Wprowadzenie nagrody jubileuszowej za 45 lat pracy (400 proc. wynagrodzenia) i podwyższenie jubileuszówki za 40 lat pracy (300 proc.), korzystniejsze odprawy emerytalne, poprawienie przepisów o wynagradzaniu nauczycieli za godziny ponadwymiarowe – to tylko niektóre z planowanych przez MEN zmian w Karcie Nauczyciela. Założenia projektu nowelizacji KN przedstawiono w dokumencie umieszczonym w „Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów”. To kolejny krok w realizacji postulatów zgłoszonych przez ZNP podczas prac ministerialnego zespołu ds. pragmatyki.
Do rządowego wykazu prac legislacyjnych wpisano zapowiedź przyjęcia projektu ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw. Przewidywany termin przyjęcia projektu przez rząd to II kwartał br., co oznacza, że jeszcze w tym roku szkolnym dokument może naleźć się w Sejmie. Przedstawicielem MEN odpowiedzialnym za opracowanie projektu jest wiceminister Henryk Kiepura.
Założenia planowanych zmian w KN opisano w 19 punktach. W zdecydowanej większości są to postulaty ZNP – zgłoszone jeszcze w grudniu 2023 r. i ponownie przestawione ministerstwu edukacji wraz z propozycjami zmian legislacyjnych podczas prac Zespołu ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli (grup roboczych).
W grudniu 2024 r. nastąpiło podsumowanie dotychczasowych prac zespołu (grupy nie kończą jeszcze pracy) i ministerstwo poinformowało o przyjęciu do realizacji części zgłaszanych postulatów. Teraz poznaliśmy szczegółowe założenia nowych przepisów. O tym, że postulaty ZNP trafia pod obrady rządu wiceminister Henryk Kiepura poinformował również podczas niedawnego spotkania ze związkami zawodowymi dotyczącego wynagrodzeń w 2025 r.
„Celem projektu ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw jest podniesienie prestiżu zawodu nauczyciela przez zapewnienie nauczycielom korzystniejszych niż obecnie rozwiązań zawartych w pragmatyce zawodowej nauczycieli, w szczególności w zakresie wynagradzania, czasu pracy, ochrony stosunku pracy. Ponadto zachodzi potrzeba doprecyzowania niektórych przepisów pragmatyki zawodowej w celu wyeliminowania przypadków ich niewłaściwego stosowania” – czytamy w dokumencie.
Stwierdzono też, że planowane zmiany są realizowane „w związku z wnioskami kierowanymi do Ministra Edukacji przez nauczycielskie organizacje związkowe i inne środowiska oświatowe o zmianę niektórych rozwiązań zawartych w pragmatyce zawodowej nauczycieli”.
Jeśli uda się uchwalić i wprowadzić w życie zapowiadane zmiany, to nauczyciele zyskają wiele korzystnych rozwiązań, na które czekali od dawna. Oprócz zagwarantowania jubileuszówek dla najstarszych stażem nauczycieli i zapewnienia wyższych odpraw emerytalnych (w tym – odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia po 20 latach pracy), zrównane zostanie pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu oraz nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych (18 godzin tygodniowo dla obydwu grup). Młodzi nauczyciele będą mogli otrzymać stałą umowę o pracę już po roku zatrudnienia (pod warunkiem spełnienia warunków określonych w ustawie).
Przede wszystkim możliwa będzie likwidacja nieprawidłowości przy wypłacaniu wynagrodzeń za godziny ponadwymiarowe. Zasady dotyczące wynagradzania za te godziny zostaną szczegółowo uregulowane w Karcie Nauczyciela. I to w sposób jednolity dla nauczycieli szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej (tzw. resortowych).
„Proponuje się, aby co do zasady, wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługiwało za zrealizowane godziny zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. Od tej zasady będą przewidziane jednak wyjątki, zgodnie z którymi nauczyciel otrzyma wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, mimo że w danym tygodniu nie zrealizował zajęć przydzielonych w arkuszu organizacyjnym szkoły” – czytamy w założeniach projektu. I tak np. nauczyciel nie będzie tracił wynagrodzenia za nierealizowane godziny ponadwymiarowe, jeśli w tym czasie sprawował opiekę nad uczniami na wycieczce szkolnej, czy uczestniczył w przeprowadzaniu egzaminów (z wyjątkiem ustnej matury).
Ankieta Głosu. Zapraszamy do udziału w głosowaniu:

KN będzie regulować zasady ustalania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe w tygodniach, w których przypadają dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy lub dni ustawowo wolne od pracy, oraz w tygodniach w danym miesiącu, w których zajęcia rozpoczynają się w innym dniu niż poniedziałek lub kończą w innym dniu niż piątek.
Zmieni się także przesłanka przydzielenia nauczycielowi godzin ponadwymiarowych. Nie będzie to następować „w szczególnych przypadkach podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania” (jak obecnie), lecz przesłanką przydzielenia godzin ponadwymiarowych będzie wystąpienie „szczególnych przypadków wynikających z potrzeb szkoły”. Ma to wyeliminować wątpliwości komu można przydzielić ponadwymiarówki.
Kolejna zmiana wykluczy przydzielanie nauczycielom zastępstw w czasie, w którym powinni oni realizować zajęcia w ramach obowiązującego ich pensum (np. nauczycielom bibliotekarzom czy pedagogom szkolnym, co obecnie jest nagminne). W Karcie pojawi się „wyraźne wskazanie, że godziny doraźnych zastępstw nie mogą być realizowane w czasie realizacji przez nauczyciela zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz ustalonych w planie zajęć tego nauczyciela”.
Wśród innych planów jest np. doprecyzowanie obowiązków mentora, by mógł skuteczniej wspierać nauczyciela w okresie przygotowania do zawodu. MEN chce też ukrócić powierzanie przez wojewodów kuratorom oświaty prowadzenia należących do właściwości wojewody spraw dotyczących powoływania i odwoływania komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli, funkcjonowania tych komisji oraz nadzoru nad pracą rzeczników dyscyplinarnych.
Ujednolicona zostanie ochrona przedemerytalna dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania oraz nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, „z uwzględnieniem warunków wynikających z organizacji pracy szkoły”.
Planowane są również „zmiany o charakterze doprecyzowującym w zakresie oceny pracy nauczycieli, awansu zawodowego oraz zatrudniania nauczycieli”. Nowelizacja ma zmienić także m.in. przepisy ustawy – Prawo oświatowe. Chodzi o zapewnienie możliwości przedłużenia powierzenia stanowiska dyrektora szkoły lub placówki na kolejny okres bez konieczności przeprowadzenia konkursu.
Opis założeń projektu znajduje się TUTAJ.
(DK, GN)
Dodatek funkcyjny za wychowawstwo będzie wyższy? MEN rozważa zmianę