78 lat temu, 19 kwietnia 1943 roku, wybuchło powstanie w getcie warszawskim. Było największym zbrojnym zrywem Żydów podczas II wojny światowej, a zarazem pierwszym powstaniem miejskim w okupowanej Europie. Przez blisko miesiąc warszawskie getto prowadziło bój z wojskami niemieckimi. Powstanie zakończyło się w połowie maja. Zginęło w nim większość bojowników, a ludność getta deportowano do obozów zagłady. W południe w stolicy zawyją syreny, a przy Pomniku Bohaterów Getta zostaną złożone wieńce.
Muzeum Historii Żydów Polin zaplanowało wiele inicjatyw związanych z rocznicą. Program obchodów 78. Rocznicy wybuchu powstania w getcie jest dostępny tutaj.
Dziś rocznica powstania w getcie warszawskim i #AkcjaŻonkile – w tym roku poświęcona kobietom. Jedna z nich to Niuta Tajtelbaum "Wanda z warkoczami" (31.10.1917, Łódź – lipiec 1943, Warszawa) uczestniczka licznych akcji dywersyjnych żydowskiego podziemia. https://t.co/0laD7zmMWG pic.twitter.com/aJHxuTuOF4
— POLIN Museum (@polinmuseum) April 19, 2021
19 kwietnia 1943 | 78 lat temu Żydzi w Getcie Warszawskim rozpoczęli powstanie przeciwko Niemcom. Trwało 27 dni. Pamiętajmy o odwadze i poświęceniu tych, którzy stawili opór bez szans na sukces, by umrzeć z godnością i ocalić ducha. https://t.co/DPO2fuyPmS #ŁaczyNasPamieć pic.twitter.com/AlreS4z0Zb
— Muzeum Auschwitz (@MuzeumAuschwitz) April 19, 2021
Do 2 maja przy Stacji Metro Centrum można oglądać mural upamiętniający Żydówki walczące podczas zrywu. Zaprojektowali go Anna Koźbiel-Walas oraz Adam Walas we współpracy z wolontariuszami Muzeum Polin.
W centrum @warszawa mural upamiętniający kobiety aktywne w powstaniu w getcie warszawskim. Jutro 19 kwietnia i rocznica tego zrywu. Z ekipą @polinmuseum organizujemy po raz 9. akcję Żonkile – poświęcamy ją w tym roku bojownicom z warszawskiego getta. #ŁączyNasPamięć pic.twitter.com/sirH35vXc8
— Żaneta Czyżniewska (@zanetaCzyznie) April 18, 2021
Muzeum Polin zaprasza także do udziału w akcji społeczno-edukacyjnej Żonkile. Ambasadorkami i ambasadorami akcji są w tym roku Katarzyna Zielińska, Kayah, Magdalena Boczarska, Bartosz Bielenia oraz Mariusz Szczygieł. Po raz pierwszy akcja Żonkile ma swój motyw przewodni – kobiety, które walczyły i ginęły w powstaniu.
Marek Edelman, jeden z dowódców powstania, co roku w rocznicę zrywu otrzymywał od nieznajomej osoby bukiet żółtych kwiatów. Po latach stały się one symbolem walki Żydów o godność. Powstanie w getcie warszawskim trwało do 16 maja. Tylko nielicznym bojownikom udało się wydostać z niemieckiego okrążenia i przeżyć wojnę.
Więcej na temat powstania w getcie i obchodów jego 78. rocznicy można przeczytać na portalu dzieje.pl.
(JK, GN)
Fot: Muzeum Polin