Pieniądze, jakie gminy otrzymują od państwa na dożywianie dzieci, oznaczają realną pomoc dla wielu uczniów – tak wynika z raportu NIK pt. „Pomoc świadczona przez gminy osobom żyjącym w ubóstwie”
Najwyższa Izba Kontroli zbadała 21 ośrodków pomocy społecznej w 7 województwach, by sprawdzić, czy działania lokalnych władz mające ograniczyć ubóstwo na ich terenie były skuteczne.
Według NIK, po trzech latach znaczącego spadku ubóstwa w Polsce, w 2018 r. doszło wyhamowania tego procesu. Jak pokazują dane Głównego Urzędu Statystycznego, w porównaniu z 2017 r.:
* poziom ubóstwa skrajnego (minimum egzystencji) wzrósł z 4,3 proc. do 5,4 proc. mieszkańców Polski
* poziom ubóstwa relatywnego (granica ubóstwa to 50 proc. kwoty, którą w ciągu miesiąca przeciętnie wydają gospodarstwa domowe) wzrósł z 13,4 proc. do 14,2 proc. osób
* poziom ubóstwa ustawowego (dotyczy osób, których dochód, zgodnie z obowiązującą ustawą o pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego) wzrósł z 10,7 proc. do 10,9 proc. osób.
Kontrolerzy opisują m.in. efekty działania programów mających pomóc uczniom znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji. Z raportu wynika, że wszystkie skontrolowane gminy wykonywały zadanie obowiązkowe dotyczące dożywiania dzieci – chodzi m.in. o programy osłonowe w ramach rządowych programów „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” na lata 2014–2020” oraz „Posiłek w szkole i w domu” na lata 2019–2023.
Celem programów było ograniczenie zjawiska niedożywienia wśród mieszkańców, szczególnie wśród dzieci i młodzieży z rodzin o niskich dochodach lub znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej. Pomoc w ramach programów przyznawana była nieodpłatnie, jeżeli dochód na osobę nie przekraczał 150 proc. kryterium dochodowego, określonego w art. 8 ustawy o pomocy społecznej.
NIK opisała, jak w praktyce realizowane są wspomniane programy. Dla przykładu, gmina Brańsk (woj. podlaskie) w 2017 r. przeznaczyła na dożywianie dzieci i uczniów 137,1 tys. zł, w tym 107,1 tys. zł pochodziło z dotacji budżetowej, a 30 tys. zł ze środków własnych gminy. W 2018 r. wykorzystano 111 tys. zł, z czego 87,1 tys. zł z dotacji budżetowej i 23,9 tys. zł ze środków własnych gminy. W latach tych z tej formy pomocy skorzystało odpowiednio 261 i 209 dzieci i uczniów.
Gmina Lubicz (woj. kujawsko-pomorskie) w ramach programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” objęła w latach 2017 i 2018 pomocą odpowiednio 859 i 805 osób. Na realizację programu przeznaczono 338,4 tys. zł i 307,6 tys. zł; w tym odpowiednio: 268,8 tys. zł i 236,3 tys. ze środków dotacji oraz 69,6 tys. zł i 70,7 tys. zł ze środków własnych gminy.
W Sokołowie Podlaskim (woj. podlaskie) w latach 2017–2019 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej realizował program
„Pomoc państwa w zakresie dożywiania”, w ramach tego objęto pomocą w 2017 r. 114 osób i wydano na ten cel kwotę 54,2 tys. zł (w tym dotacja 32,2 tys. zł), w 2018 r. 128 osób i wydano kwotę 58,9 tys. zł (w tym dotacja 39,8 tys. zł).
NIK przypomniała, że w ramach programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” udzielono wsparcia: dzieciom
do czasu podjęcia nauki w szkole podstawowej, uczniom do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej, osobom i rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji, w szczególności osobom samotnym, w podeszłym wieku, chorym lub
niepełnosprawnym. Pomoc jest udzielana w formie posiłku, świadczenia pieniężnego w postaci zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności, świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych.
(PS, GN)