Wszyscy boimy się o przyszłość. Świat na pewno nie będzie już taki sam. W zasadzie już taki nie jest. I co teraz jest najistotniejsze? Realizacja wszystkich punktów podstawy programowej czy bycie razem, dzielenie się swoimi odczuciami i emocjami? Pomoc w radzeniu sobie ze stresem?
Z Przemysławem Staroniem, finalistą Global Teacher Prize 2020, Nauczycielem Roku 2018, nauczycielem z II Liceum Ogólnokształcącego w Sopocie, rozmawia Jarosław Karpiński
Znalazł się Pan w gronie 50 finalistów prestiżowej nagrody Global Teacher Prize. Gratulujemy! Co to dla Pana oznacza?
– Bardzo dziękuję! Jestem ogromnie wzruszony i wdzięczny. Wdzięczny wszystkim, którzy mieli tak wielki wpływ na moje życie i mnie ukształtowali, rodzinie, przyjaciołom i moim wychowankom. Bez nich nie osiągnąłbym tak wiele i nie byłbym tym, kim teraz jestem. Jeżeli chodzi o Global Teacher Prize, nie dostałbym się do finałowej pięćdziesiątki, gdyby nie mój cały wspaniały team Aurorów. Razem tworzyliśmy moje zgłoszenie, opisywaliśmy działania, kręciliśmy filmy, zakładaliśmy stronę internetową i podejmowaliśmy wiele, wiele innych działań. A najważniejsze jest to, że byliśmy RAZEM, współpracowaliśmy i współtworzyliśmy. Miałem wsparcie, bezinteresowną pomoc i tylu dobrych ludzi wokół, którzy wyznają te same wartości i wierzą, że to, czy wyjdziemy z mroku i zwrócimy nasze twarze ku słońcu, zależy tylko od nas. Ludzi, którzy chcą współtworzyć ze mną najlepsze możliwe rozumienie edukacji i tym samym – budować lepszy świat. A co najważniejsze – już to robią.
(…)
Pana praca została doceniona i wyróżniona w bardzo szczególnym czasie, nie tylko dla nauczycieli. Jak się Panu pracuje w „czasach zarazy”?
– Staram się zachować zdrowy rozsądek i racjonalnie podchodzić do nauczania online, zachęcając do tego absolutnie wszystkich, którzy są gotowi mnie wysłuchać i czerpać z moich praktyk. To trudny czas dla nas wszystkich, o czym już ostatnio wielokrotnie się wypowiadałem. Jednak wierzę, że gdy znowu zaświeci słońce, wyjdziemy z tego mądrzejsi i silniejsi.
Jeżeli chodzi o moich uczniów, jestem z nimi w stałym kontakcie dzięki mediom społecznościowym i narzędziom cyfrowym. Mam z nimi bardzo dobre relacje, wiedzą, że mogą mi zaufać, że ich wspieram, szanuję i akceptuję takimi, jacy są. Że po prostu jestem.
Że zawsze mogą na mnie liczyć, choć uczę ich także cierpliwości i asertywności, gdy podkreślam rolę priorytetyzowania spraw, możliwości wykonania czegoś samodzielnie, poproszenia o pomoc kogoś innego, gdy np. ja muszę odpocząć. Dzięki temu także pokazuję im w praktyce choćby umiejętność delegowania obowiązków. Natomiast tworzenie relacji z uczniami nie odnosi się tylko do kwestii stricte edukacyjnych, pogłębiania wiedzy i nabywania nowych umiejętności. Moja obecność wyraża się na poziomie meta. Jestem, gdy pytają o filozofię Martina Heideggera i Arystotelesowski złoty środek, i jestem wtedy, kiedy mają jakiś kłopot, dylemat czy chcą się czymś podzielić, wyrazić swoją opinię, obawę. Właśnie Heidegger świetnie to ujmował. To jest nie tyle nawet bycie, ile bycie przytomnie, realnie, świadomie obecnym.
Z jakimi problemami borykają się najczęściej nauczyciele podczas pracy online?
– Wydaje mi się, że wielu nauczycieli w ciągu ostatniego tygodnia niemal rzuciło się na nowe narzędzia i aplikacje. Jakby jakość wykonywanej przez nas pracy była zależna od ilości użytych narzędzi cyfrowych. Obawiam się, że niektórzy nauczyciele zapominają o tym, co kluczowe w edukacji. A szczególnie teraz, w czasie pandemii, czyli w tym trudnym dla wszystkich okresie wzmożonego lęku o przyszłość i niełatwych emocji. Zapominamy o wsparciu, byciu z drugim człowiekiem, empatii i po prostu zwykłej ludzkiej życzliwości. Karty pracy online, testy, kartkówki i systematyczne egzekwowanie wiedzy na świeżo odkrytych platformach e-learningowych… Mówiąc delikatnie, polemizowałbym, i to bardzo, czy to wszystko jest teraz naprawdę kluczowe. I tak szczerze, czy jest kluczowe kiedykolwiek.
Co doradziłby Pan tym, którzy dopiero zaczynają korzystać z tej formy nauczania?
– Jak mawiał Pearl S. Buck, „nieodzownym warunkiem szczęścia jest zachowanie umiaru”. Znajdźmy więc złoty środek, bądźmy rozsądni, kierujemy się dobrem ucznia. Podążajmy za nim. Towarzyszmy mu w tym trudnym dla nas wszystkich czasie. A dla niego szczególnie – układ nerwowy młodego człowieka się rozwija, nie jest uformowany w takim stopniu jak u ludzi dorosłych, jest zatem bardziej podatny na wszelkie ciosy.
Młody człowiek nie ma także zasobów w postaci tak dużej liczby doświadczeń, jaką mają dorośli. On naprawdę wymaga spokoju, bezpieczeństwa i zrozumienia, że nawet jeśli zachowuje się jak kozak, często po prostu przykrywa lęk.
Wszyscy boimy się o przyszłość. Świat na pewno nie będzie już taki sam. W zasadzie już taki nie jest. I co teraz jest najistotniejsze? Realizacja wszystkich punktów podstawy programowej, poznanie właściwości gleby brunatnej i przyczyn wybuchu powstania styczniowego czy bycie razem, dzielenie się swoimi odczuciami i emocjami? Pomoc w radzeniu sobie ze stresem i niepopadanie w stany lękowo-depresyjne versus całki i budowa oka żaby? Edukacja ma pomóc odnaleźć się w złożonej rzeczywistości, która nieustannie się zmienia, pomóc mu się nie tylko zaadaptować, ale także wyjść ku światu, a człowiek trzęsący się od środka tak dojrzale ku światu nie wyjdzie. Niech zdrowy rozsądek pozwoli nam na używanie serca. Znamy pewien fragment z „Małego Księcia”: „Dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu”. Niech ten fragment, a w zasadzie myśl przewodnia tej wyjątkowej książki, będzie dla nas drogowskazem, latarnią i inspiracją.
Dziękuję za rozmowę.
***
Wśród 50 najlepszych
Przemysław Staroń znalazł się wśród 50 finalistów prestiżowego międzynarodowego konkursu Global Teacher Prize. Organizatorem konkursu jest Varkey Foundation. Gratulujemy i jesteśmy dumni z tego, że polski nauczyciel znalazł się w finale GTP w edycji 2020. A szczególnym powodem do dumy jest to, że wyróżnionym jest laureat Konkursu Nauczyciel Roku!
>> Lista finalistów Global Teacher Prize 2020 dostępna jest na:
www.globalteacherprize.org/finalists/2020-finalists/
***
Publikujemy fragment wywiadu, który ukazał się w Głosie Nauczycielskim nr 13 z 25 marca br.