Rozszerzenie możliwości zatrudniania w przedszkolach osób, które nie są nauczycielami – to założenie projektu nowelizacji ustawy – Prawo oświatowe, który trafił właśnie do konsultacji publicznych. Projekt został opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji.
„Celem projektu ustawy jest rozszerzenie możliwości zatrudnienia w przedszkolu osoby niebędącej nauczycielem. Propozycja zmiany przepisów ustawy zmierza do ujednolicenia zasad zatrudniania przez dyrektorów publicznych przedszkoli osób niebędących nauczycielami z zasadami obowiązującymi w odniesieniu do szkół. Rozwiązanie to pozwoli – w przypadku braku nauczyciela posiadającego wymagane kwalifikacje – zatrudnić osobę, która nie jest nauczycielem, ale ma kompetencje do prowadzenia zajęć z dziećmi w wieku przedszkolnym” – czytamy m. in w Ocenie Skutków Regulacji.
„Projektowana zmiana umożliwi dyrektorowi przedszkola prowadzenie skutecznej polityki kadrowej i podejmowanie racjonalnych decyzji odpowiednich do potrzeb kadrowych przedszkola. Jednocześnie obowiązek uzyskania zgody kuratora oświaty będzie gwarancją, że osoba niebędąca nauczycielem będzie spełniała niezbędne warunki do prowadzenia zajęć w przedszkolu” – napisano.
Obecnie w przedszkolach publicznych i niepublicznych (według stanu na dzień 22 kwietnia 2025 r.) jest zatrudnionych 138 743 nauczycieli, z czego 92 136 osób to nauczyciele wychowania przedszkolnego (pozostali to nauczyciele specjaliści, pomoc psychologiczno-pedagogiczna, nauczyciele języka).
Według stanu na dzień 21 kwietnia 2025 r. przedszkola wykazywały 977 wolnych stanowisk pracy dla nauczycieli wychowania przedszkolnego (413 ofert na rok szkolny 2024/2025 i 564 oferty na rok szkolny 2025/2026).
MEN proponuje zmianę w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 737, z późn. zm.) polegającą na rozszerzeniu zakresu stosowania rozwiązania umożliwiającego zatrudnienie w publicznym przedszkolu osoby niebędącej nauczycielem do wszystkich zajęć prowadzonych w przedszkolu.
Obecnie przepis art. 15 ust. 1 ustawy przewiduje możliwość zatrudnienia w publicznym przedszkolu osoby niebędącej nauczycielem wyłącznie do prowadzenia zajęć rozwijających zainteresowania dzieci, a nie do zajęć wychowania przedszkolnego, w trakcie których jest realizowana podstawa programowa wychowania przedszkolnego.
Osoba ta jest zatrudniana na podstawie Kodeksu pracy, ale obowiązuje ją pensum nauczycielskie, a jej wynagrodzenie nie może przekroczyć 184 proc. kwoty bazowej. Musi spełnić także m.in. warunki dotyczące niekaralności za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe (art. 10 ust. 4 pkt 3 i 4 KN).
Po zmianach osoba taka będzie mogła być zatrudniana – jak wynika z założeń projektu ustawy – nie tylko do prowadzenia zajęć rozwijających zainteresowania, lecz wszystkich zajęć. Czyli po prostu do realizowania podstawy programowej wychowania przedszkolnego.
Obecnie na podstawie art. 15 ust. 2 upo ww. zasady zatrudniania nie nauczycieli mogą być stosowane w szkołach (nie nauczyciela zatrudniania się za zgodą kuratora do prowadzenia danych zajęć).
Zmiana ta uderza w status zawodowy nauczycieli wychowania przedszkolnego, może bowiem prowadzić do powstania podwójnych standardów zatrudnienia w przedszkolach – oprócz nauczycieli zatrudnionych na podstawie KN, pojawią się w placówkach w szerokim zakresie osoby niebędące nauczycielami, zatrudnione na podstawie Kodeksu pracy. Powód? Poszukiwanie oszczędności i presja organów prowadzących.
Rezultatem może być także „równanie w dół” standardu zatrudnienia – pracownicy kodeksowi zaczną wypierać nauczycieli. Bezpiecznik zawarty w stwierdzeniu „za zgodą kuratora oświaty” być może zadziała, a być może nie. Podobne zjawisko wystąpiło wiele lat temu w domach dziecka i placówkach pieczy zastępczej, które ostatecznie zostały wyłączone spod Karty Nauczyciela, a wszyscy pracują w nich nauczyciele stracili swój status zawodowy.
Oprócz tego propozycja ta podważa pozycję nauczycieli wychowania przedszkolnego jako wykształconych profesjonalistów. MEN deprecjonuje ich rangę i znaczenie, skoro równorzędnym pracownikiem obok nauczyciela może być osoba „posiadająca przygotowanie uznane (…) za odpowiednie”. Jest to zmiana, która może doprowadzić do obniżenia jakości edukacji przedszkolnej, co będzie rzutować na rozwój i wyniki dzieci na kolejnych etapach edukacyjnych.
MEN przewiduje rozszerzenie zakresu stosowania rozwiązania umożliwiającego zatrudnienie w publicznym przedszkolu osoby niebędącej nauczycielem do wszystkich zajęć prowadzonych w przedszkolu, a nie tylko do zajęć rozwijających zainteresowania dzieci. Zatrudnienie to będzie następowało:
>> w uzasadnionych przypadkach;
>> za zgodą kuratora oświaty;
>> przygotowanie osoby niebędącej nauczycielem będzie musiało być uznane przez dyrektora przedszkola za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć.
Przepisy art. 15 ust. 1 ustawy dotyczy przedszkoli publicznych. Na podstawie art. 13 ust. 6 pkt 2 i ust. 7 ustawy projektowana zmiana będzie dotyczyła również przedszkoli niepublicznych.
Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to 1 lipca 2025 roku.
Projekt znajduje się tutaj
(GN)