Podwyżka wynagrodzenia w wysokości od 454 do 551 zł w zamian za m.in. zwiększenie pensum o 2 godziny, likwidację części godzin ponadwymiarowych, skasowanie niektórych dodatków oraz ograniczenie świadczeń z ZFŚS – takie propozycje znalazły się w dokumencie przesłanym dziś przez MEiN do partnerów społecznych – związków zawodowych i korporacji samorządowych. Dokument ten ma się stać podstawą do dyskusji na temat podniesienia prestiżu zawodu nauczyciela
29 kwietnia br. podczas posiedzenia ministerialnego Zespołu ds. statusu zawodowego pracowników oświaty minister edukacji Przemysław Czarnek zapowiedział powrót do rozmów na temat m.in. czasu pracy i systemu wynagradzania nauczycieli. Dłuższa debata na ten temat ma się odbyć podczas posiedzenia zaplanowanego na 18 maja br. Dziś partnerzy społeczni, którzy uczestniczą w pracach zespołu, czyli związki zawodowe i korporacje samorządowe, otrzymali propozycje MEiN do dyskusji.
MEiN pokazało pomysły na zmiany w pensum i wynagrodzeniu nauczycieli
Dokument ma sześć stron i jest zatytułowany „Propozycje zmian statusu zawodowego nauczycieli”. Co proponuje MEiN?
Jeśli chodzi o czas pracy nauczycieli:
* podwyższenie pensum o 2 godziny. Jednak nie wszystkim nauczycielom. Propozycja nie dotyczy bowiem nauczycieli przedszkoli, w przypadku których pensum ma pozostać na obecnym poziomie. Podwyżka pensum ma się natomiast wiązać z „ruchami kadrowymi” (zwolnieniami?). Ministerstwo planuje też wprowadzenie 3-letniego okresu przejściowego i „działania osłonowe dla nauczycieli”
* podwyższenie pensum ma być związane ze wzrostem wynagrodzenia. Zachowanie dotychczasowego pensum ma oznaczać „ustalenie proporcjonalnego wynagrodzenia zasadniczego”
* określenie wymiaru zajęć dodatkowych poza pensum do obowiązkowej realizacji przez nauczycieli przedmiotów, które – zdaniem MEiN – „wymagają mniej czasu na przygotowanie się do zajęć lub sprawdzanie prac pisemnych”. Chodzi o nauczycieli WF, plastyki i muzyki, którzy musieliby zrealizować dodatkowo 2 godziny takich zajęć
Jeśli chodzi o system wynagradzania nauczycieli i „uprawnienia o charakterze socjalnym”:
* likwidację tzw. średnich wynagrodzeń nauczycieli. Przypomnijmy – zapisane w Karcie Nauczyciela średnie wynagrodzenie jest bezpiecznikiem chroniącym nauczycieli przed stosowaną przez niektóre samorządy praktyką obcinania pensji i różnego rodzaju dodatków. Likwidacja średnich oznacza likwidację dodatku uzupełniającego
* podwyżkę wynagrodzenia zasadniczego w zamian za likwidację dodatku uzupełniającego w wysokości średniej kwoty wypłaty takiego dodatku z ostatnich 3 lat
* uzależnienie wynagrodzenia zasadniczego od poziomu wykształcenia oraz „etapu rozwoju zawodowego nauczyciela”
* uzależnienie wysokości wynagrodzenia zasadniczego od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Nauczyciel rozpoczynający pracę w zawodzie otrzymywałby wynagrodzenie w wysokości 125 proc. minimalnego wynagrodzenia. Przypomnijmy – ZNP od dłuższego czasu proponuje powiązać wynagrodzenie zasadnicze ze średnim wynagrodzeniem w gospodarce. Wynagrodzenie minimalne jest bowiem uzależnione od arbitralnej decyzji rządu, a nie od obiektywnych wskaźników gospodarczych
* zwiększenie wynagrodzenia poprzez włączenie do niego części środków z odpisu na ZFŚS
* ograniczenie dodatkowych składników wynagrodzenia do: dodatku za wysługę lat, wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i doraźnych zastępstw, wynagrodzenia za pełnienie powierzonych funkcji, dodatku za specjalizacje zawodowe, dodatku za warunki pracy, dodatku motywacyjnego, innych składników wynikających ze stosunku pracy (nagród, odpraw, „trzynastki”, dodatku za pracę w nocy).
* określenie, w drodze rozporządzenia, kwotowych minimalnych stawek dodatków do wynagrodzenia zasadniczego
* wprowadzenie dodatku za specjalizacje zawodowe. Nauczyciel dyplomowany mógłby go otrzymać za uzyskanie dwóch specjalizacji
* likwidację wprowadzonego przez Annę Zalewską dodatku „na start” i jednoczesne zwiększenie wynagrodzenia nauczycieli rozpoczynających pracę
* zmianę sposobu obliczania dodatku wiejskiego. Obecnie dodatek wiejski wynosi 10 proc. wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela. MEiN chce zastąpić go stałą kwotą. Nie podano, jak wysoką
MEiN policzyło, że wszystkie te zmiany oznaczałyby dla nauczycieli wzrost wynagrodzenia zasadniczego w wysokości (w porównaniu do obecnych stawek):
* stażysta – 551 zł brutto
* kontraktowy – 466 zł
* mianowany – 455 zł
* dyplomowany – 454 zł
Należy jednak pamiętać, że podwyżka ta wiązałaby się z pensum większym o 2 godziny tygodniowo. Co z kolei oznaczałoby, że nauczyciele otrzymujący wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe albo straciliby ten składnik pensji albo uległby on zmniejszeniu (bo ich godziny ponadwymiarowe „weszłyby” do pensum). Nauczyciele straciliby też prawo do dodatku uzupełniającego. Nie mogliby ponadto korzystać w takim stopniu, jak obecnie, z ZFŚS. Młodzi nauczyciele dodatkowo straciliby dodatek „na start”. Nauczyciele WF, plastyki i muzyki musieliby zaś zrealizować 2 godziny zajęć dodatkowych. Proponowana przez MEiN podwyżka w rzeczywistości zostałaby w dużej mierze (jeżeli nie w całości) sfinansowana z kieszeni samych nauczycieli – poprzez ograniczenie innych uprawnień i składników wynagrodzenia.
Co jeszcze proponuje ministerstwo edukacji?
Jeśli chodzi o awans zawodowy:
* zmniejszenie liczby stopni awansu zawodowego i likwidację stopnia nauczyciela kontraktowego
* wprowadzenie trwającego minimum 4 lata „okresu wprowadzenia do zawodu”
* zobowiązanie młodego nauczyciela do przystąpienia do „wystandaryzowanego egzaminu zewnętrznego” obejmującego część teoretyczną i praktyczną. Dopiero po takim egzaminie nauczyciel uzyskałby mianowanie
* odejście od staży i „odbiurokratyzowanie ścieżki awansu”
* umożliwienie nauczycielom dyplomowanym zdobycie dwóch specjalizacji zawodowych
Jeśli chodzi o ocenę pracy nauczyciela:
* likwidację obligatoryjnych terminów dokonywania oceny pracy. Ocenę pracy wymagano by przed uzyskaniem każdego stopnia awansu zawodowego oraz stopnia specjalizacji zawodowej, a także przy ubieganiu się o pełnienie określonych funkcji
* określenie w rozporządzeniu szczegółowych kryteriów oceny pracy nauczyciela, odnoszących się do kryteriów głównych określonych w ustawie
Jeśli chodzi o urlopy wypoczynkowe:
* ustalenie urlopu wypoczynkowego nauczycieli szkół feryjnych na poziomie 50 dni roboczych. Urlopu udzielano by zgodnie z planem urlopów, we wszystkie dni wolne od zająć dydaktyczno–wychowawczych
* przyznanie prawa do dodatkowych dni urlopu wypoczynkowego za dłuższe wycieczki szkolne (oraz dodanie przepisów o delegacjach za podróże służbowe dla nauczycieli opiekujących się uczniami na wycieczkach szkolnych)
Więcej na temat propozycji MEiN – w kolejnym numerze „Głosu”
(PS, GN)