Środki zgromadzone na rachunku w PPK można wypłacić w każdej chwili. Z rozpoczęciem wypłat najbardziej opłaca się jednak poczekać do 60. urodzin
Wpłaty dokonywane na rachunek uczestnika pracowniczych planów kapitałowych (PPK) – zarówno te finansowane przez niego samego, jak i te finansowane przez pracodawcę lub państwo – są jego prywatną własnością (o tym, kto i ile może wpłacać do PPK, pisaliśmy w poprzednim numerze). Oznacza to, że to uczestnik PPK decyduje, kiedy skorzystać ze zgromadzonych oszczędności. Zasady, na jakich może to zrobić, zależą od jego wieku.
Wypłata po sześćdziesiątce
Podstawowym celem programu PPK jest budowa bezpieczeństwa finansowego oszczędzających na okres po zakończeniu aktywności zawodowej, czyli – jak przyjęto w ustawie z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 1342), dalej „ustawa o PPK” – po ukończeniu 60. roku życia. Nic dziwnego więc, że najkorzystniejsze warunki korzystania z oszczędności ustawa o PPK przewiduje dla uczestników, którzy osiągnęli ten wiek, i to bez względu na płeć.
Oczywiście ukończenie 60 lat nie musi oznaczać zakończenia oszczędzania w tym programie. Dopóki uczestnik PPK pracuje i ma taką wolę, może nadal – na takich samych zasadach jak wcześniej – powiększać swoje oszczędności. Również po zakończeniu kariery zawodowej nie musi od razu korzystać z zaoszczędzonych w PPK kwot. Wyłącznie od jego decyzji zależy bowiem, czy środki te zacznie wypłacać od razu, czy też odłoży to w czasie.
Ważne!
Podejmując decyzję o rozpoczęciu wypłat po 60. roku życia, uczestnik PPK kończy swoje oszczędzanie w PPK. W takiej sytuacji żadne wpłaty do PPK nie będą już trafiały na żaden z jego rachunków PPK. Taka osoba nie otrzyma też dopłaty rocznej ze strony państwa.
Wybór wariantu zależy od uczestnika PPK
Od tego, na jakich zasadach uczestnik PPK zdecyduje się wypłacić (wypłacać) zgromadzone w PPK oszczędności, zależy, czy będzie musiał zapłacić podatek od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki), czy też nie. Jeśli uczestnik PPK, który ukończył 60 lat, zdecyduje się wypłacać całe swoje oszczędności w co najmniej 120-miesięcznych ratach, nie zapłaci tego podatku. Podobnie będzie, jeśli wybierze wypłatę „wiązaną”, czyli wypłaci jednorazowo 25 proc. środków, a resztę zdecyduje się wypłacać w co najmniej 120-miesięcznych ratach. W takim przypadku również nie zapłaci tego podatku.
Jeśli uczestnik PPK zdecyduje się na mniejszą liczbę rat niż 120 – tylko 25 proc. oszczędności zwolnionych będzie z podatku Belki. Podobnie będzie w przypadku, gdy okaże się, że wysokość pierwszej raty jest mniejsza niż 50 zł, co spowoduje, że zgromadzone oszczędności uczestnika PPK zostaną wypłacone mu jednorazowo.
Wycofanie oszczędności przed sześćdziesiątką
Uczestnik PPK, który nie ma jeszcze 60 lat, nie może wypłacić oszczędności na zasadach opisanych powyżej (przewidzianych dla osób, które osiągnęły już ten wiek). Może natomiast w dowolnym momencie wycofać zgromadzone na rachunku PPK oszczędności, czyli w rozumieniu ustawy o PPK dokonać ich zwrotu. W takim przypadku nie dostanie jednak wszystkich zgromadzonych na rachunku PPK oszczędności. Przed ich wypłatą instytucja finansowa dokona bowiem określonych pomniejszeń. I tak:
>> 30 proc. środków pochodzących z wpłat finansowanych przez podmiot zatrudniający instytucja finansowa przekaże na rachunek wskazany przez ZUS, ale – co istotne – informacja o tej kwocie będzie zaewidencjonowana na koncie uczestnika PPK w ZUS jako jego składka emerytalna. Oznacza to, że choć uczestnik PPK nie dostanie tych pieniędzy w momencie zwrotu, podwyższą one jego kapitał emerytalny, co będzie miało wpływ na wysokość jego świadczenia wypłacanego w przyszłości przez ZUS;
>> środki pochodzące z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych od państwa instytucja finansowa przekaże w całości do Funduszu Pracy, który wcześniej sfinansował te wpłaty (miały one bowiem premiować długoterminowe oszczędzanie).
W takiej sytuacji uczestnik PPK otrzyma zatem:
>> 70 proc. środków pochodzących z wpłat finansowanych przez pracodawcę, po uprzednim pomniejszeniu o należną kwotę podatku od zysków kapitałowych oraz
>> 100 proc. środków pochodzących z wpłat finansowanych przez tego uczestnika, po uprzednim pomniejszeniu o należną kwotę podatku od zysków kapitałowych.
Ważne!
Wycofanie oszczędności zgromadzonych na rachunku PPK (dokonanie zwrotu) nie stanowi przeszkody do dalszego oszczędzania w tym samym PPK. Oznacza to, że pracownik może wycofać wszystkie zgromadzone w PPK środki, a następnie kontynuować oszczędzanie na tym rachunku. Dokonanie zwrotu nie pozbawia też uczestnika PPK prawa do dopłaty rocznej.
Uczestnik może dokonać zwrotu środków zgromadzonych na rachunku PPK w dowolnym momencie poprzez złożenie dyspozycji zwrotu do instytucji finansowej, z którą pracodawca zawarł umowę o zarządzanie PPK i umowę o prowadzenie PPK.
Wypłata w sytuacjach szczególnych
Uczestnik PPK może także dokonać wypłaty środków z rachunku PPK na specjalnych warunkach w dwóch sytuacjach, tj. w razie:
>> poważnego zachorowania samego uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka,
>> sfinansowania wkładu własnego w związku z zaciągnięciem kredytu hipotecznego np. na budowę lub przebudowę budynku mieszkalnego lub zakup mieszkania.
To kolejny dowód nie tylko na prywatność środków zgromadzonych w PPK, ale również potwierdzenie, że oszczędzanie w tym programie to ważny element budowania bezpieczeństwa finansowego jego uczestników po zakończeniu ich aktywności zawodowej, ale nie tylko.
I tak w razie poważnego zachorowania uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka uczestnik PPK (bez względu na wiek) może złożyć wniosek do instytucji finansowej o wypłatę do 25 proc. środków zgromadzonych na jego rachunku PPK bez obowiązku zwrotu. Do wniosku należy dołączyć orzeczenie (np. lekarza orzecznika ZUS czy zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności) albo zaświadczenie lekarza medycyny potwierdzające diagnozę wystąpienia poważnego zachorowania.
Osoby, które nie ukończyły 45 lat, mogą wypłacić do 100 proc. środków posiadanych na rachunku PPK (z obowiązkiem zwrotu) i wykorzystać je na pokrycie wkładu własnego w związku z zaciągnięciem kredytu hipotecznego na budowę/przebudowę budynku mieszkalnego, zakup domu, mieszkania lub gruntu. Te środki będą musiały później oddać, ale w wartości nominalnej, a na ich spłatę mogą mieć nawet 15 lat. Wniosek o zawarcie umowy, na podstawie której środki miałyby być wypłacone, uczestnik PPK powinien złożyć instytucji finansowej prowadzącej jego rachunek PPK.
Szczegółowe zasady, na jakich uczestnik PPK może wypłacić środki w wymienionych wyżej sytuacjach, określa ustawa o PPK.
Małgorzata Jankowska,
Ekspert, Biuro Redakcji, PFR Portal
>> Więcej na temat PPK na mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775
>> Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PPK. Na szkolenia – zarówno stacjonarne, jak i online – można zapisać się tutaj: https://www.mojeppk.pl/szkolenia.html