„W sposób szczególny niedoszacowane były dotąd zadania z zakresu oświaty i wychowania. Potrzeby oświatowe wyliczone zgodnie z projektem ustawy są daleko mniejsze od realnych wydatków na oświatę. Co więcej – potrzeby te w pierwszej kolejności są pokrywane z potencjału dochodowego poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego, co zwalniało rządzących z konieczności zwiększania finansowania zadań oświatowych w budżecie państwa. Z tego względu postulujemy wprowadzenie rozwiązań gwarantujących, że z budżetu państwa na zadania oświatowe będzie przeznaczane co najmniej 3% PKB planowanego w danym roku budżetowym” – napisali m.in. szefowie wszystkich 8 organizacji samorządowych tworzących stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego we wspólnym stanowisku do projektu ustawy o dochodach JST.
„Zwracamy też uwagę, że rozwiązania dotyczące określania skali potrzeb oświatowych nie uwzględniają gwarancji rekompensaty samorządom podwyżek płac nauczycieli oraz pokrycia kosztów prowadzenia przedszkoli. Nie wprowadzają potrzebnych zmian w zasadach finansowania placówek prowadzonych przez pomioty inne niż samorządy terytorialne”- wskazano.
Przypomnijmy, że zgodnie z projektem ustawy o dochodach JST samorządy miałyby być finansowane głównie dochodami podatkowymi, zaś subwencje z budżetu państwa będą mieć charakter jedynie uzupełniający. Zmiany mają dotyczyć także subwencji oświatowej, która po 35 latach miałaby zostać zlikwidowana.
Projekt nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, zaprezentowany przez @MF_GOV_PL 15 lipca 2024 r., budzi poważne obawy wśród samorządowców. Przede wszystkim nie gwarantuje samodzielności finansowej oraz stabilizacji dochodów gmin, powiatów i województw.… pic.twitter.com/fIhYp4CZPE
— Unia Metropolii Polskich (@UniaMetropolii) July 29, 2024
Szefowie wszystkich 8 organizacji samorządowych tworzących stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego podpisali stanowisko do projektu ustawy o dochodach JST.
„Projekt nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, zaprezentowany przez Ministerstwo Finansów 15 lipca 2024 r., budzi poważne obawy samorządowców. Choć zmienia strukturę dochodów gmin, powiatów i województw, nie zapewnia stabilności finansowej ani deklarowanej samodzielności. W obliczu szacowanych przez resort finansów rocznych ubytków na poziomie 30 mld zł, nowa regulacja przewiduje jedynie 16 mld zł dodatkowych dochodów w 2025 roku” – argumentują.
„Proponowane rozwiązania nie pozwolą samorządom świadczyć wysokiej jakości usług publicznych ani realizować projektów prorozwojowych w dynamicznie zmieniającym się środowisku. Dlatego konieczna jest znacząca korekta projektu ustawy, której treść przesądzi na wiele lat nie tylko o finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego, ale także o ich ustroju” – wskazano.
Samorządy wnoszą też o „pilne powołanie zespołu roboczego ekspertów strony rządowej i samorządowej, którzy przygotują propozycje zmian do przedstawionego projektu ustawy, na podstawie opinii i wniosków przesłanych przez organizacje samorządowe”.
Stanowisko zostało podpisane przez szefów wszystkich 8 organizacji samorządowych tworzących stronę samorządową: Unii Metropolii Polskich, Związku Miast Polskich, Związku Powiatów Polskich, Związku Gmin Wiejskich RP, Unii Miasteczek Polskich, Związku Regionów RP, Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych oraz Związku Samorządów Polskich.
Pełne stanowisko strony samorządowej znajduje się tutaj
Związek Nauczycielstwa Polskiego przypomniał, że ma własny pomysł na finansowanie oświaty. Nie trzeba wyważać otwartych drzwi. „Proponujemy (…) finansowanie pensji nauczycieli szkół, przedszkoli, placówek z budżetu państwa w formie celowej. Wtedy dostęp do edukacji nie będzie już zależał do zamożności samorządu” – podkreśla ZNP.
(GN)