Badanie: Pandemia i reformy z ostatnich lat zdewastowały oświatę w Polsce. Uczniowie stracili dwa lata nauki

Z powodu pandemii uczniowie w Warszawie stracili co najmniej rok nauki. Kolejny rok nauki stracili z powodu reformy oświaty – ostrzegli eksperci Evidence Institute na podstawie badania przeprowadzonego w stołecznych szkołach

Do tej pory nikt nie przeprowadził diagnozy umiejętności uczniów, którzy zmierzyli się w ostatnich latach z reformą oświaty przeprowadzoną przez rząd PiS oraz z nauką zdalną prowadzoną w okresie pandemii (w Polsce szkoły były zamknięte przez dłuższy okres niż w innych krajach europejskich, o czym pisaliśmy w „Głosie” TUTAJ). Ostatnim takim wyzwaniem było badanie umiejętności piętnastolatków PISA 2018, które jednak objęło przedostatni rocznik uczniów gimnazjów.

Przedostatni rocznik gimnazjalistów jednym z najlepszych w Europie i świecie!

Na zlecenie samorządu warszawskiego eksperci think tanku EI (pod kierownictwem dr. hab. Macieja Jakubowskiego i dr. Tomasza Gajderowicza) zrealizowali badania TICKS (Test for International Comparisons of Knowledge and Skills) obejmujące reprezentatywną próbę uczniów szkół średnich w stolicy sprawdzające umiejętności uczniów w kluczowych dziedzinach. Badanie nawiązuje do metod używanych przy badaniu PISA.

„Opiera się o podobne narzędzia testowe mierzące umiejętności matematyczne, czytania za zrozumieniem oraz rozumowania w naukach przyrodniczych. Narzędzia te wzbogacone są o pytania bezpośrednio odnoszące się do polskich podstaw programowych, aby wzmocnić powiązanie z treściami nauczanymi w naszych szkołach. Wyniki badania raportowane są na międzynarodowej skali i bezpośrednio porównywalne z wynikami PISA” – wyjaśnili eksperci EI.

W badaniu TICKS wzięło udział 4581 uczniów z 83 szkół średnich i 208 oddziałów w Warszawie. Część młodzieży w 2021 r. chodziła do klas II szkół średnich (po 8-letniej podstawówce), do klas III szkół średnich (po 8-letniej podstawówce) i klas III szkół średnich (po gimnazjum).

Porównanie wyników TICKS z wynikami PISA 2018 wykazało istnienie „znaczącej luki edukacyjnej dla uczniów II klas szkół średnich”. „W ich przypadku wyniki są niższe niż oczekiwane o ok. 40 punktów w matematyce i prawie 60 punktów w czytaniu i naukach przyrodniczych” – czytamy w raporcie EI.

I dalej: „Dla uczniów III klas po ośmioletniej szkole podstawowej różnice między faktycznymi a oczekiwanymi wynikami są
mniejsze, ale także znaczące. W matematyce i czytaniu wyniki są niższe niż oczekiwane o ok. 27 punktów a w naukach przyrodniczych o prawie 40 punktów. Dla uczniów III klas po gimnazjach luka jest najmniejsza, ale faktyczne rezultaty są także niższe od oczekiwanych: o 18 punktów w matematyce, 14 w czytaniu i 25 w naukach przyrodniczych”.

To bardzo dużo. Według badań międzynarodowych jeden rok nauki przynosi przeciętnie przyrost ok. 20 punktów na skali PISA.

Badanie TICKS pokazało „znaczny spadek osiągnięć warszawskich uczniów względem wcześniejszych lat”. „Powstała luka edukacyjna może być powiązana ze zmianami w oświacie wprowadzanymi od 2016 roku, ale także ze stratami podczas nauki w okresie pandemii” – ocenili eksperci.

Ponieważ w badaniu wzięli udział zarówno uczniowie, którzy wcześniej kończyli gimnazjum, jak i absolwenci 8-letnich szkół podstawowych, specjaliści mogli oszacować – porównując to wszystko z wynikami 15-letnich uczniów gimnazjów z lat wcześniejszych – wpływ reformy oświaty w okresie rządów PiS na wyniki uczniów. Analiza pokazała „negatywny wpływ zmian strukturalnych na osiągnięcia uczniów, który odpowiada stratom związanym z co najmniej jednym rokiem nauki”.

„Ocena wpływu nauczania w pandemii na wyniki w matematyce i naukach przyrodniczych jest podobna i wynosi ok. minus 30 punktów na skali PISA. Dla czytania wpływ pandemii oszacowano jako minus 20 punktów. Straty związane z nauczaniem w pandemii są łącznie większe niż w przypadku zmian strukturalnych i odpowiadają efektom związanym z ponad jednym rokiem nauczania” – oszacowali specjaliści EI.

Krajobraz wyłaniający się z sześciu lat reformowania oświaty przez rząd PiS oraz z decyzji wobec szkół podejmowanych w okresie pandemii, przypomina katastrofę. „Zdalne nauczanie, likwidacja gimnazjów, zmiany programowe, a także kryzys związanymi z reorganizacją szkół i odejściami nauczycieli mogły negatywnie wpłynąć na wyniki uczniów” – podkreślili autorzy raportu.

„Wyniki potwierdzają znaczne straty edukacyjne widoczne w osiągnięciach uczniów szkół średnich z 2021 roku przy porównaniu z rezultatami badań w latach 2003-2018. Straty są w pewnym stopniu związane ze zmianami strukturalnymi w oświacie, które jednak znacząco pogłębiła mniej skuteczna nauka zdalna w okresie pandemii” – podsumowali eksperci.

Ich zdaniem, kryzys w oświacie jest realny oraz wymaga „zdecydowanych i wspólnych działań szkół, rodziców, rządu i samorządu”.

Wprawdzie w badaniu TICKS wzięli udział uczniowie z Warszawy, to jednak „nie ma powodu, by oczekiwać, że z podobnymi stratami edukacyjnymi nie mamy do czynienia w całej Polsce”.

Raport dostępny jest TUTAJ

(PS, GN)