W Toruniu zakończył się I Światowy Kongres Kopernikański. Kongres trwał trzy dni i zgromadził pięciu laureatów Nagrody Nobla, 700 naukowców i gości, w tym polityków z premierem Mateuszem Morawieckim na czele.
Przedstawiciele dziewięciu krajów, w tym szefowie resortów edukacji i nauki m.in. z Polski, Słowacji, Czech, Ukrainy i z Gruzji, podpisali we wtorek „Deklarację toruńską” o zapewnieniu wolności prowadzenia badań naukowych, krytyki i debaty naukowej. Dokument ma być gwarancją wolności prowadzenia badań naukowych oraz swobody krytyki i debaty naukowej.
🇵🇱 5 laureatów @NobelPrize, 700 naukowców i gości, 130 dziennikarzy, debaty na najwyższym poziomie, inauguracja działalności @AKopernikanska, podpisanie #DeklaracjaToruńska. Światowy Kongres Kopernikański już za nami. Dziękujemy Państwu za obecność i do usłyszenia #Kopernik550! pic.twitter.com/mkfda6Y4qD
— Ministerstwo Edukacji i Nauki (@MEIN_GOV_PL) February 21, 2023
„550 lat temu urodził się jeden z najwybitniejszych uczonych w dziejach świata – Mikołaj Kopernik. Zwieńczeniem jego wszechstronnych zainteresowań naukowych, było przedstawienie teorii heliocentrycznej budowy układu słonecznego, która doprowadziła do jednego z najważniejszych przełomów w historii nauki” – tak zaczyna się deklaracja.
„Badania naukowe, których wynikiem są nierzadko zdumiewające ustalenia, mogą dokonywać się tylko w warunkach zapewnienia uczonym pełnej swobody prowadzenia takich działań, nieskrępowanej możliwości ogłaszania wyników tych badań, ale także nieograniczanych w żaden sposób, możliwości poddawania ogłaszanych wyników badań, rzetelnej i krytycznej debacie naukowej. Tylko w takiej atmosferze, możliwy jest prawdziwy rozwój nauki, a w ślad za tym, rozwój narodów i państw” – podkreślono w deklaracji.
Podczas Święta Uniwersytetu wręczono międzynarodową Nagrodę Naukową "Ratio et Spes". Tegorocznej edycji nagrody towarzyszył temat "Człowiek wobec Wszechświata". Laureatem został ks. prof. Michał Heller, kosmolog, filozof i teolog. Gratulujemy! 👏👏#ŚwiętoUniwersytetu #UMK
— UMK Torun (@UMK_Torun) February 21, 2023
„Jako ministrowie odpowiedzialni za warunki dla prowadzenia badań naukowych w swoich państwach, w 550 rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika deklarujemy, iż będziemy podejmować wszelkie działania, aby zapewnić wolność prowadzenia badań naukowych oraz swobodę krytyki i debaty naukowej” – czytamy.
Jednym z wydarzeń Kongresu był panel z udziałem noblistów: profesora Barrego C. Barisha, Michela Mayora, Arthura B. McDonalda, P. Jamesa E. Peeblesa, Didiera P. Queloza, moderowany przez prof. Grzegorza Górskiego.
Dotyczył on głównie dziedzin, w której naukowcy są ekspertami, a wiec fizyki i astronomii. Nie zabrakło też rozmów o tematach ważnych dla współczesnego świata, takich jak: pandemia COVID-19, zmiany klimatyczne czy wojna w Ukrainie.
Warto zwrócić uwagę, że w piątek podczas inauguracji Światowego Kongresu Kopernikańskiego przedstawiciele nauczycieli, doktorantów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i pracowników gospodarczych oraz aktywiści pikietowali przed toruńską Aulą UMK. Domagali się podwyżek. Część z pikietujących w niedzielę osób sprzeciwiała się m.in. obecności w Toruniu ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka.
Pytany przez dziennikarzy o to wydarzenie minister powiedział: „Gdzie? Ja nie widziałem żadnych protestów. Kilka osób, które protestowało w dniu urodzin Mikołaja Kopernika przed UMK to wstyd. Ludzie z całego świata przyjeżdżają. Zawsze można protestować, tylko w odpowiednich warunkach i okolicznościach. Na pewno nie w urodziny Mikołaja Kopernika. Ja nie widziałem tych osób. Naprawdę, nic znaczącego” – ocenił Czarnek.
📣 Obrady Światowego Kongresu Kopernikańskiego.
W Krakowie @JagiellonskiUni, Olsztynie @uwm_olsztyn i Toruniu @UMK_Torun zorganizowane zostaną sekcje tematyczne skierowane do poszczególnych grup badaczy.
ℹ️https://t.co/0e7tAabLtH#ŚwiatowyKongresKopernikański #Kopernik550 pic.twitter.com/XaB35eWaMQ— UMK Torun (@UMK_Torun) February 21, 2023
Kongres ma formułę „kroczącą”. Następne obrady odbywać się będą kolejno w Krakowie (24-26 maja), Olsztynie (21-24 czerwca), żeby następnie we wrześniu powrócić do Torunia.
Rok 2023 został ustanowiony przez Senat RP Rokiem Mikołaja Kopernika. Datę powiązano z rocznicą pięćset pięćdziesiątych urodzin i czterysta osiemdziesiątą rocznicą śmierci polskiego astronoma.
Od 2020 r. w dniu urodzin Mikołaj Kopernika -19 lutego – obchodzimy Dzień Nauki Polskiej. Ustanowienie tego święta – jak podano w uzasadnieniu ustawy z 9 stycznia 2020 r. – było „wyrazem najwyższego uznania dla dokonań rodzimych naukowców w ponad 1000-letniej historii naszego narodu i państwa”.
(JK, GN)