Resort Przemysława Czarnka skierował do konsultacji publicznych projekty rozporządzeń zakładających zmiany na liście lektur szkolnych. Proponowane zmiany dotyczą niemal każdego etapu edukacji.
MEiN proponuje usunąć z listy obowiązkowych lektur szkolnych dla szkół średnich m.in. wybrane wiersze Marcina Świetlickiego oraz następujące pozycje: Jan Parandowski „Mitologia”, François Villon „Wielki testament”, Piotr Skarga „Żywoty świętych”, Tadeusz Konwicki „Mała apokalipsa” i Janusz Głowacki „Antygona w Nowym Jorku”.
Jednocześnie resort Czarnka postuluje rozszerzenie listy lektur dla liceum i technikum o takie pozycje jak: „Władca Pierścieni. Drużyna Pierścienia” Johna R.R. Tolkiena, „Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917-1919” Zofii Kossak-Szczuckiej, dzieła Jana Pawła II oraz raport Witolda Pileckiego.
„Zmiany w zakresie lektur wynikają z potrzeby pełniejszej korelacji wykazu lektur z celami kształcenia określonymi w podstawie programowej. Wiążą się one także z zaproponowaniem takich pozycji książkowych, które warto omawiać z uczniami ze względu na ich walory edukacyjne i wychowawcze (czytelny system wartości), elementy konstrukcyjne utworu (konstrukcja świata przedstawionego, wyraziście zarysowana akcja) oraz warstwę językową utworu (polszczyzna staranna, pozbawiona wulgaryzmów i kolokwializmów, nadmiernych ozdobników)” – argumentuje w komunikacie MEiN.
Zmiany na liście lektur dla klas I-III
Z listy lektur dla klas I-III szkoły podstawowej miałyby zniknąć te pozycje: Alina Centkiewiczowa i Czesław Centkiewicz „Zaczarowana zagroda” Mira Jaworczakowa „Oto jest Kasia”, Leszek Kołakowski „Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca?” Marcin Pałasz „Sposób na Elfa”.
Resort zarządzany przez Przemysława Czarnka proponuje w zamian dodanie innych pozycji. Są to: Dorota Gellner „Wścibscy”, Julita Grodek „Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie”, Piotr Kordyasz „Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły” (fragmenty), Zofia Kossak-Szczucka „Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata”, Asa Lind „Piaskowy Wilk”, Aleksandra i Daniel Mizielińscy „Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych”.
Zmiany na liście lektur dla klas IV-VI
W klasach IV-VI szkoły podstawowej z listy lektur obowiązkowych ma zniknąć „Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi” Rafała Kosika, a z lektur uzupełniających: „Winnetou” Karola Maya.
Z kolei dodane zostaną następujące lektury uzupełniające: Carlo Collodi, „Pinokio”; John Flanagan, „Zwiadowcy. Księga 1. Ruiny Gorlanu”; Emilia Kiereś, „Rzeka”; Zofia Kossak-Szczucka, „Topsy i Lupus”; Bolesław Leśmian, „Klechdy sezamowe”; Alan Aleksander Milne, „Kubuś Puchatek”; Longin Jan Okoń, „Tecumseh”; Ferdynand Antoni Ossendowski, „Słoń Birara”; Jacek Podsiadło, „Czerwona kartka dla Sprężyny”; Louis de Wohl, „Posłaniec króla”.
Zmiany na liście lektur dla klas VII-VIII
Zmiany w lekturach dla klas VII-VIII szkoły podstawowej obejmują tylko lektury uzupełniające, zniknie „Stowarzyszenie Umarłych Poetów” Nancy H. Kleinbaum, a dodane zostaną: Lloyd Cassel Douglas, „Wielki Rybak”; Zofia Kossak-Szczucka, „Bursztyny” (wybrane opowiadanie); André Frossard, „Nie lękajcie się! Rozmowy z Janem Pawłem II”; Bolesław Prus, „Placówka, Zemsta”; Henryk Sienkiewicz, „Sąd Ozyrysa”; Nicolas Sparks, „Jesienna miłość”.
Proponuje się również przesunięcie z listy lektur obowiązkowych dla klas VII-VIII na listę lektur uzupełniających książki Melchiora Wańkowicza „Ziele na kraterze”. Jak zaznaczono „ze względu na walory literackie (opis niezwykłych więzi rodzinnych, przybliżenie zapomnianego już folkloru ziemiańskiego, a przy tym barwna i przepiękna polszczyzna) zaproponowano, aby utwór ten omawiany był w całości”. Zaproponowano też przesunięcie z wykazu lektur uzupełniających z klas VII-VIII do wykazu lektur uzupełniających w liceach ogólnokształcących i technikach pozycji „Jan Paweł II. Przekroczyć próg nadziei” (fragmenty).
Zmiany w lekturach w liceach i technikach
W przypadku liceów ogólnokształcących i techników z lektur obowiązkowych znikną wiersze Marcina Świetlickiego (w zakresie podstawowym), a w zakresie rozszerzonym nie będzie już tych pozycji: Jan Parandowski, „Mitologia, część II Rzym”; François Villon, „Wielki testament”(fragmenty); Piotr Skarga, „Żywoty świętych” (fragmenty); Tadeusz Konwicki, „Mała apokalipsa”; Janusz Głowacki, „Antygona w Nowym Jorku”.
Nowe lektury uzupełniające dla liceów i techników w zakresie podstawowym to: Juliusz Słowacki, „Listy do Matki” (fragmenty); Henryk Sienkiewicz, „Listy z podróży do Ameryki”(fragmenty); Stefan Żeromski, „Ludzie bezdomni”; Ryszard Krynicki, Adam Zagajewski, wybór wierszy; Witold Pilecki, „Raport Witolda”; Wiesław Kielar, „Anus mundi”; Zofia Kossak-Szczucka, „Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917–1919”; Jarosław Iwaszkiewicz, wybrane opowiadanie; John R.R. Tolkien, „Władca pierścieni. Drużyna pierścienia”.
Zakres rozszerzony w liceach i technikach ma obejmować też pojawienie się takich uzupełniających pozycji: Zofia Kossak-Szczucka, „Błogosławiona wina”; Ferdynand Antoni Ossendowski, „Mocni ludzie”; „Ludzie, zwierzęta, bogowie”; Krystyna Lubieniecka-Baraniak, „Gdy brat staje się katem”; Jan Paweł II, „Przekroczyć próg nadziei”(fragmenty); „Tryptyk rzymski”; „Pamięć i tożsamość” (fragmenty), „Fides et ratio” (fragmenty); Karol Wojtyła, „Przed sklepem jubilera”; Stefan Wyszyński, „Zapiski więzienne”; Paweł Zuchniewicz, „Ojciec wolnych ludzi. Opowieść o Prymasie Wyszyńskim”.
Proponowane przez MEiN zmiany miałby wejść w życie już 1 września 2021 r. Projekty rozporządzeń oraz propozycje zmian w wykazie lektur i ich uzasadnienie znajdują się tutaj.
(JK, GN)