Zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły (np. z powodu koronawirusa) uprawnia rodziców dzieci uczęszczających do tych placówek do otrzymania zasiłku opiekuńczego. Co warto wiedzieć na ten temat?
Przedszkole, do którego uczęszcza syn pani Martyny, zostało zamknięte z powodu podejrzenia koronawirusa. Pani Martyna będzie się opiekowała w tym czasie synem i w związku z tym chciałaby się dowiedzieć, czy będzie jej przysługiwał zasiłek opiekuńczy.
Odpowiadamy: Pani Martyna otrzyma zasiłek opiekuńczy. W tym celu powinna złożyć oświadczenie o nieprzewidzianym zamknięciu przedszkola, do którego dziecko uczęszcza.
Warto także zwrócić uwagę na przepisy ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Otóż zgodnie z tą ustawą w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko, z powodu COVID-19, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2019 r. poz. 645 i 1590) przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres nie dłuższy niż 14 dni. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie wlicza się do zasiłku opiekuńczego w wymiarze 60 dni w roku.
Zasiłek opiekuńczy jest to świadczenie przysługujące ubezpieczonemu podlegającemu ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo i dobrowolnie. Jest wypłacany bez okresu wyczekiwania, co oznacza, że świadczenie to jest wypłacane pracownikowi niezależnie od tego, jak długo uprawniony podlega ubezpieczeniu chorobowemu.
Ważne!
Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje ubezpieczonemu tylko w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.
Zasiłek opiekuńczy otrzymuje pracownik zwolniony ze świadczenia pracy w celu sprawowania osobistej opieki nad:
- dzieckiem w wieku do ukończenia ośmiu lat w przypadku:
>> nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, lub dziennego opiekuna, sprawujących opiekę nad dzieckiem;
>> porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki;
>> pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;
- chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat;
- chorym dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat;
- dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat w przypadku:
>> porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki;
>> pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;
- innym chorym członkiem rodziny.
Dziećmi w rozumieniu ustawy zasiłkowej są dzieci własne ubezpieczonego lub jego małżonka, dzieci przysposobione, dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie.
Natomiast członkami rodziny są: małżonek, rodzice, rodzic dziecka, ojczym, macocha, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo, dzieci w wieku ponad 14 lat, jeżeli w czasie, kiedy się nimi opiekujesz, pozostajesz z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym.
Przykład:
Pan Marek, nauczyciel szkoły podstawowej, mieszka i pracuje w Szczecinie. W październiku ub.r. pan Marek przez 10 dni sprawował opiekę nad chorą matką, stale mieszkającą w Katowicach. We wniosku o zasiłek opiekuńczy pan Marek oświadczył, że nie było innych członków rodziny, którzy mogliby we wskazanym okresie zaopiekować się chorą matką, oraz złożył oświadczenie o prowadzeniu wspólnie gospodarstwa domowego w czasie sprawowania opieki nad chorą matką. W tej sytuacji pan Marek ma prawo do zasiłku opiekuńczego na matkę.
Prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem przysługuje zarówno matce, jak i ojcu dziecka, pod warunkiem że oboje rodzice podlegają ubezpieczeniu chorobowemu. Jednak wypłaca się go tylko jednemu z rodziców, tj. temu, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres.
Prawo do zasiłku opiekuńczego ma również ubezpieczony, który nie jest biologicznym rodzicem dziecka, które jest dzieckiem jego małżonka.
Przykład:
Pani Maria jest matką dziewięcioletniego syna. W lutym 2019 r. wyszła za mąż za pana Piotra, który jest ojcem 11-letniej córki. W październiku 2019 r. urodziło im się wspólne dziecko. Oznacza to, że zarówno pani Maria, jak i pan Piotr mają prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad każdym z dzieci, czyli dzieckiem drugiego małżonka i wspólnym dzieckiem.
(…)
Okres wypłaty zasiłku opiekuńczego
Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od pracy w celu sprawowania osobistej opieki, nie dłużej jednak niż:
>> 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dzieckiem w wieku do lat 8 (zdrowym) oraz nad dzieckiem chorym w wieku do 14 lat, w tym także niepełnosprawnym w tym wieku albo
>> 14 dni w roku kalendarzowym, gdy opieka sprawowana jest nad chorym dzieckiem powyżej 14 lat lub innym, dorosłym członkiem rodziny,
>> 30 dni w roku kalendarzowym, jeśli opiekujesz się chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 14 lat, ale nie ukończyło 18 lat, albo dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło osiem lat, ale nie ukończyło 18 lat, jeśli w wyniku porodu, choroby albo pobytu w szpitalu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, nie mogą oni opiekować się dzieckiem niepełnosprawnym.
Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny, niezależnie od liczby osób uprawnionych do tego zasiłku i bez względu na liczbę dzieci i innych członków rodziny wymagających opieki, nie może przekroczyć w roku kalendarzowym 60 dni, w tym 14 dni z tytułu opieki nad dziećmi w wieku powyżej 14 lat oraz innymi członkami rodziny.
Wysokość zasiłku opiekuńczego
Miesięczny zasiłek opiekuńczy oraz dodatkowy zasiłek opiekuńczy wynosi 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Zasiłek opiekuńczy przysługuje za każdy dzień sprawowania opieki, nie wyłączając dni wolnych od pracy. Dotyczy to zarówno dni ustawowo wolnych od pracy, jak i dni wolnych wynikających z indywidualnego harmonogramu pracy pracownika.
Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego ustala się według zasad określonych dla zasiłku chorobowego.
W przypadku, gdy ubezpieczony przed uzyskaniem prawa do zasiłku opiekuńczego pobierał wynagrodzenie za czas choroby bądź zasiłek chorobowy (macierzyński) i między poprzednim zasiłkiem a kolejnym – opiekuńczym nie upłynęły trzy miesiące kalendarzowe, to do obliczenia zasiłku opiekuńczego przyjmuje się podstawę wymiaru poprzedniego zasiłku.
Zasiłek może być wypłacony w niższej wysokości niż 80 proc. wynagrodzenia w przypadku, gdy ubezpieczony spóźni się z dostarczeniem płatnikowi zasiłku zaświadczenia lekarskiego, tak jak ma to miejsce w przypadku zasiłku chorobowego.
Zaświadczenie ubezpieczony jest obowiązany dostarczyć nie później niż w ciągu siedmiu dni, licząc od daty jego otrzymania. Jeżeli ubezpieczony nie dopełni tego obowiązku, wówczas otrzyma o 25 proc. mniej zasiłku opiekuńczego za okres od ósmego dnia orzeczonej opieki do dnia dostarczenia zaświadczenia.
Ważne!
Obniżenie zasiłku opiekuńczego nie dotyczy zaświadczeń lekarskich wystawianych w formie elektronicznej e-ZLA.
(…)
Podstawa prawna:
Ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2019 r. poz. 645 ze zm.).
Ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374)
Joanna Skrobisz
***
Publikujemy obszerne fragmenty artykułu opublikowanego w Głosie Nauczycielskim nr 11 z 11 marca br. Całość w wydaniu papierowym i elektronicznym (ewydanie.glos.pl)