To już tradycja i stały punkt w kalendarzu warszawskich inauguracji roku szkolnego. W dniu, w którym w szkołach i placówkach oświatowych rozlega się pierwszy dzwonek po wakacjach, nauczyciele i uczniowie z Warszawy i Mazowsza spotykają się przed Pomnikiem Tajnej Organizacji Nauczycielskiej na Powiślu, przy skarpie uniwersyteckiej. Tak było i w tym roku.
W poniedziałek 2 września, w samo południe, rozpoczął się uroczysty apel pamięci w 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej, poświęcony bohaterom tej wojny, a w szczególności nauczycielom Tajnej Organizacji Nauczycielskiej.
Przed pomnikiem zebrały się delegacje oddziałów Związku Nauczycielstwa Polskiego z Warszawy i wielu miast Mazowsza. Wśród przybyłych byli zaproszeni goście oraz nauczyciele, a przy pomniku ustawiły się poczty sztandarowe oddziałów związkowych oraz szkół. Uroczystości towarzyszyła asysta wystawiona przez kompanię honorową Wojska Polskiego.
Byli gotowi oddać życie
Prowadząca uroczystość Ewa Zielińska, sekretarz Zarządu Okręgu Mazowieckiego ZNP, przypomniała, że nauczyciele Tajnej Organizacji Nauczycielskiej (TON) swoją pracą pedagogiczną przeciwstawili się okupantowi. – W obronie polskiej oświaty byli gotowi oddać własne życie – podkreśliła.
Głos zabrała również Urszula Woźniak, wiceprezes ZG ZNP, która podkreśliła, że już od przeszło 20 lat nauczyciele i uczniowie spotkają się przy Pomniku TON w dniu inauguracji roku szkolnego. – Powiem, że jest to jeden z piękniejszych pomników w Warszawie – zaznaczyła. Nawiązując do wydarzeń sprzed 85 lat, przypomniała, że wkrótce po rozpoczęciu niemieckiej okupacji Związek Nauczycielstwa Polskiego podjął działalność w podziemiu, pod kryptonimem Tajna Organizacja Nauczycielska. W tym roku, w październiku będziemy obchodzili 85-lecie powstania TON.
Apel pamięci
Wcześniej Ewa Zielińska przywitała gości uczestniczących w apelu pamięci – wśród nich właśnie Urszulę Woźniak, a także Joannę Gospodarczyk, dyrektorkę Biura Edukacji Urzędu m.st. Warszawy, reprezentującą prezydenta stolicy Rafała Trzaskowskiego, Mirosława Krusiewicza, dyrektora departamentu Edukacji Publicznej i Sportu w mazowieckim Urzędzie Marszałkowskim, Zbigniewa Czaplickiego, pełnomocnika marszałka województwa mazowieckiego ds. kombatantów.
Gośćmi uroczystości byli również Barbara Popielarz i Sebastian Koćwin, wiceprzewodniczący OPZZ, Halina Poszytek, przewodnicząca Rady OPZZ Województwa Mazowieckiego, Jerzy Wiśniewski, honorowy prezes Okręgu Mazowieckiego ZNP, Jarosław Czarnowski, dyrektor Hotelu „Logos” oraz redaktor naczelny Głosu Nauczycielskiego Jakub Rzekanowski. Obecna była także delegacja Sekcji Oświaty i Wychowania Regionu Mazowsze NSZZ „Solidarność”.
Na uroczystość przybyli przedstawiciele władz samorządowych warszawskich dzielnic – Mirosław Ferens, burmistrz dzielnicy Śródmieście i Krzysztof Skolimowski, zastępca burmistrza dzielnicy Mokotów.
Lekcja patriotyzmu
Prowadząca apel pamięci Ewa Zielińska wspomniała o „wielkich nieobecnych”. Jak zaznaczyła, na terenie Mazowsza nie ma już żyjących nauczycieli tajnego nauczania. Przestawiając rys historyczny działalności TON, zwróciła uwagę, że zasięg tajnego nauczania w okupowanej Polsce był fenomenem w całej zniewolonej przez Niemców Europie. Pod egidą TON pracowało kilkanaście tysięcy nauczycieli i wykładowców. Tajnym kształceniem na szczeblu szkolnym i uniwersyteckim objęto ogółem 2 mln uczniów i studentów.
– Mimo kar grożących za nielegalne nauczanie, nauczyciele nie porzucili swojego powołania i przez cały okres II wojny światowej służyli uczniom, traktując to jako jedną ze skutecznych form walki z okupantem – mówiła Ewa Zielińska. Dodała, że taka postawa „była najlepszą lekcją patriotyzmu oraz realizacją zobowiązania wobec tych, którzy w 1918 r. odzyskali dla Polski niepodległość”.
– Pochylając po raz kolejny głowę przed tym pomnikiem, wyrażamy naszą wdzięczność i składamy hołd nauczycielom Tajnej Organizacji Nauczycielskiej za Ich heroiczny wysiłek, za uczenie i podtrzymywanie polskości w okupowanej Polsce. Cześć ich pamięci! – podsumowała sekretarz ZOM ZNP.
Życzenia siły i wytrwałości
W swoim wystąpieniu Urszula Woźniak, wiceprezes Zarządu Głównego ZNP (a jednocześnie wiceprezes Okręgu Mazowieckiego Związku) podkreśliła, że należy pamiętać o przeszłości, by tworzyć lepszą przyszłość. Z okazji rozpoczęcia nowego roku szkolnego – zarówno nauczycielom, jak i uczniom, życzyła siły, wytrwałości, optymizmu i sukcesów.
Zebrani wysłuchali wierszy patriotycznych w interpretacji Karoliny i Nikodema, uczniów Szkoły Podstawowej nr 376 z dzielnicy Warszawa Rembertów (pod kierunkiem nauczycielki Agnieszki Strzelczyk). Oprawę muzyczną przygotowała Alina Idzikowska, nauczycielka ze Szkoły Podstawowej nr 217 (Rembertów).
Uroczystość zakończyło złożenie wieńców i wiązanek przed pomnikiem przez delegacje ZG ZNP, OPZZ, Okręgu Mazowieckiego ZNP, oddziałów Związku i oddziałowych Sekcji Emerytów i Rencistów, NSZZ „S”, a także zaproszonych gości i przedstawicieli szkół. Wśród złożonych wieńców był także wieniec od prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego.
(DK, GN)
Fot. Głos Nauczycielski
