Sejm ustanowił patronów 2025 roku. To Żeromski, Słonimski, Boznańska, gen. Sosnkowski, Duszeńko, pierwsi królowie Polski i bohaterowie z Katynia

Posłowie zdecydowali, że rok 2025 będzie rokiem Stefana Żeromskiego, Antoniego Słonimskiego, Olgi Boznańskiej, generała Kazimierza Sosnkowskiego, Franciszka Duszeńki, pierwszych królów Polski oraz bohaterów z Katynia, Charkowa i Miednoje.

Okazją do ogłoszenia roku Stefana Żeromskiego jest przypadająca w 2025 r. setna rocznica śmierci pisarza. „Był twórcą przekonanym o doniosłej funkcji literatury, wierzył bowiem w szczególne posłannictwo pisarza i w jego odpowiedzialność za kształtowanie losu narodu i Ojczyzny” – podkreślono w uchwale.

„Bogatej twórczości literackiej Żeromskiego towarzyszyła równie intensywna wieloletnia działalność niepodległościowa i patriotyczna oraz praca społeczna. Od 1914 roku służył w Legionach. Uczestniczył w akcji plebiscytowej na Warmii i Mazurach, był projektodawcą Akademii Literatury Polskiej, prezesem Związku Zawodowego Literatów Polskich i polskiego oddziału PEN Clubu, a w 1918 roku stanął na czele Rzeczypospolitej Zakopiańskiej” – zwrócono uwagę.

Pełna treść uchwały znajduje się tutaj

Okazją do obchodów roku Antoniego Słonimskiego jest przypadająca w 2025 r. 130. rocznica urodzin  poety, pisarza, tłumacza i publicysty.

W uchwale posłowie przypomnieli, że Słonimski „w swojej działalności publicznej  sprzeciwiał się przemocy politycznej”, a jako prezes Związku Literatów Polskich wykorzystywał swoją pozycję do walki o prawa materialne twórców i bronił wolności słowa.

„Jednak fakt, iż był uważany za jednego z największych autorytetów moralnych, nie uchronił jego książek i felietonów przed konfiskatą czy cenzurą. Odkąd angażował się w działania opozycyjne, Służba Bezpieczeństwa podsłuchiwała jego rozmowy, czytała listy i śledziła niemal każdy ruch. W 1964 r. złożył w kancelarii premiera List 34 – protest przeciwko cenzurze, w wyniku czego wydano wobec niego zakaz druku i wyjazdów zagranicznych. Po wydarzeniach Marca 1968 r. pisarz padł ofiarą zainicjowanej przez Władysława Gomułkę nagonki antysemickiej, a jego nazwisko kompletnie zniknęło ze środków masowego przekazu” – zaznaczono.

Pełna treść uchwały tutaj

W uchwale o Roku Milenium Koronacji Dwóch Pierwszych Królów przypomniano, że w 1025 r. w katedrze w Gnieźnie królewską koronę włożył tuż przed śmiercią Bolesław Chrobry, a następnie jego syn – Mieszko II Lambert.

„Koronacja Bolesława Chrobrego była jasnym sygnałem dla ówczesnego świata, że młode państwo polskie jest niepodległe i niezależne. Był to początek wzrastania pozycji Polski na średniowiecznej mapie Europy, która z księstwa przeistoczyła się w królestwo” – napisano w uchwale.

Uchwała głosi, że „z tej okazji Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd władcom, którzy tysiąc lat temu, będąc spadkobiercami Księcia Mieszka I oraz Księżniczki Dobrawy, kontynuowali dzieło politycznego oraz kulturowego wzmacniania polskiej państwowości”.

Jak zaznaczono, „koronacje te byłyby niemożliwe, gdyby nie szereg ważnych wydarzeń, począwszy od legendarnego założenia Gniezna przez Lecha, poprzez Chrzest Polski, męczeńską śmierć Świętego Wojciecha i powstanie pierwszego arcybiskupstwa, na Zjeździe Gnieźnieńskim skończywszy”.

„Upamiętnienie wstąpienia na tron Bolesława Chrobrego oraz Mieszka II Lamberta jest wspomnieniem wszystkich tych, którzy skupieni wokół idei rodzącego się państwa polskiego, poświęcali czas, energię, a niekiedy i życie, byśmy dziś byli częścią dumnego grona krajów Europy z wielowiekową tradycją państwowości. Pielęgnowanie pamięci o początkach polskiej państwowości jest naszym obowiązkiem. To również świadectwo roli, jaką Polska odgrywała na świecie przez minione tysiąclecia” – podkreślono w uchwale.

Uchwała znajduje się tutaj

Okazją do obchodów roku generała Kazimierza Sosnkowskiego będzie przypadająca w 2025 r. 140. rocznica tego wojskowego – w młodości współpracownika Józefa Piłsudskiego, a w wojnie polsko-bolszewickiej z 1920 r. jednego z czołowych dowódców.

W czasach II Rzeczypospolitej Sosnkowski był m.in. ministrem spraw wojskowych i inspektorem armii. W kampanii wrześniowej dowodził formacjami walczącymi z Niemcami pod Lwowem, zaś na uchodźstwie (po śmierci Władysława Sikorskiego) został Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych. W 1944 r. nie popierał decyzji o wywołaniu powstania w Warszawie, ale zaraz po jego wybuchu mocno krytykował zachodnich aliantów za niedostateczne wsparcie dla walczącej stolicy Polski i zarzucał im oddanie kraju w sowiecką strefę wpływów.

„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, w 140. rocznicę urodzin człowieka symbolu wytrwałej walki o niepodległość, znakomitego organizatora Wojska Polskiego i niezłomnego orędownika sprawy polskiej na arenie międzynarodowej, ustanawia rok 2025 Rokiem Generała Kazimierza Sosnkowskiego” – napisano m.in. w uchwale.

Pełna treść uchwały tutaj

Okazją do ogłoszenia roku Olgi Boznańskiej jest przypadająca w 2025 r. 160. rocznica urodzin oraz 85. rocznica śmierci tej artystki. Posłowie przypomnieli, że „Obrazy Olgi Boznańskiej należą do najważniejszych dzieł polskiego malarstwa modernistycznego i kanonu historii sztuki, a jej kariera stanowi przykład jednego z najwybitniejszych polskich sukcesów artystycznych na arenie międzynarodowej”.

Podkreślono, że „Boznańska, choć jej kariera rozwijała się za granicą, przez całe życie pozostała silnie związana z Ojczyzną”. „Przyjeżdżała na dłuższe pobyty do rodzinnego Krakowa, regularnie wysyłała swoje obrazy na krakowskie i warszawskie wystawy, należała do polskich stowarzyszeń artystycznych” – napisano.

Więcej tutaj

Okazją do ogłoszenia roku Franciszka Duszeńki jest przypadająca w 2025 r. setna rocznica urodzin wybitnego rzeźbiarza. W uzasadnieniu do uchwały posłowie przypomnieli, że Duszeńko w trakcie II wojny światowej należał do Armii Krajowej, a pomiędzy 1944 a 1945 rokiem był więźniem obozów koncentracyjnych Gross-Rosen, Oranienburg i Sachsenhausen.

„Doświadczenie wojny zaważyło na życiu młodego artysty. Po wojnie osiadł w Gdańsku, z którym pozostał związany przez resztę życia. Pomiędzy 1952 a 1962 rokiem brał udział w odbudowie zrujnowanego podczas wojny miasta. Studiował w tamtejszej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (dzisiejsza Akademia Sztuk Pięknych)” – napisano w uchwale.

Duszeńko był autorem m.in. dwóch sławnych pomników: Ofiar Obozu Zagłady w Treblince (razem z Adamem Hauptem) oraz Obrońców Wybrzeża na Westerplatte (razem z Adamem Hauptem i Henrykiem Kitowskim). „Wśród innych realizacji można wymienić pomnik Artylerii Polskiej w Toruniu oraz pomnik Marii Konopnickiej w Gdańsku” – wymieniano w uchwale.

Pełna treść uchwały tutaj

Jednogłośnie została przyjęta uchwała o ogłoszeniu roku 2025 Rokiem Polskich Bohaterów z Katynia, Charkowa, Miednoje, Bykowni i innych miejsc. „Sejm ustawiając rok 2025 Rokiem Polskich Bohaterów z Katynia, Charkowa, Miednoje, Bykowni i innych miejsc przypomina ich jako żywe postaci reprezentujące wolną Polskę – suwerenne, dumne państwo” – wskazano w uchwale.

„W osiemdziesiątą piątą rocznicę rosyjskiej zbrodni dokonanej na polskich bohaterach w Katyniu, Charkowie, Miednoje, Bykowni i innych nieodkrytych jeszcze miejscach, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia jako patronów roku 2025 wszystkich z blisko 22 tysięcy oficerów i przedstawicieli polskiego państwa pomordowanych na mocy rozkazu Kremla z dnia 5 marca 1940 roku” – podkreślono.

Sejm przypomniał, że „zbrodnia ludobójstwa, której dokonano wiosną 1940 roku, jest bezprzykładnym w historii mordem na przedstawicielach polskiej inteligencji i elit państwowych. Kłamstwo, że zbrodni tej dokonali Niemcy, było fundamentem PRL i zainstalowania na ziemiach polskich moskiewskich władz. Prawda o tej zbrodni stała się inspiracją wolnościowych dążeń Polaków i jest fundamentem wolnej Polski”.

Więcej tutaj

(GN)

Hłasko, Ulmowie, olimpijczycy – Sejm wybrał patronów roku 2024

Gombrowicz, Miłosz, Witos, Zamoyski… Patroni Roku 2024 wskazani przez Senat