Nie rozumiemy idei tzw. pakietu wolnościowego. Na wszystkich uczelniach są przecież odpowiednie mechanizmy, które pozwalają na szczeblu komisji dyscyplinarnych oceniać nauczycieli akademickich z punktu widzenia ich zachowania i etyki. Uczelnie mają swoje wewnętrzne procedury, które przewidują określone konsekwencje w przypadkach przekroczenia norm etycznych. Dlatego nie można wprowadzać pod hasłem „pakietu wolnościowego” przepisów ustawowych, które stoją w sprzeczności z tymi kodeksami.
Z Januszem Szczerbą, prezesem Rady Szkolnictwa Wyższego i Nauki ZNP, rozmawia Jarosław Karpiński
Po raz pierwszy od wielu lat nauczyciele ze szkół powszechnych i ci akademiccy mają tego samego ministra, który w dodatku w całym środowisku wzbudza olbrzymie kontrowersje. Pojawiają się kolejne wnioski o jego odwołanie, apeluje o to także ZNP. Co w działalności Przemysława Czarnka najbardziej niepokoi nauczycieli i pracowników uczelni wyższych?
– Delikatnie mówiąc, minister Czarnek jest osobą bardzo kontrowersyjną. Nas nie interesują prywatne poglądy pana ministra. Gdy nie stał jeszcze na czele resortu edukacji i nauki, a był tylko szeregowym posłem, nie odnosiliśmy się do jego poglądów, ale gdy został ministrem, sytuacja się zmieniła. Odkąd stoi na czele MEiN, jego kontrowersyjne wypowiedzi odbijają się głośnym echem w środowisku i wzbudzają nasz niepokój. Oczywiście środowisko akademickie, jak każde inne, jest podzielone pod względem sympatii politycznych. Jednak niezależnie od tego, wszyscy szanujemy autonomię uczelni w rozumieniu autonomii poglądów i postrzegania świata. Jest to dla uczelni świętość. Inaczej nie można byłoby uprawiać nauki i prowadzić badań naukowych.
Dlatego działania ministra wzbudzają takie kontrowersje?
– Oczywiście. Zaczęło się chyba od ubiegłorocznego strajku kobiet po wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji, gdy szef MEiN zapowiedział w jednym z wywiadów, że będzie karał rektorów czy uczelnie, które zdecydowały się na wprowadzenie godzin rektorskich. Chodziło o to, by studentki i studenci mogli wziąć udział w protestach. Minister straszył rektorów i uczelnie karami finansowymi, a konkretnie odbieraniem grantów. Na szczęście jego groźby się nie ziściły, ale całe środowisko protestowało. My jako RSzWiN ZNP zapytaliśmy w specjalnym liście do premiera Morawieckiego, czy zapowiedzi szefa MEiN oznaczają zmianę polityki rządu w stosunku do uczelni wyższych.
Później pojawił się tzw. pakiet wolnościowy, co również spotkało się ze zdecydowanym sprzeciwem środowiska akademickiego.
– Tak. Nie rozumiemy idei tzw. pakietu wolnościowego. Na wszystkich uczelniach są przecież odpowiednie mechanizmy, które pozwalają na szczeblu komisji dyscyplinarnych oceniać nauczycieli akademickich z punktu widzenia ich zachowania i etyki. Uczelnie mają swoje wewnętrzne procedury, które przewidują określone konsekwencje w przypadkach przekroczenia norm etycznych. Dlatego nie można wprowadzać pod hasłem „pakietu wolnościowego” przepisów ustawowych, które stoją w sprzeczności z tymi kodeksami.
Wolność debaty naukowej na uczelniach nie była dotychczas zagrożona, tłumiona, jak twierdzi minister Czarnek?
– Na uczelniach toczy się dyskusja naukowa, czasami powiązana ze światopoglądową, dlatego że każdy z naukowców ma też swój określony światopogląd. Ważne jednak, by nie przekraczać granic. Mój światopogląd to jest moja osobista sprawa, a nauka to jest nauka. Ona opiera się na rzeczywistości, na ocenie faktów, na wynikach badań naukowych. Wszystkie środowiska w szkolnictwie wyższym: RGNiS, KRASP, związki zawodowe, a na pewno ZNP, oceniliśmy negatywnie tzw. pakiet wolnościowy właśnie z tego względu, że to środowisko naukowe powinno opracowywać swoje zasady etyki, a MEiN nie powinno ich narzucać. Inaczej nauka nie mogłaby się rozwijać. Poszerzanie wiedzy, prowadzenie nowych badań, wprowadzanie nowych leków czy implantów nie byłoby możliwe, gdybyśmy postrzegali świat tylko poprzez swój własny światopogląd, jak to czyni minister Czarnek.
(…)
***
Fot. RSZWiN ZNP
Przedstawiamy fragment wywiadu opublikowanego w GN nr 27-28 z 7-14 lipca br. Całość – w wydaniu papierowym i elektronicznym (ewydanie.glos.pl)