały one miejsca dla 234 428 dzieci, w tym 219 847 w żłobkach i klubach dziecięcych oraz 14 581 u dziennych opiekunów. Średni koszt pobytu dziecka w instytucji opieki wynosił ok. 1520 zł. Jednocześnie ok. 3,8 tys. osób było zatrudnionych jako nianie na podstawie umowy uaktywniającej zawartej z rodzicami.
Na koniec 2023 r. opieką instytucjonalną lub niani było objętych 36 proc. dzieci w wieku od jednego roku do dwóch lat. Rodzice najmłodszych dzieci najczęściej osobiście sprawują opiekę nad nimi (urlopy rodzicielskie). Jednocześnie liczba gmin, w których nie funkcjonowała w 2023 r. żadna instytucja opieki nad dzieckiem do lat trzech, wynosiła ponad 1 tys.
„Dzięki Programowi Aktywny Maluch 2022-2029 do końca 2026 r. liczba dostępnych miejsc w placówkach opieki zwiększy się znacznie, tj. o 102 577 nowych miejsc opieki” – prognozuje MRPiPS. Nowo powstałe instytucje opieki będą otrzymywać środki na funkcjonowanie przez 36 miesięcy (z funduszy unijnych i budżetu państwa).
Według rządowych szacunków liczba miejsc w instytucjach opieki nad dziećmi do lat trzech ma wzrosnąć z 262 848 w 2024 r. do 329 815 w 2027 r.
(GN)