W wykazie prac legislacyjnych rządu znalazł się projekt nowelizacji Karty Nauczyciela zakładający zniesienie tzw. godzin czarnkowych. Osobą odpowiedzialną za prace nad projektem jest wiceminister edukacji Henryk Kiepura. Rząd planuje przyjąć projekt w lipcu br. Następnie trafi on do parlamentu i na biurko prezydenta, którym od 6 sierpnia formalnie będzie Karol Nawrocki.
Przypomnijmy, że 21 maja ministra edukacji Barbara Nowacka zapowiedziała likwidację tzw. godzin czarnkowych. „Prace w ministerstwie już trwają” – poinformowało MEN. „To bardzo dobra i oczekiwana decyzja. Dziękuję” – skomentował prezes ZNP Sławomir Broniarz. 12 maja Związek wystąpił do resortu edukacji z wnioskiem o likwidację godzin dostępności od nowego roku szkolnego 2025/2026.
„Celem projektu ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela jest zapewnienie nauczycielom korzystniejszych warunków organizacji pracy, tj. przywrócenie bardziej elastycznych zasad w zakresie czasu pracy przez odstąpienie od sztywnych regulacji dotyczących godzin dostępności nauczycieli w przedszkolach, szkołach i placówkach oraz innych jednostkach organizacyjnych wymienionych w art. 1 ust 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2024 poz. 986, z późn. zm.), zwanych dalej „szkołami”, o których mowa w art. 42 ust. 2f tej ustawy” – czytamy m.in. w uzasadnieniu.
„Proponowana zmiana zniesie nadmiar legislacyjny, bowiem obowiązek prowadzenia przez nauczycieli konsultacji dla uczniów, wychowanków i ich rodziców wynika z art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela zwanej dalej >>ustawą<<, i mieści się w ramach realizowanych przez nauczycieli zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, w tym zajęć opiekuńczych i wychowawczych uwzgledniających potrzeby i zainteresowania uczniów” – podkreślono.
Jak przypomniano w uzasadnieniu projekt ustawy jest odpowiedzią na wnioski kierowane do Ministra Edukacji przez nauczycieli i nauczycielskie organizacje związkowe.
„Związek Nauczycielstwa Polskiego pismem z dnia 12 maja 2025 r. poinformował o wynikach ankiety przeprowadzonej przez Związek Nauczycielstwa Polskiego w dniach 7–11 maja 2025 r., w której wzięło udział 12 469 nauczycieli i nauczycielek. Z ankiety wynika, że zdecydowana większość respondentów uważa, że:
1) godziny dostępności nie ułatwiły kontaktu między szkołą a rodzicami;
2) rodzice uczniów i uczennic nie korzystają z godzin dostępności;
3) uczniowie i uczennice nie korzystają z godzin dostępności;
4) tylko w połowie szkół są warunki do realizacji godzin dostępności (oddzielna sala);
5) godziny dostępności należy zlikwidować” – przypomniano.
W projekcie ustawy proponuje się odstąpienie od regulacji dotyczącej godzin dostępności nauczyciela w szkole. Obecnie zgodnie z art. 42 ust. 2f ustawy w ramach zajęć i czynności statutowych, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy, nauczyciel jest obowiązany do dostępności w szkole w wymiarze 1 godziny tygodniowo, a w przypadku nauczyciela zatrudnionego w wymiarze niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć – w wymiarze 1 godziny w ciągu 2 tygodni, w trakcie której, odpowiednio do potrzeb, prowadzi konsultacje dla uczniów, wychowanków lub ich rodziców.
Jednocześnie zgodnie z art. 42 ust. 2g ustawy, w przypadku nauczyciela, który w ramach stosunku pracy prowadzi:
1) zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz w wymiarze niższym niż 6 godzin tygodniowo lub
2) wyłącznie zajęcia w formach pozaszkolnych lub zajęcia w szkole dla dorosłych, branżowej szkole II stopnia lub szkole policealnej, bez względu na wymiar zatrudnienia
– wymiar dostępności nauczyciela w szkole, o której mowa w art. 42 ust. 2f ustawy, ustala dyrektor szkoły odpowiednio do potrzeb, z tym że wymiar ten nie może być wyższy od wymiaru określonego w art. 42 ust. 2f ustawy, a dostępność nauczyciela w szkole oraz inne zajęcia i czynności realizowane przez niego w ramach stosunku pracy nie mogą przekroczyć maksymalnego tygodniowego wymiaru czasu pracy obowiązującego tego nauczyciela.
Projekt ustawy przewiduje uchylenie art. 42 ust. 2f i 2g ustawy.
Projekt sygnowany jest jako jeden z projektów deregulacyjnych (DER). Według planu projekt ma być przyjęty przez Radę Ministrów w lipcu. Następnie trafi do parlamentu, a później do prezydenta, którym od 6 sierpnia będzie Karol Nawrocki popierany przez PiS.
Czy nowy prezydent podpisze nowelizację? Na razie trudno to przewidzieć, ale warto zwrócić uwagę, że niektóre media wskazują Przemysława Czarnka, byłego ministra edukacji, który wprowadził godzinę dostępności na przyszłego szefa kancelarii prezydenta – elekta.
Projekt znajduje się tutaj
(GN)