W sobotę 2 października br. w Krakowie rozpoczęło się uroczyste posiedzenie Zarządu Głównego ZNP związane z obchodami 115. rocznicy powstania Związku oraz 81. rocznicy powstania Tajnej Organizacji Nauczycielskiej.
Posiedzenie Zarządu Głównego ZNP odbywa się w Centrum Dydaktyki Akademii Górniczo-Hutniczej. Poświęcone jest upamiętnieniu 115. rocznicy powstania Związku (początki organizacji związane są z tajnym zjazdem nauczycielskim w Pilaszkowie 1 października 1905 r. oraz posiedzeniem tzw. Ankiety w Krakowie 28 grudnia tego samego roku).
Drugą ważną rocznicą jest powstanie Tajnej Organizacji Nauczycielskiej w październiku 1939 r. TON to kryptonim Związku Nauczycielstwa Polskiego działającego w podziemiu w okresie II wojny światowej. Historyczną zasługą TON było zorganizowanie w ramach Polskiego Państwa Podziemnego systemu tajnego nauczania w skali niespotykanej w żadnym innym okupowanym kraju Europy.
– Uroczystości te miały się odbyć w ubiegłym roku, ale nie pozwoliła na to pandemia – wyjaśniał Arkadiusz Boroń, prezes Okręgu Małopolskiego ZNP.
– Nasza organizacja zrodziła się w 1905 roku. Historia powstania Związku wiąże się z dwoma ważnymi wydarzeniami: ze zjazdem nauczycielskim w Pilaszkowie 1 października 1905 r. oraz z krakowską Ankietą z 28 grudnia 1905 r., którą zainicjował Stanisław Nowak, na grobie którego wczoraj złożyliśmy kwiaty. To te dwa wydarzenia dały początek Związkowi Nauczycielstwa Polskiego – przypominał Sławomir Broniarz, prezes ZNP.
– Początki ZNP są nierozerwalnie związane z walką nauczycieli o prawo do nauczania w języku polskim. Wówczas nauczyciele zakładali organizacje, bo chcieli być silniejsi w walce o polską szkołę.
– Dziękuję za cenne zaangażowanie na rzecz nauczycieli w tym niełatwym czasie – napisał prezydent Krakowa Jacek Majchrowski w liście do uczestników uroczystości.
– Jestem dumny, że te obchody odbywają się na Akademii Górniczo-Hutniczej – mówił rektor AGH w Krakowie prof. dr hab. inż. Jerzy Lis. – W naszej cywilizacji nauczyciele są autorytetami zaraz po rodzicach. Nauczyciel, jeśli walczy o godną pozycję zawodu nauczyciela, to robi to nie dla siebie tylko dla uczniów, dla ich dobra.
W posiedzeniu ZG ZNP biorą udział m.in.: wiceprezydent Krakowa Anna Korfel-Jasińska, rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie prof. dr hab. inż. Jerzy Lis oraz prof. dr hab. Kazimierz Karolczak (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie).
Historia pewnego zdjęcia…
Przez rozpoczęciem obrad uczestnicy spotkania pozowali do pamiątkowego zdjęcia na dziedzińcu Collegium Maius w Krakowie.
Pamięć o ważnych postaciach Związku
1 października br. w Krakowie członkowie ZG ZNP złożyli kwiaty na grobach Stanisława Nowaka, pierwszego prezesa Związku oraz prezesów Okręgu Krakowskiego i Małopolskiego – Władysława Sieńki i Andrzeja Ujejskiego.Stanisław Nowak był charyzmatycznym przywódcą Związku i jego twórcą. W 1905 r. zorganizował Krajowy Związek Nauczycielstwa Ludowego w Galicji, po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. został prezesem Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Początkowych, skupiającego organizacje związkowe z Galicji i dawnej Kongresówki. W 1930 r. wybrano go prezesem Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Władysław Sieńko kierował Okręgiem Krakowskim w czasie, kiedy Związek w 1939 r. przechodził do konspiracji pod nazwa Tajna Organizacja Nauczycielska. Do historii przeszła odezwa prezesa Sieńki z sierpnia 1939 r., kiedy to polscy nauczyciele stawali przed najtrudniejszym egzaminem z patriotyzmu i rozumienia zawodowej misji: „Nauczycielstwo zorganizowane w ZNP musi wykazać swój spokój, równowagę, zdolności organizacyjne i całkowitą ofiarność w tej wielkiej dla Państwa Polskiego chwili”.
Andrzej Ujejski był prezesem Okręgu Małopolskiego ZNP, zaangażowanym w przywracanie historycznej pamięci o tradycjach patriotycznych i niepodległościowych Związku. Zginął 10 lat temu, na posterunku – w wypadku samochodowym, w drodze na negocjacje płacowe.
Uroczyste obchody 115. rocznicy powstania ZNP i 81. rocznicy powstania TON odbywają się pod Patronatem Honorowym:
- Prezydenta Miasta Krakowa Jacka Majchrowskiego
- Rektora Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie, prof. dr hab. inż. Jerzego Lisa
(DK, GN), wykorzystano informacje z www.znp.edu.pl
Taki jest nasz etos. Przypominamy ważne wydarzenia dla historii Polski i dla ZNP
Więcej publikacji poświęconych historii polskiej szkoły oraz Związku Nauczycielstwa Polskiego można znaleźć w naszym serwisie: