Senat na posiedzeniu plenarnym przyjął w czwartek bez poprawek tzw. dużą nowelizację Karty Nauczyciela, która zapewnia nauczycielom korzystniejsze niż obecnie rozwiązania zawarte w pragmatyce zawodowej, w szczególności w zakresie wynagradzania, czasu pracy i ochrony stosunku pracy. Za przyjęciem ustawy w tym brzmieniu opowiedziało się 85 senatorów, 2 osoby były przeciw, a 3 wstrzymały się od głosu. Senatorowie przyjęli także m.in. likwidację od 1 września tzw. godzin czarnkowych. Teraz nowelizacje Karty trafią na biurko prezydenta.
Senatorem sprawozdawcą prezentującym stanowisko komisji edukacji ws. dużej nowelizacji KN na posiedzeniu Senatu była Ewa Kaliszuk (KO). Senacka Komisja Edukacji opowiedziała się wcześniej za przyjęciem bez poprawek tej nowelizacji.
Senator Włodzimierz Bernacki (PiS) ponownie zgłosił w imieniu swojej partii poprawki odrzucone wcześniej w Sejmie i dotyczące m.in. powiązania nauczycielskich pensji z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce (zgodnie z inicjatywą obywatelską ZNP) oraz przywrócenia urlopów dla poratowania zdrowia dla nauczycieli uprawnionych do emerytury stażowej (uprawnienie odebrane wcześniej przez PiS). Większość senacka przegłosowała jednak wnioski o przyjęcie ustawy bez poprawek.
Uwaga, taka decyzja Senatu, a wcześniej Sejmu, nie oznacza, że inicjatywa obywatelska ZNP ws. powiązania pensji nauczycieli z przeciętnym wynagrodzeniem nie będzie już procedowana. Inicjatywa ma być rozpatrzona w Sejmie w trybie przewidzianym dla tego projektu. ZNP ogłosił pogotowie protestacyjne domaga się uchwalenia swojego projektu jak najszybciej, aby nowy system kształtowania wynagrodzeń nauczycieli obowiązywał od 1 stycznia 2026 r. MEN zapowiada – przynajmniej na razie – że nowe przepisy wejdą w życie dopiero w 2027 r.
Urszula Woźniak, wiceprezes ZG ZNP, oceniła w rozmowie z Głosem przedstawienie poprawek przez PiS jako rodzaj „politycznego teatru” – gry politycznej między opozycją i rządem. W tym momencie nie było bowiem szans na uchwalenie tego typu poprawek. Stanowisko MEN i rządu jest takie, że projekt ZNP powinien przejść całą procedurę prac legislacyjnych w parlamencie, co wyklucza uchwalenie tych zmian jako tzw. wrzutki do innej ustawy.
Czego dotyczą zmiany w Karcie Nauczyciela, które uchwalił wcześniej Sejm, a teraz przyjął Senat?
Tzw. duża nowelizacja Karty Nauczyciela zakłada m.in. :
>> zwiększenie wysokości nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy (od 1 stycznia 2026 r.),
>> wprowadzenie nagrody za 45 lat pracy (od 1 stycznia 2026 r.),
>> podniesienie wysokości odpraw emerytalnych, rentowych i dla osób przechodzących na świadczenie kompensacyjne (od 1 stycznia 2026 r.),
>> uregulowanie zasad wynagradzania za godziny ponadwymiarowe,
>> skrócenie do roku zatrudnienia nauczyciela początkującego na czas określony,
>> uporządkowanie zasad wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe,
>>wprowadza prawo do urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie lub rehabilitację uzdrowiskową, dla nauczycieli, którym brakuje mniej niż rok do emerytury,
>> możliwość przedłużenia pełnienia stanowiska dyrektora szkoły na jedną następną kadencję (bez konkursu, za zgodą kuratora),
>> ujednolicenie pensum – do 18 godzin tygodniowo – obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli praktycznej nauki zawodu i teoretycznych przedmiotów zawodowych (od 1 września 2026 r.).
Proces legislacyjny projektu dużej nowelizacji KN w Sejmie można śledzić tutaj:
https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=1472
Proces legislacyjny dużej nowelizacji KN w Senacie można śledzić tutaj:
Godziny czarnkowe do likwidacji
Senat poparł też (bez wnoszenia poprawek) zmianę ustawy – Karta Nauczyciela czyli likwidacją godzin czarnkowych. Celem przepisów ustawy jest przywrócenie bardziej elastycznych zasad w zakresie czasu pracy nauczycieli przez odstąpienie od sztywnych regulacji dotyczących godzin dostępności nauczycieli w przedszkolach, szkołach i innych placówkach.
Za przyjęciem ustawy głosowało 53 senatorów, przeciw było 34, a 3 wstrzymało się od głosu.
Godziny czarnkowe od początku krytykował m.in. Związek Nauczycielstwa Polskiego. W maju br. w piśmie do minister edukacji Barbary Nowackiej Związek wskazał, że po trzech latach funkcjonowania zapisów nauczyciele podkreślają, że to: martwy przepis, ponieważ godziny dostępności nie ułatwiły kontaktów między szkołą a rodzicami; rodzice i uczniowie nie korzystają z tego rozwiązania.
Zgodnie z nowelizacją ustawy Karta Nauczyciela, godziny dostępności mają zostać zlikwidowane od 1 września 2025 r.
Specjaliści w placówkach niepublicznych na śmieciówkach (do 9 godzin tygodniowo)
Izba rozpatrzyła także jeszcze jedną zmianę ustawy – Karta Nauczyciela. Celem przepisów ustawy jest ułatwienie zatrudniania nauczycieli specjalistów w niepublicznych jednostkach systemu oświaty.
Senacka komisja edukacji opowiedziała się wcześniej za przyjęciem nowelizacji bez uwag. Senat przyjął ustawę większością 58 głosów „za”, 3 głosy „przeciw”, 28 senatorów wstrzymało się od głosu.
Zgodnie z tą nowelizacją, krytykowaną przez nauczycieli i ZNP w niepublicznych szkołach i placówkach oświatowych będzie można powierzać zadania dotyczące pomocy psychologiczno-pedagogicznej nauczycielom specjalistom (np. pedagogom, psychologom i logopedom) w wymiarze nie wyższym niż 9 godzin tygodniowo (a nie jak dotąd – 4 godziny), na podstawie innej niż umowa o pracę. Chodzi m.in. o umowę-zlecenie czy umowę B2B (umowa z osobą, która prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą).
Nowe przepisy mają też umożliwić wliczanie godzin realizacji zadań przez nauczycieli specjalistów świadczących usługi na „innej podstawie” do standardów zatrudnienia specjalistów określonych w Karcie Nauczyciela. Obecnie tylko co 4 niepubliczna placówka spełnia standardy zatrudnienia specjalistów (w przypadku placówek publicznych – spełnia je 64 proc.).
Przepisy mają obowiązywać od 1 września 2025 r. do 31 sierpnia 2027 r. Następnie – jak zapowiada Ministerstwo Edukacji Narodowej – mają zostać poddane ewaluacji i zapadnie decyzja co dalej z tym rozwiązaniem.
(GN)
Fot. Senat / Łukasz Kamiński (kolaż GN)
Sejm przegłosował ważne zmiany w Karcie Nauczyciela, w tym likwidację tzw. godzin czarnkowych
Urszula Woźniak o poprawkach PiS: Mieliśmy do czynienia z typowym politycznym teatrem