Rząd przyjął we wtorek obszerną nowelizację Karty Nauczyciela, ze zmianami, które uwzględniają część postulatów ZNP i wniosków z prac zespołu ds. pragmatyki. Chodzi m.in. o korzystne zmiany dot. nagród jubileuszowych, odpraw emerytalnych, oceny pracy, godzin ponadwymiarowych, zasad zatrudniania młodych nauczycieli. Rada Ministrów przyjęła też dwa deregulacyjne projekty MEN, które wzbudzają ogromne kontrowersje: zmiany w Prawie oświatowym rozszerzające możliwości zatrudniania w przedszkolach osób, które nie są nauczycielami oraz zmiany w KN, które umożliwią niepublicznym przedszkolom, szkołom i ich zespołom zatrudnianie nauczycieli na śmieciówkach w wymiarze do dziewięciu godzin. Teraz zmiany będą procedowane w parlamencie.
Rząd przyjął we wtorek 5 projektów, w tym trzy firmowane przez MEN:
1. >> Projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (UD199). Chodzi o tzw. dużą nowelizację Karty Nauczyciela. To odpowiedź MEN na postulaty ZNP i uwzględniają część wniosków z prac zespołu ds. pragmatyki.
Propozycje zawarte w projekcie obejmują zarówno zmiany w warunkach zatrudnienia, jak i w systemie wynagrodzeń, awansach zawodowych oraz zakresie obowiązków. Część nowych przepisów ma wejść w życie 1 września 2025 r., kolejne – w styczniu i wrześniu 2026 r.
💬 Rzecznik Rządu @AdamSzlapka w #KPRM: Rząd przyjął dziś projekt zmian w ustawie Karta Nauczyciela. To konkretne odpowiedzi na oczekiwania środowiska nauczycielskiego. Podnosimy nagrody jubileuszowe – za 40 lat pracy będzie wyższa, a za 45 lat pojawi się nowa. Wzrosną odprawy.
— Kancelaria Premiera (@PremierRP) July 8, 2025
Komunikat Kancelarii Premiera na temat tego projektu można znaleźć tutaj. ZNP domaga się wejścia w życie tej nowelizacji 1 września oraz spełnienia kilku jeszcze innych żądań. Brak ich realizacji będzie oznaczać uruchomienie akcji protestacyjnej.
Odprawy, jubileuszówki, godziny ponadwymiarowe – duża nowelizacja KN wreszcie trafi na obrady rządu
2. >> Projekt nowelizacji ustawy – Prawo oświatowe (UDER60) rozszerzający możliwości zatrudniania w przedszkolach osób, które nie są nauczycielami.
„Przedszkola będą mogły zatrudniać osoby, które nie są nauczycielami, ale mają kompetencje do prowadzenia zajęć z dziećmi w wieku przedszkolnym. Chodzi o wszystkie zajęcia, a nie jak do tej pory, tylko te, które rozwijają zainteresowania dzieci. Nowe przepisy realizują działania deregulacyjne rządu” – czytamy w komunikacie Kancalarii Premiera.
💬 Rzecznik Rządu @AdamSzlapka w #KPRM: Na dzisiejszym posiedzeniu Rady Ministrów omawialiśmy pięć ustaw. Jedna z kluczowych spraw to zmiana w prawie oświatowym – chcemy uelastycznić przepisy dotyczące nauczania przedszkolnego. Jeśli dana osoba posiada odpowiednie kwalifikacje i…
— Kancelaria Premiera (@PremierRP) July 8, 2025
Obecnie możliwe jest zatrudnienie w przedszkolu osoby, która nie jest nauczycielem wyłącznie do prowadzenia zajęć rozwijających zainteresowania dzieci, a nie do zajęć wychowania przedszkolnego, w trakcie których realizowana jest podstawa programowa.
Nienauczyciele w przedszkolach? MEN pokazało projekt zmian w prawie oświatowym
Aktualnie w przedszkolach publicznych i niepublicznych zatrudnionych jest ok. 138 tys. nauczycieli, z czego ponad 92 tys. to nauczyciele wychowania przedszkolnego (pozostali to nauczyciele specjaliści, pomoc psychologiczno-pedagogiczna, nauczyciele języka). Według stanu na 13 czerwca, w przedszkolach było wolnych 1657 wolnych stanowisk pracy (1564 etaty) dla nauczycieli wychowania przedszkolnego.
Najważniejsze rozwiązania według MEN i rządu:
>> Nowe przepisy umożliwią zatrudnianie w przedszkolach osób, które nie są nauczycielami, ale mają kompetencje do prowadzenia zajęć z dziećmi w wieku przedszkolnym.
>> Będzie to możliwe w przypadku braku w przedszkolu nauczyciela posiadającego wymagane kwalifikacje.
>> Rozwiązanie ujednolici zasady zatrudniania przez dyrektorów publicznych przedszkoli osób, które nie są nauczycielami – z zasadami obowiązującymi w szkołach.
>> Zatrudnienie w przedszkolu osób, które nie są nauczycielami, będzie następowało: za zgodą kuratora oświaty; w uzasadnionych przypadkach; przygotowanie osoby niebędącej nauczycielem będzie musiało być uznane przez dyrektora przedszkola za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć.
„W przedszkolu będzie mogła być zatrudniona osoba, przeciwko której nie toczy się postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne i nie była ona skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. W tym celu osoba taka będzie musiała przedstawić dyrektorowi przedszkola informację z Krajowego Rejestru Karnego” – wyjaśniono.
Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Zmiana ta uderza w status zawodowy nauczycieli wychowania przedszkolnego, może bowiem prowadzić do powstania podwójnych standardów zatrudnienia w przedszkolach – oprócz nauczycieli zatrudnionych na podstawie KN, pojawią się w placówkach w szerokim zakresie osoby niebędące nauczycielami, zatrudnione na podstawie Kodeksu pracy.
3. >> Projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela (UDER57), który zakłada, że niepubliczne przedszkola, szkoły i ich zespoły będą mogły zlecać nauczycielom prowadzenie zajęć bezpośrednio z uczniami lub wychowankami na podstawie umowy cywilnoprawnej lub B2B w wymiarze do dziewięciu godzin.
„Nowe przepisy przewidują ułatwienia w zatrudnianiu nauczycieli specjalistów (np. pedagogów, psychologów, logopedów) w niepublicznych jednostkach systemu oświaty. Dzięki temu, dzieci i uczniowie szybciej otrzymają potrzebne wsparcie, a placówki będą mogły spełniać obowiązujące standardy zatrudnienia. Projekt realizuje działania deregulacyjne rządu” – napisano w komunikacie.
„Zwiększona liczba nauczycieli specjalistów oznacza większy dostęp uczniów do wsparcia w przedszkolu i szkole, bez potrzeby uzyskiwania dodatkowych dokumentów wydawanych przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne, takich jak opinia czy orzeczenie” – wskazano.
Jak przyznano w komunikacie niepubliczne jednostki systemu oświaty w niewielkim stopniu realizują standardy zatrudnienia nauczycieli specjalistów. Odsetek szkół i placówek niepublicznych spełniających standardy w tym zakresie wynosi jedynie ok. 24%, podczas gdy w szkołach publicznych jest to ok. 64%.
Najważniejsze rozwiązania według MEN i rządu:
>> W szkołach i placówkach niepublicznych będzie można powierzać zadania dotyczące pomocy psychologiczno-pedagogicznej nauczycielom specjalistom, w wymiarze nie wyższym niż 9 godzin tygodniowo, na podstawie innej niż umowa o pracę. Chodzi np. o umowę zlecenie czy umowę B2B (umowa z osobą, która prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą).
>> Nowe przepisy umożliwią wliczanie godzin realizacji zadań przez tych nauczycieli specjalistów do standardów zatrudnienia określonych w ustawie.
>> Nauczyciele specjaliści będą musieli spełniać m.in. następujące warunki: nie może toczyć się przeciwko nim postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne, nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, posiadają kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska.
>> Umożliwienie zawierania umów cywilnoprawnych w placówkach niepublicznych ze specjalistami przyspieszy dostęp dzieci i młodzieży do niezbędnego wsparcia psychologiczno-pedagogicznego, co jest szczególnie ważne w obliczu rosnącego kryzysu zdrowia psychicznego wśród młodych osób.
Rozwiązanie wprowadzane jest pilotażowo na dwa lata szkolne, czyli do 31 sierpnia 2027 roku, po którym zostanie oceniona jego skuteczność. Będzie dotyczyć wyłącznie placówek niepublicznych. Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Oba projekty deregulacyjne MEN były krytykowane przez ZNP i dostały negatywne opinie.
(GN)