– Nasza organizacja zrodziła się 120 lat temu z niezłomnej wiary w siłę wiedzy i godność człowieka, z niezgody na ucisk, tyranię i niesprawiedliwość – mówił min. prezes ZNP Sławomir Broniarz, podczas ogólnopolskich obchodów Jubileuszu 120-lecia Związku Nauczycielstwa Polskiego, które w dniach 3-4 października 2025 r. odbyły się w Pilaszkowie koło Łowicza oraz w pobliskim Strykowie.
W piątek, 3 października odbyły się uroczystości z okazji powstania Związku w Pilaszkowie, gdzie 1 października 1905 r. narodził się Związek Nauczycielstwa Polskiego na tajnym zjeździe nauczycieli ludowych.
W dawnej szkole znajduje się dziś Muzeum ZNP a na jego ścianie powstał okolicznościowy mural, odsłonięty podczas piątkowych uroczystości. Na muralu znajdą się zasłużone postacie dla polskiej oświaty, które uczestniczyły w zjeździe w Pilaszkowie: Stanisław Najmoła, Zygmunt Nowicki i Stefania Sempołowska, a także współcześni nauczyciele korzystający w pracy z nowoczesnego sprzętu elektronicznego.
Ponadto delegacje Zarządu Głównego ZNP oraz Okręgu łódzkiego ZNP (organizatora uroczystości) złożyły kwiaty pod tablicami upamiętniającymi zjazd nauczycieli ludowych w 1905 roku. W części artystycznej uczniowie ze Szkoły Podstawowej im. Janusza Korczaka w Popowie przygotowali występ nawiązujący do wydarzeń z 1905 roku, przeplatany utworami w gwarze łowickiej.
– Chcemy, aby mural połączył pokolenia – wyjaśniał Marek Ćwiek, prezes ZNP Okręg Łódzki. – Stąd, z jednej strony odwołanie do inicjatorów zjazdu, którzy walczyli o polską szkołę, a z drugiej – nawiązanie do współczesnego szkolnictwa.
– Dziękuję wszystkim pracownikom i pracownicom oświaty niezłomnej wytrwałości działaniu. Niech ten mural będzie dla nas wszystkich wskazaniem, że o polską szkołę trzeba dbać – podkreślił Łódzki Kurator Oświaty Janusz Brzozowski.
Natomiast w Strykowie miało miejsce uroczyste posiedzenie Zarządu Głównego ZNP z udziałem zaproszonych gości, wśród których byli m.in.: Agnieszka Dziemianowicz-Bąk ministra rodziny, pracy i polityki społecznej; Katarzyna Lubnauer sekretarz stanu w MEN, Paulina Piechna-Więckiewicz podsekretarz stanu w MEN, Krzysztof Kwiatkowski senator; Artut Dunin, senator KO; Piotr Ostrowski, przewodniczący OPZZ.
Prezes ZNP przywołał okoliczności powstania Związku Nauczycieli Ludowych, który stał się zaczątkiem współczesnego ZNP.
– W naszej historii splatają się tradycje romantyzmu i pozytywistycznej pracy u podstaw, walki zbrojnej, pracy obywatelskiej, konspiracji i służby państwu. Związek ukształtował w duchu wspólnotowym, demokratycznym, niepodległościowym i obywatelskim kilka pokoleń polskich nauczycieli i pracowników oświaty – zaznaczył przewodniczący ZNP.
Mówił, że działalność ZNP obejmuje współczesność i przyszłość, podtrzymując przekonanie z I Sejmu Nauczycieli w roku 1919, że publiczna i bezpłatna – od przedszkola po uczelnie wyższe – oświata jest kluczem do lepszego świata i moralnym obowiązkiem społeczeństwa.
– ZNP to organizacja z wizją nowoczesnej, otwartej i demokratycznej szkoły, dostępnej dla każdego dziecka, szkoły przyjaznej uczniowi, każdemu nauczycielowi i pracownikowi oświaty. Taką szkołę staramy się razem budować – podkreślił.
– Dziękuję ZNP za zaproszenie i życzę wszystkim pracownikom i pracownicom oświaty niezłomnej wytrwałości w działaniu – mówiła ministra pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. Podziękowała nauczycielkom i nauczycielom za ich misję otwierania oczu, bo tym właśnie jest prawdziwa edukacja.
– Liczę na państwa dalej ponieważ nie będzie bez państwa zmian w polskiej szkole – mówiła do zgromadzonych Katarzyna Lubnauer
– Wasza siłą historia i tradycja wzmacniają cały ruch związkowy w Polsce. Razem walczymy o sprawiedliwe państwo, w którym prawa pracownicze nie są przywilejem lecz fundamentem demokracji – podkreślił Piotr Ostrowski, przewodniczący OPZZ.
-To niezwykły jubileusz – mówił senator Krzysztof Kwiatkowski. – Bardzo dziękuję za zaproszenie na to niezwykłe wydarzenie, podczas którego mogłem okazać wdzięczność i zobowiązanie. Wdzięczność dla wszystkich nauczycieli – przeszłych i obecnych – którzy przez lata budowali fundamenty edukacji. Zobowiązanie, by dalej wspierać rozwój szkolnictwa, dbać o jakość nauczania i warunki pracy pedagogów.
– Związkowcom życzę wytrwałości i sukcesów w dalszej pracy na rzecz edukacji – mówiła Małgorzata Moskwa – Wodnicka, wiceprezydent Łodzi.
Podczas uroczystego posiedzenia Zarządu Głównego ZNP wręczone zostały członkom ZNP odznaczenia państwowe, resortowe i związkowe. Odbyła się także debata historyczna „120 lat walki o polską szkołę – rola i znaczenie ZNP”.
A w kuluarach uroczystego posiedzenia Zarządu Głównego ZNP można było obejrzeć wystawę poświęconą Głosowi Nauczyci9elskiemu a ściślej – ogłoszeniom w przedwojennym Głosie. Z wykorzystaniem zbiorów Muzeum ZNP w Pilaszkowie
Przypomnijmy, że w czasach zaborów nauczyciele zakładali organizacje związkowe, bo chcieli być silniejsi w walce o polską szkołę. Jedna z nich – Związek Nauczycieli Ludowych – powstała 1 października 1905 r. w Pilaszkowie. Natomiast 28 grudnia 1905 r. w Krakowie powstał Krajowy Związek Nauczycielstwa Ludowego w Galicji.
W ten sposób 120 lat temu zrodziły się organizacje, które stały się zalążkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego. Rozdzielały je granice zaborów, ale łączyły wspólne idee i wartości, a po odzyskaniu niepodległości zespoliły się w jednolity Związek.
W ramach obchodów rocznicy powstania Związku odbędzie się wiele uroczystych wydarzeń poświęconych jego historii i dorobkowi w okręgach, oddziałach i ogniskach ZNP. Przyświeca im hasło „Edukacja dla pokoleń”.
O uroczystościach 120- lecia ZNP obszernie napiszemy w kolejnych wydaniach Głosu Nauczycielskiego. Komunikat ZNP można znaleźć tutaj
>> Więcej o historii ZNP:
https://glos.pl/tag/nasza-historia
(GN)