„Nauczycielowi zawieszonemu w obowiązkach, w związku z trwającym postępowaniem dyscyplinarnym, w przypadku wydania wobec niego prawomocnego orzeczenia uniewinniającego, wypłaca się dodatek motywacyjny i dodatek za wysługę lat, do których nauczyciel nabył prawo jeszcze przed okresem zawieszenia i stanowiły one element składowy jego wynagrodzenia – na podstawie art. 85 u ust. 2 i ust. 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela ( t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 986 ze zm.) – orzekł Sąd Najwyższy (sygnatura – III PZP 5/24). To kolejne ważne postanowienie SN, które może mieć znaczenie dla wielu nauczycieli.
Uchwała trzech sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych została wydana 18 marca 2025 r. i dotyczy sprawy nauczyciela, który domagał się zapłaty niewypłaconych mu składników wynagrodzenia, tj. dodatku za wysługę lat oraz dodatku motywacyjnego za trzy lata od maja 2020 r. do maja 2023 r. wraz z odsetkami. Chodziło o ponad 30 tys. zł.
Sąd Najwyższy w uchwale na temat wynagrodzeń nauczycieli (III PZP 5/24)https://t.co/Nblm7Ecdng pic.twitter.com/XL0DPakfGA
— Sąd Najwyższy (@SN_RP_) March 19, 2025
Nauczyciel był w tym czasie zawieszony w pełnieniu obowiązków zawodowych z powodu toczącej się wobec niego sprawy dyscyplinarnej, która ostatecznie zakończyła się prawomocnym uniewinnieniem.
Szkoła nie chciała wypłacić nauczycielowi pieniędzy z tytułu zaległych dodatków. Dlatego skierował powództwo w tej sprawie. Najpierw Sąd rejonowy w I instancji w lutym 2024 r. oddalił powództwo nauczyciela. Nauczyciel odwołał się od wspomnianego wyroku. Sprawa trafiła do Sądu Okręgowego w Opolu, który powziął wątpliwości i skierował pytanie do Sądu Najwyższego.
Chciał wiedzieć, „czy na podstawie art. 85u ust. 2 i ust. 4 Karty Nauczyciela nauczycielowi zawieszonemu w obowiązkach, w związku z trwającym postępowaniem dyscyplinarnym w przypadku wydania wobec niego prawomocnego orzeczenia uniewinniającego , wypłaca się dodatki, do których nauczyciel nabył prawo jeszcze przed okresem zawieszenia i stanowiły one element składowy jego wynagrodzenia?”
Sąd Najwyższy opowiedział się za zwrotem kwot, które zostały wstrzymane nauczycielowi, wobec którego toczyło się postępowanie dyscyplinarne.
Jak wskazała sędzia sprawozdawca Agnieszka Żywicka zgodnie z Kartą Nauczyciela „jeżeli postępowanie karne lub postępowanie dyscyplinarne zakończy się umorzeniem z braku dowodów winy albo wydaniem wyroku lub orzeczenia uniewinniającego, nauczycielowi oraz nauczycielowi pełniącemu funkcję dyrektora szkoły należy zwrócić zatrzymane kwoty wynagrodzenia”.
Wyjaśniła, że „w pragmatykach pracowniczych odnoszących się do edukacji, związanych ze szkolnictwem wyższym i nauką: ustawie o PAN i w ustawie o instytutach badawczych przeważa wyraźne rozwiązanie wskazujące na konieczność wypłaty dodatków, które nie były wypłacane w okresie zawieszenia nauczyciela”.
Za przyjęciem uchwały SN w takim kształcie przemawiał też gwarancyjny charakter składników wynagrodzenia, w sytuacji, gdy nauczyciel nie wykonuje pracy. Ponadto – konstytucyjna zasada zaufania obywatela do państwa, zawarta w art.2 ustawy zasadniczej oraz zasada proporcjonalności nakazywały zwrócić uniewinnionemu kwoty mu należne.
– Nie jest uzasadnione trwałe pozbawienie osoby uniewinnionej należnych jej praw majątkowych, dlatego zasadne jest wypłacenie jej zarówno dodatku motywacyjnego, jak i dodatku za wysługę lat, po wydaniu orzeczenia uniewinniającego – uzasadniała uchwałę SN sędzia Agnieszka Żywicka.
Dodała, że w sprawach dyscyplinarnych „samo obniżenie wynagrodzenia ma działać represyjnie i wychowawczo”. – Z chwilą wydania orzeczenia o uniewinnieniu czynniki te ustają i nie ma jakiegokolwiek uzasadnienia, aby utrzymywany był ubytek w majątku nauczyciela płynący z braku wypłaty dodatków – podkreśliła sędzia Żywicka.
Postanowienie SN ws. dodatków za czas zawieszenia w związku z postępowaniem dyscyplinarnym można znaleźć tutaj
Niedawno Sąd Najwyższy w rozszerzonym składzie postanowił, że praca wykonywana przez nauczyciela ponad normę czasu pracy z Karty Nauczyciela jest pracą w godzinach nadliczbowych w rozumieniu Kodeksu pracy.
Związek Nauczycielstwa Polskiego przypomina nauczycielom, że mogą odzyskać pieniądze za przepracowane nadgodziny.
„Nauczycielu, jeżeli w danym tygodniu przepracowałeś ponad 40 godzin, masz prawo do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych! Wynagrodzenia tego można dochodzić przez okres trzech lat od dnia, w którym wynagrodzenie to winno było być Ci wypłacone (wynagrodzenie za godziny nadliczbowe wypłaca się z dołu w ostatnim dniu miesiąca, a jeżeli ostatni dzień miesiąca jest dniem wolnym od pracy wynagrodzenie, to wypłaca się w dniu następnym). Przerwanie biegu przedawnienia wymaga skierowania sprawy na drogę sądową” – przypomniał ZNP i opublikował wzór wezwania do dyrektora w celu uzyskania wynagrodzenia (można go znaleźć pod linkiem poniżej)
(GN)
Fot: SN