Sejm zajmie się dziś zmianami w Karcie Nauczyciela przygotowanymi przez resort Przemysława Czarnka. Projekt zakłada m.in. zobowiązanie nauczycieli do przepracowania w tygodniu dodatkowej godziny “czarnkowego”, nowy awans zawodowy i ocenę pracy. ZNP zgłosi do projektu poprawki pozwalające m.in. zwiększyć wynagrodzenia w oświacie
To kolejny projekt, nad którym posłowie mają pracować w ekspresowym tempie. Dokument trafił do laski marszałkowskiej 17 czerwca i tego samego dnia został skierowany do I czytania w Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Posiedzenie komisji w tej sprawie wyznaczono już na wtorek 21 czerwca br. na godz. 12.00 i będzie można je śledzić na stronie www.sejm.gov.pl
– Ta nowelizacja to, zdaniem MEiN, reforma awansu zawodowego. Powiedzmy sobie wprost: to nie jest reforma, to jest wydmuszka reformy, a jej skutki będą niezwykle bolesne dla naszego środowiska – podkreślił Krzysztof Baszczyński, wiceprezes ZG ZNP.
– Ministerstwo edukacji twierdzi też, że nowelizacja zmniejszy biurokrację. Będzie dokładnie odwrotnie, a biurokracji przybędzie. Jeżeli ustawa zostanie przyjęta, to do szkoły wkroczy permanentna ocena nauczyciela. Ocena według kryteriów, które ustali minister Czarnek. Takie rozwiązanie chciała wprowadzić minister Anna Zalewska, ale w efekcie strajku wycofała się z tego pomysłu. Przemysław Czarnek wrócił jednak do pomysłu kryteriów. To dopiero napędzi biurokrację – dodał.
Nowelizacja jest okazją do poruszenia spraw płacowych w oświacie, a ZNP zgłosi swoje propozycje – Minister edukacji twierdzi, że ta nowelizacja zwiększy wynagrodzenia nauczycieli. To nie jest półprawda, ale nawet ćwierćprawda. Wzrost wynagrodzeń dotyczyć będzie ok. 20 proc. nauczycieli, a wynagrodzenie wzrośnie między 9 a 20 proc., jednocześnie wprowadzając zatrudnienie osób wchodzących do zawodu na umowie na czas określony. W przypadku 80 proc. nauczycieli, myślę o nauczycielach mianowanych i dyplomowanych, nie ma mowy o żadnym wzroście wynagrodzeń. Zmiany doprowadzą natomiast do spłaszczenia siatki wynagrodzeń – mówił wiceprezes ZG ZNP.
– Dlatego zaproponujemy dziś w Sejmie posłom nasze poprawki dotyczące wzrostu wynagrodzeń. Kwoty bazowej nie zmienimy, bo to wymagałoby zmiany ustawy budżetowej, ale jest szansa na wzrost wynagrodzeń nauczycieli – także mianowanych i dyplomowanych – dodał.
Jedna z poprawek zakłada, że nauczyciele wchodzący do zawodu – określani w projekcie ustawy mianem „nauczycieli początkujących” – otrzymają umowy na czas nieokreślony, a nie jedynie na 2 lata. – Nie przyciągnie się nikogo do zawodu proponując umowę okresową. Przecież ta osoba nie będzie nawet mogła podpisać z bankiem umowy na kredyt, czy kupić telefon – ocenił Krzysztof Baszczyński.
– Ta nowelizacja powinna trafić do kosza. Nie taki kierunek zmian jest oczekiwany przez nauczycieli – podsumował wiceprezes ZG ZNP.
Co znajduje się w projekcie? Głownie zmiany w awansie zawodowym, ocenie pracy oraz obowiązkach realizowanych w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy:
* zobowiązanie nauczyciela do wygospodarowania w tygodniu 1 godziny, a w przypadku nauczyciela zatrudnionego w wymiarze niższym niż 1/2 etatu – 1 godziny na 2 tygodnie, na „konsultacje dla uczniów i ich rodziców”. MEiN chce tu zmienić art. 42 ust. 2 pkt 2 Karty opisujący inne zajęcia i czynności nauczyciela realizowane w czasie 40-godzinnego tygodnia pracy. To oznacza, że nauczyciele za realizację godziny „czarnkowego” w tygodniu nie otrzymają żadnych dodatkowych pieniędzy
* likwidacja stopnia nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego. Młody nauczyciel wchodząc do zawodu otrzyma status “nauczyciela początkującego”. O stopień mianowanego młody nauczyciel będzie mógł się starać po 4 latach pracy. W tym okresie przez 3 lata i 9 miesięcy nauczyciel ma odbywać nie staż, ale „przygotowanie do zawodu”
* w okresie przygotowania do zawodu nad młodym nauczycielem ma czuwać mentor, czyli nauczyciel mianowany lub dyplomowany wyznaczony przez dyrektora. Mentor ma „wspierać na bieżąco” początkującego nauczyciela w „procesie wdrażania do pracy w zawodzie”, udzielać mu pomocy w „doborze właściwych form doskonalenia zawodowego”, dzielić się z nim wiedzą, obserwować jego zajęcia. Zadaniem mentora stanie się też „inspirowanie i zachęcanie nauczyciela do podejmowania wyzwań zawodowych”
* w okresie przygotowania do zawodu nauczyciel będzie musiał m.in. prowadzić lekcje pokazowe. Pierwszą lekcję (a właściwie „co najmniej jedną”) poprowadzi w drugim roku odbywania przygotowania do zawodu, a przed dokonaniem oceny pracy, w obecności dyrektora, mentora, a także doradcy metodycznego lub nauczyciela konsultanta albo przedstawiciela kuratorium albo też nauczyciela dyplomowanego. Jeżeli dyrektor uzna, że jedna lekcja pokazowa to za mało, będzie mógł zlecić początkującemu nauczycielowi przeprowadzenie kolejnych. Drugą (albo kolejną!) lekcję poprowadzi w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu, już po uzyskaniu co najmniej dobrej oceny pracy
* po przeprowadzeniu rozmowy z nauczycielem komisja wyda opinię – pozytywną lub negatywną. Opinia pozytywna będzie warunkiem niezbędnym do awansu na kolejny stopień. W razie kolejnych negatywnych opinii, okres przygotowania do zawodu wydłuży się nauczycielowi o 1 rok i 9 miesięcy
* po 6 latach bezowocnych prób awansu na kolejny stopień początkujący nauczyciel zostanie zwolniony z pracy
* przez pierwsze dwa lata pracy w szkole początkujący nauczyciel ma otrzymać umowę na czas określony (obecnie na takiej umowie pracuje rok). Dopiero po tym okresie oraz uzyskaniu co najmniej dobrej oceny pracy otrzyma umowę na czas nieokreślony
* do ubiegania się o stopień nauczyciela mianowanego niezbędne stanie się posiadanie co najmniej dobrej oceny pracy uzyskanej w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu, uzyskanie pozytywnej opinii o przeprowadzonych zajęciach, a także – zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną
* nauczyciel mianowany będzie mógł złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej 5 lat i 9 miesięcy od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego. Do awansu potrzebna będzie też co najmniej bardzo dobra ocena pracy uzyskana w ostatnim roku pracy przed złożeniem wniosku o postępowanie kwalifikacyjne i akceptacja komisji kwalifikacyjnej
* procedurę oceny pracy będzie można wszcząć – podobnie jak dziś – „w każdym czasie”, ale nie wcześniej „niż po upływie roku od dokonania oceny poprzedniej”. Na wniosek dyrektora, samego nauczyciela, kuratora, organu prowadzącego, rady szkoły lub rady rodziców
* nauczyciel zostanie oceniony zgodnie z kryteriami określonymi przez ministerstwo edukacji (to oznacza powrót rozwiązania przeforsowanego kilka lat temu przez ówczesną minister edukacji Annę Zalewską, która po 3 miesiącach sama się wycofała ze swojego pomysłu)
* jeśli nauczyciel nie będzie się zgadzał z oceną, ma mu przysługiwać prawo odwołania do powołanego przez kuratora zespołu oceniającego
* ubiegający się o awans nauczyciele nadal będą musieli gromadzić grube segregatory z dokumentami. Do wniosku o podjęcie postępowania egzaminacyjnego lub postępowania kwalifikacyjnego trzeba będzie dołączyć „oryginały lub kopie dokumentów potwierdzających spełnianie warunków niezbędnych do uzyskania stopnia awansu zawodowego”, a w przypadku postępowania na nauczyciela dyplomowanego – także „opis i analizę sposobu spełniania wymagań dotyczących realizowania zadań lub podejmowania działań na rzecz oświaty oraz ich efektów”
* procedura oceny pracy wszczęta i niezakończona przed 1 września 2022 r. ma się odbywać na dotychczasowych zasadach
* wnioski o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela kontraktowego, które nie zostaną rozpatrzone do 31 sierpnia 2022 r., przepadną
* nauczyciele kontraktowi, którzy do 31 sierpnia br. nie otrzymają stopnia nauczyciela mianowanego, mają przejść procedurę awansową na dotychczasowych zasadach (choć z pewnymi modyfikacjami). Podobnie rzecz się będzie miała z nauczycielami, którzy ubiegają się o stopień nauczyciela dyplomowanego, ale przed 1 września 2022 r. nie zakończyli procedury.
(PS, GN)