14 października przypada Dzień Edukacji Narodowej – święto nauczycieli, wychowawców, pedagogów. Obchodzony jest w rocznicę powstania w 1773 r. Komisji Edukacji Narodowej – pierwszego w Europie ministerstwa oświaty – które zajęło się reformowaniem szkolnictwa w Polsce.
Nauczyciele usłyszą i przeczytają w najbliższych godzinach wiele wspaniałych życzeń. W szkołach, przedszkolach i placówkach oświatowych odbędą się w piątek liczne akademie, uroczyste apele, będą szczególne spotkania w klasach, kwiaty i luźniejsza atmosfera w pokojach nauczycielskich.
Z okazji 250. rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej nauczyciele otrzymają też tzw. nagrodę specjalną, która wywołuje w środowisku wiele emocji, bo trudno jej nie wpisywać w kontekst wyborów parlamentarnych 15 października. Niektórzy pedagodzy uhonorowani zostaną także odznaczeniami i medalami.
„Drodzy Nauczyciele! Drogie Nauczycielki! Drodzy Pracownicy oświaty i uczelni wyższych! Dziękujemy za Waszą pracę! Bez Was nie ma edukacji! Życzymy Wam docenienia przez kreatorów polityki edukacyjnej i rodziców, spokojnych warunków pracy i autonomii! Jesteście ważni!” – takie życzenia składa nauczycielom Związek Nauczycielstwa Polskiego.
Komisja Edukacji Narodowej (pełna nazwa: Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca) – była pierwszym w świecie ministerstwem oświaty i o wiele lat wyprzedziła podobne rozwiązania w innych państwach. Powołana została przez Sejm Rozbiorowy 14 października 1773 r. na wniosek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Działała w latach 1773-1794. Stworzyła nowoczesną strukturę organizacyjną oświaty – od szkół elementarnych poprzez gimnazja aż do wyższych uczelni. Reforma objęła programy nauczania, do których wprowadzono elementy nauk przyrodniczych, historii i geografii Polski, naukę języka ojczystego, wychowanie obywatelskie.
Komisja powołała Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które zajęło się przygotowywaniem podręczników. Zamawiano je u wybitnych uczonych polskich oraz tłumaczono najlepsze opracowania zagraniczne. Komisja uregulowała również podstawy prawne zawodu nauczycielskiego oraz stworzyła pierwsze szkoły kształcące pedagogów.
Dzień Edukacji Narodowejhttps://t.co/ZLq53Y7Ank
— OKRĘG ŚLĄSKI ZNP (@SLOK_ZNP) October 12, 2023
Zreorganizowane zostały też akademie: krakowska i wileńska. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie przemianowany na Szkołę Główną Koronną stał się nowoczesną uczelnią. Wysoką rangę zdobył uniwersytet wileński. Przemianowany na Szkołę Główną Wielkiego Księstwa Litewskiego stał się ważnym ośrodkiem nauk przyrodniczych i astronomii. Komisja zamierzała też powołać Królewski uniwersytet w Warszawie – jego zalążkiem była utworzona w 1789 r. Szkoła Anatomii i Chirurgii.
Kres działaniom Komisji Edukacji Narodowej położyła utrata niepodległości Polski, ale wiele rozwiązań wprowadzonych przez nią miało kontynuację. Dzień Edukacji Narodowej wprowadzono w 1982 r., w miejsce obchodzonego wcześniej Dnia Nauczyciela.
(GN)
W czwartek obchodzimy Światowy Dzień Nauczyciela ogłoszony przez UNESCO
ZNP potwierdza: Nauczyciele dostaną 766 zł netto nagrody specjalnej, nie 900 zł jak zapowiadało MEiN