Dr. hab. Adam Bodnar kończy sprawowanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich. 15 lipca 2021 roku oficjalnie upływa jego kadencja, chociaż i tak sprawował ją dłużej, ze względu na zamieszanie z wyborem następcy. 8 lipca, za szóstym podejściem, Sejm wybrał w końcu nowego Rzecznika przegłosowując kandydaturę prof. Marcina Wiącka, którego ramię w ramię zdecydowali się poprzeć przedstawiciele PiS oraz opozycji. Na konferencji pożegnalnej ustępujący RPO zaapelował do wszystkich Polaków, aby się szczepić. Bodnar wyznaczył również osobę, którą będzie kierować biurem RPO do czasu powołania nowego rzecznika. Będzie nim Stanisław Trociuk.
– Mam nadzieję, że ta ostatnia, szósta sekwencja wyboru nowego RPO będzie już ostateczna – powiedział Adam Bodnar. – Najważniejsza data to jednak 15 kwietnia 2021 r., gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł, że nie mogę wykonywać funkcji rzecznika. Nie ma podstaw do dalszego wykonywania mojej funkcji od jutra – dodał.
– Chciałbym powiedzieć dwie rzeczy. Drodzy państwo, proszę się szczepić. To jest teraz absolutny priorytet. Aby te wszystkie tragedie, które obserwowaliśmy w ciągu ostatnich miesięcy, nas ominęły – zaapelował odchodzący RPO. – Pod drugie, chciałbym powiedzieć i też uzmysłowić społeczeństwu, że dla mnie praca w biurze z RPO była najwyższym zaszczytem. Jest to grono osób, które charakteryzuje empatia, profesjonalizm i zaangażowanie – przekazał Bodnar.
– Uważam, że biuro RPO, niezależnie od tego, kto pełni funkcję RPO, jest dobrem narodowym. Chciałbym, aby mój następca wykorzystał maksymalnie potencjał, jaki jest w tym biurze na rzecz obywateli – mówił odchodzący RPO.
– Nie chcę wchodzić w różne analizy związane ze zmianami, które w Polsce nastąpiły. Przedstawiałem wielokrotnie sprawozdania roczne w Sejmie i Senacie. Rzecznicy się zmieniają i ja teraz schodzę z pokładu, ale tankowiec w postaci biura RPO płynie i nadal będzie płynąć. Chciałbym, aby nowy sternik uszanował tych ludzi, którzy w biurze pracują – dodał Bodnar.
– Od jutra mnie tutaj nie będzie, ale to nie znaczy ze biuro nie będzie pracować. Zadania będzie wykonywał pan Stanisław Trociuk. Jest związany z biurem RPO od samego początku. Zaczynał jeszcze w 1989 r. Był zastępcą czterech rzeczników obywatelskich. Jestem przekonany, że w tym okresie najbliższym będzie wykonywał swoje zadania w najlepszy sposób – przekazał Bodnar.
W ciągu kadencji do RPO wpłynęło 346 022 wniosków, eksperci Biura RPO i biur terenowych udzielili 204 394 informacji telefonicznych. Rzecznik podjął w sumie 2942 działań. Oto jak wyglądają statystyki dla VII kadencji Rzecznika Praw Obywatelskich (od 9 września 2015 do końca maja 2021):
>> 1689 wystąpień problemowych (w tym 731 o podjęcie inicjatywy prawodawczej)
>> 45 wniosków do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności przepisów z przepisami wyższego rzędu
>> 54 zawiadomienia do Trybunału Konstytucyjnego o przystąpieniu do postępowania ze skargi konstytucyjnej
>> 38 zawiadomienia do Trybunału Konstytucyjnego o przystąpieniu do postępowania w sprawie pytań prawnych
>> 37 zawiadomień do Trybunału Konstytucyjnego o przystąpieniu do postępowania w sprawie wniosku
>> 11 pytań prawnych do Sądu Najwyższego
>> 26 zawiadomień do Sądu Najwyższego o przystąpieniu do postępowania w sprawie pytania prawnego
>> 75 skarg nadzwyczajnych do Sądu Najwyższego
>> 350 kasacji w sprawach karnych
>> 19 skarg kasacyjnych do Sądu Najwyższego w sprawach cywilnych
>> 5 skarg kasacyjnych do Sądu Najwyższego w sprawach pracy
>> 1 skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
>> 8 wniosków do Naczelnego Sądu Administracyjnego o wykładnię przepisów
>> 76 skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego
>>: 6 zawiadomień do Naczelnego Sądu Administracyjnego o przystąpieniu do postępowania w sprawie pytania prawnego
>> 125 skarg do Wojewódzkich Sądów Administracyjnych
>> 267 przystąpień do postępowań sądowych
>> 42 przystąpienia do postępowania administracyjnego
>> 4 żądania wszczęcia postępowania przygotowawczego
>> 12 żądań wszczęcia postępowania administracyjnego
>> 52 żądania wszczęcia postępowania cywilnego
W liście do Rzecznika Věra Jourová, wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej dziękuje za jego inicjatywy i podkreśla wagę urzędu RPO. To kluczowy element demokratycznego systemu kontroli i równowagi. Niezbędny i konieczny dla rozwoju i utrzymania przejrzystej i odpowiedzialnej demokracji. „Obrona demokracji i podstawowych praw obywateli oraz walka o równouprawnienie nie jest zadaniem jednej osoby czy instytucji, a wspólnym wysiłkiem” – podkreśla m.in. wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej”.
Przypomnijmy, że oceniając działalność obywatelską i edukacyjną Adama Bodnara w 2018 roku ZNP uhonorował jego samego i Biuro RPO nagrodą ZNP – IKAR, ustanowioną „dla wyłaniania i wyróżniania osób, organizacji, instytucji, których szczególne dokonania w działalności oświatowej i wychowawczej wnoszą nieprzeciętne wartości służące środowisku; świadczą o profesjonalizmie i zaangażowaniu w działaniach na rzecz wychowania w tolerancji i pokoju oraz stanowią inspirację dla młodego pokolenia”.
W specjalnym liście do Adama Bodnara kończącego 5-letnią kadencję na stanowisku RPO Związek Nauczycielstwa Polskiego dziękował mu za zaangażowanie na rzecz edukacji, równego dostępu do kształcenia, prawa do nauki i praw pracowniczych, wspieranie protestujących nauczycieli, pracę na stanowisku Rzecznika, która jest, jak w przypadku nauczycieli, czymś więcej niż pracą, jest misją.
„Pragnę także podziękować za bardzo ważne dla naszego środowiska wsparcie, jakiego udzielił Pan protestującym nauczycielom i pracownikom oświaty w 2019 roku, kiedy walczyliśmy o godność i lepszą edukację” – pisał m.in. prezes ZNP Sławomir Broniarz.
(JK, GN)