Powiązanie wynagrodzeń pracowników szkolnictwa wyższego i nauki z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce narodowej oraz systematyczne zwiększanie nakładów na szkolnictwo wyższe i naukę o 0,3% PKB rocznie aż do osiągnięcia poziomu 3% PKB – to główne postulaty Rady ds. Dialogu ze Związkami Zawodowymi, które znalazły się w stanowisku przekazanym na ręce ministra nauki i szkolnictwa wyższego
Rada ds. Dialogu ze Związkami Zawodowymi, w skład której wchodzą również przedstawiciele Rady Szkolnictwa Wyższego i nauki ZNP w lipcu b.r. przekazała na ręce Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego stanowisko w sprawie finansowania szkolnictwa wyższego i nauki.
W dokumencie znalazły się dwa fundamentalne postulaty:
>> Powiązanie wynagrodzeń pracowników szkolnictwa wyższego i nauki z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce narodowej. Dzięki temu system płac byłby przejrzysty, stabilny i gwarantowałby godne warunki pracy na uczelniach i w instytutach badawczych.
>> Systematyczne zwiększanie nakładów na szkolnictwo wyższe i naukę o 0,3% PKB rocznie aż do osiągnięcia poziomu 3% PKB. Takie rozwiązanie pozwoli na stopniowe, ale trwałe wzmocnienie finansowania nauki i uczelni w Polsce, zbliżając nas do standardów krajów OECD.
„Nadszedł czas na dokonanie odważnych zmian systemowych i znaczącego zwiększenia nakładów finansowych na szkolnictwo wyższe i naukę z budżetu państwa. W przeciwnym razie nie będzie możliwe wyrwanie naszego kraju z pułapki średniego wzrostu i swoistego „dryfu na płyciźnie”. Rozwój naszego kraju nie jest możliwy bez zaangażowania w ten proces polskiej nauki oraz stworzenia dla młodego pokolenia polskich badaczy takich warunków, aby chcieli i mogli oni realizować swoje kariery i aspiracje życiowe w Polsce, a nie poza granicami naszego kraju. Badania naukowe i edukacja są najlepszą i najbardziej opłacalną inwestycją w przyszłość narodu, w materialny, kulturowy i cywilizacyjny rozwój Polski” – czytamy m.in. w dokumencie.
Stanowisko zostało jednoznacznie poparte przez Komisję ds. Ekonomicznych Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, która podkreśliła, że nauka i szkolnictwo wyższe nie są kosztem dla państwa, lecz strategiczną inwestycją w rozwój Polski i całego społeczeństwa.
Pełną treść stanowiska Rady ds. Dialogu ze Związkami Zawodowymi można znaleźć na Facebooku RSZWiN ZNP albo tutaj
***
Tymczasem 44,26 mld złotych na naukę i szkolnictwo wyższe przewiduje projekt budżetu państwa na 2026 rok. Naukowcy wskazują, że tych środków nie wystarczy na innowacje i rozwój akademicki.
– To nie jest budżet naszych marzeń – przyznał minister nauki i szkolnictwa wyższego Marcin Kulasek. Wyraził nadzieję na jego zwiększenie w trakcie roku budżetowego.
Szef MNiSW zastrzegł, że spodziewa się dyskusji z ministrem finansów i gospodarki Andrzejem Domańskim o przesunięciach w roku budżetowym, żeby przyszłoroczny budżet resortu nie był mniejszy niż ten z 2025 r.
– Żeby utrzymać (przyszłoroczny) budżet na tym samym poziomie, co był w tym roku, brakowało nam ok. 650 mln zł. Część tych pieniędzy w ramach negocjacji udało się uzyskać. Myślę, że w trakcie roku budżetowego pozostała część się znajdzie – powiedział Kulasek w Lublinie. Jak podał, trwają dyskusje m.in. nad możliwością zaangażowania głównych spółek Skarbu Państwa w finansowanie polskiej nauki.
Przypomnijmy, że pod koniec sierpnia Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy budżetowej na 2026 r. Planowana skonsolidowana kwota wydatków na szkolnictwo wyższe i naukę wyniesie 44,26 mld zł. Większość tej kwoty, bo 41,12 mld zł przeznaczone ma być na zarządzanie systemem szkolnictwa wyższego i nauki, w tym – kształcenie studentów, doktorantów i kadr naukowych (ujęte tu zostały również wydatki na wymianę stypendialną czy pomoc materialną dla studentów i doktorantów).
Mniejsza część skonsolidowanej kwoty wydatków, a mianowicie 3,14 mld zł, ma być przeznaczona na badania naukowe służące praktycznym zastosowaniom – zadanie to mają realizować MNiSW, MON, Centrum Łukasiewicz i NCBR
(GN)
MNiSZW: Janusz Szczerba, prezes RSWiN ZNP, na czele Rady do spraw dialogu ze związkami zawodowymi