Obszerna nowelizacja Karty Nauczyciela, ze zmianami, które uwzględniają część postulatów ZNP i wniosków z prac zespołu ds. pragmatyki, wreszcie trafi na obrady rządu. Jest szansa, że Rada Ministrów na najbliższym posiedzeniu przyjmie projekt i przekaże go do Sejmu. Minister edukacji złożyła wniosek „o pilne rozpatrzenie przez Radę Ministrów na najbliższym posiedzeniu, w trybie odrębnym, tj. bez konieczności rozpatrzenia przez Komisję Prawniczą”. Związek domaga się wejścia w życie tej nowelizacji 1 września oraz spełnienia kilku jeszcze innych żądań. Brak ich realizacji będzie oznaczać uruchomienie akcji protestacyjnej.
W serwisie Rządowego Procesu Legislacyjnego opublikowano 3 lipca br. pakiet dokumentów dotyczących skierowania nowelizacji Karty Nauczyciela (nr z wykazu prac rządowych UD199) na obrady rządu. Jest wśród nich pismo przewodnie ministry edukacji Barbary Nowackiej oraz sam projekt ustawy z uzasadnieniem i Oceną Skutków Regulacji – z uwzględnieniem niektórych uwag zgłoszonych podczas uzgodnień projektu i podczas rozpatrywania dokumentu przez Stały Komitet Rady Ministrów.
Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt 26 czerwca, a przyjęte uwagi mają jedynie – jak informuje MEN – „charakter legislacyjny”. Więcej zmian do projektu wprowadzono na wcześniejszym etapie. Ministerstwo edukacji uwzględniło m.in. niektóre uwagi Ministerstwa Finansów, ale inne odrzuciło.
Np. minister finansów ocenił, że proponowane regulacje są zbyt kosztowane dla budżetu państwa i budżetów samorządów. Jak obliczył „spowodują dodatkowe skutki finansowe dla jednostek sektora finansów publicznych (budżet państwa i budżety JST) w latach 2026-2035 w łącznej wysokości 4.797,5 mln zł”. W związku z tym MF uznał, że należy „przedstawić nowy projekt ograniczający do minimum skutki finansowe oraz przeprowadzić analizy ukierunkowane na zaplanowanie i ponoszenie nowych wydatków w ramach środków pozostających w dyspozycji poszczególnych dysponentów części budżetowych, bez konieczności ich zwiększania o dodatkowe środki z budżetu państwa”. Siłą rzeczy MEN nie uwzględniło uwagi, zachowując obecny projekt.
Co to za zmiany?
Jak informuje ministra edukacji, w projekcie nowelizacji są uwzględnione m.in. następujące zmiany:
- podwyższenie wysokości odpraw w związku z przejściem na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne;
- rozszerzenie uprawnień nauczycieli w zakresie nagrody jubileuszowej;
- rozszerzenie grupy nauczycieli uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego;
- uregulowanie przypadków, w których nauczyciel zachowuje albo traci prawo do wynagrodzenia za przydzielone, ale niezrealizowane godziny ponadwymiarowe oraz określenie sposobu ustalania liczby godzin ponadwymiarowych w tygodniach, w których przypadają dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy nauczyciela lub dni ustawowo wolne od pracy, oraz w tygodniach, w których zajęcia rozpoczynają się lub kończą w trakcie tygodnia;
- uregulowanie szczegółowych warunków obliczania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw w jednolity sposób dla nauczycieli szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej;
- ujednolicenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli praktycznej nauki zawodu z tygodniowym obowiązkowym wymiarem godzin zajęć nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe;
- skrócenie okresu zatrudnienia nauczyciela rozpoczynającego pracę w szkole, na podstawie umowy o pracę na czas określony, z dwóch lat szkolnych do jednego roku szkolnego;
- umożliwienie nauczycielom, którym do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową;
- uregulowanie kwestii ochrony przedemerytalnej w jednolity sposób dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania oraz nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, z uwzględnieniem warunków wynikających ze specyfiki pracy szkoły;
- wyeliminowanie przypadków przydzielania nauczycielom zastępstw za nieobecnych nauczycieli do realizacji w czasie, w którym powinni oni realizować zajęcia w ramach obowiązującego ich tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć;
- wyłączenie możliwości powierzania przez wojewodów kuratorom oświaty, w oparciu o art. 20 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2025 r. poz. 428), prowadzenia należących do właściwości wojewody spraw dotyczących powoływania i odwoływania komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli, funkcjonowania tych komisji oraz nadzoru nad pracą rzeczników dyscyplinarnych, określonych w rozdziale 10 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2024 r. poz. 986, z późn. zm.).
Co ciekawe, w związku z wprowadzeniem do treści KN przepisów regulujących zasady rozliczania i wynagradzania realizacji godzin ponadwymiarowych, minister sprawiedliwości przygotował nowelizację rozporządzenia regulującego tę kwestie w odniesieniu do nauczycieli zatrudnionych w okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich oraz szkołach przy zakładach karnych i aresztach śledczych.
Jak wyjaśniono, zmiana polega na „usunięciu z rozporządzenia szczegółowych warunków obliczania i wypłacania nauczycielom wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw (projekt ustawy zawiera jednolite rozwiązania w tym zakresie dla nauczycieli szkół prowadzonych przez ministrów oraz przez jednostki samorządu terytorialnego)”.
Pogotowie protestacyjne ZNP
Nowelizacja KN (projekt UD199) nie została rozpatrzona na poprzednim posiedzeniu Rady Ministrów (1 lipca), istnieje natomiast szansa, że rząd zajmie się tymi zmianami na obradach 8 lipca.
24 czerwca Zarząd Główny ZNP ogłosił pogotowie protestacyjne – w związku z nierealizowaniem deklaracji przez rządzących – i wystosował ultimatum do rządu. W razie dalszego nierealizowania żądań Związek planuje rozpoczęcie akcji protestacyjnej – na początek akcję informacyjną i manifestację przed MEN. Jednym z postulatów ZNP – oprócz wprowadzenia zmian w Karcie Nauczyciela i ustawie o kompensówkach – jest podwyżka wynagrodzeń zasadniczych nauczycieli o co najmniej 10 proc. od września (w szkolnictwie wyższym o 10 proc. – od października).
(DK, GN)