Do młodzieżowych ośrodków wychowawczych będą trafiali wychowankowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym. W ośrodkach będą też mogli razem z dziećmi i młodzieżą mieszkać duchowni. Z przepisów zniknie za to punkt zobowiązujący MOW-y do współpracy z Rzecznikiem Praw Obywatelskich i umożliwiający RPO kontrolowanie placówek. Tak zakłada projekt nowego rozporządzenie MEiN w sprawie niektórych publicznych placówek systemu oświaty
Projekt dotyczy placówek oświatowo-wychowawczych:
b) młodzieżowych ośrodków wychowawczych,
c) młodzieżowych ośrodków socjoterapii,
d) specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych,
e) specjalnych ośrodków wychowawczych,
f) ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych,
g) placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania
Rozporządzenie dostosowuje ich funkcjonowanie do ostatniej, kontrowersyjnej nowelizacji ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. Ustawa wprowadza dolny próg wieku osoby (10 lat), wobec której może zostać wszczęte postępowanie w sprawie o naruszenie porządku prawnego lub demoralizację. Oznacza to w praktyce, że 10-letnie dziecko może stanąć przed sądem, który będzie mógł umieścić je w placówce resocjalizacyjnej razem z 17-18 latkami i 10-latek będzie tam mógł przebywać aż do uzyskania pełnoletności.
Sejm przyjął lex “Maluchy za kraty”. Dyrektor szkoły jak sędzia?
Projekt rozporządzenia zawiera nowe regulacje dotyczące młodzieżowych ośrodków wychowawczych, w tym przepisy dotyczące warunków i trybu udzielania wychowankom MOW urlopów i przepustek, warunków pobytu nieletnich matek i ich dzieci w MOW oraz sposobu dokumentowania pobytu nieletnich matek i ich dzieci w MOW.
Wśród zmian znalazło się rozwiązanie zakładające, że do MOW-ów trafią wychowankowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym. MEiN tłumaczy tę decyzję „poziomem funkcjonowania nieletnich z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym oraz przyczynami kierowania spraw dotyczących tych nieletnich do sądu rodzinnego”. Ta grupa wychowanków ma trafiać do ośrodków charakterze resocjalizacyjno-rewalidacyjnym, które „będą zapewniać wychowankom przede wszystkim kształcenie specjalne, dostosowane do ich potrzeb i możliwości psychofizycznych oraz wychowanie”.
Inne rozwiązanie mówi o tym, że wychowankiem MOW-u stanie się także nieletni zwolniony z ośrodka, który po ukończeniu 18 lat, za zgodą dyrektora MOW, pozostaje w nim w celu kontynuowania kształcenia w szkole wchodzącej w skład MOW.
Niektóre MOW-y zorganizują na swoim terenie domy dla matki i dziecka. W projekcie rozporządzenia określono warunki pobytu nieletnich matek i ich dzieci w MOW oraz sposób dokumentowania pobytu nieletnich matek i ich dzieci. Nieletnim matkom ośrodek będzie musiał m.in. zapewnić wyposażenie zbliżone do warunków domowych, a także zapewnić dzieciom, stosownie do wieku i indywidualnych potrzeb, wyżywienie, bieliznę, odzież, obuwie i inne niezbędne przedmioty osobistego użytku. W takim domu będzie mogło przebywać nie więcej niż 6 wychowanek.
Ministerstwo edukacji postanowiło wykreślić przepis mówiący o tym, że grupa wychowawcza obejmuje wychowanków w zbliżonym wieku. „Jak wskazują dyrektorzy MOW poziom demoralizacji wychowanków MOW oraz ich indywidualne potrzeby rozwojowe i specyficzne problemy wychowawcze powinny być najważniejszymi wyznacznikami doboru wychowanków do grupy wychowawczej. Takie rozwiązanie będzie dotyczyć również młodzieżowych ośrodków socjoterapii” – czytamy w uzasadnieniu do projektu.
Kontrowersyjnym rozwiązaniem stanie się zapewne rezygnacja z przepisu mówiącego, że w MOW-ie oraz młodzieżowym ośrodku socjoterapii mieszkają wyłącznie wychowankowie. Resort edukacji chce dopuścić możliwość zamieszkiwania w ośrodkach osób duchownych.
„Zgromadzenia kościelne, które prowadzą te placówki, dysponują budynkami, które są wykorzystywane także jako miejsca pobytu zatrudnionych tam osób duchownych, dlatego przepis w dotychczasowym brzmieniu znacząco utrudniał im organizację” – wyjaśniło ten krok ministerstwo edukacji.
Z przepisów zniknie też punkt mówiący o współpracy MOW-ów z Rzecznikiem Praw Obywatelskich w zakresie przeprowadzanych w MOW wizyt, o których mowa w Protokole fakultatywnym do Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, przyjętego przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku dnia 18 grudnia 2002 r.
Według MEiN, przepis ten miał „charakter jedynie informacyjny”.
(PS, GN)