Aż 28 proc. przebadanych dzieci nie ma chęci do życia; co dziesiąty uczeń w Polsce deklaruje, że podjął próbę samobójczą, blisko 40 proc. doświadczyło myśli samobójczych. Co drugi nastolatek ma skrajnie niską samoocenę i fatalne zdanie o własnej sprawczości; ponad 80 proc. w kłopotliwej sytuacji nie potrafi znaleźć rozwiązania i nie radzi sobie ze stresem dnia codziennego – to tylko niektóre alarmistyczne dane z raportu „Młode Głowy” opublikowanego przez Fundację Unaweza Martyny Wojciechowskiej.
Fundacja Unaweza w ramach projektu „Młode Głowy” opublikowała raport z badania dotyczącego m.in. stanu psychicznego dzieci i młodzieży w wieku 10-19 lat. To pierwsze tego typu badanie na taką skalę, udział w nim wzięło ponad 180 tys. uczniów z całej Polski.
Wnioski z raportu są dramatyczne – prawie połowa uczniów ma skrajnie niską samoocenę, stres dnia codziennego przerasta ponad 80 proc. badanych, co trzecie dziecko nie ma chęci do życia, a 8,8 proc. dzieci w Polsce deklaruje, że podjęło próbę samobójczą.
Czytam raport #MlodeGlowy (stworzony przez Fundacja UNAWEZA Martyny Wojciechowskiej) i nie mogę uwierzyć. W sensie, wiedziałem, że jest źle, ale nie spodziewałem się takiego dramatu:
🔴 28% przebadanych dzieci NIE MA CHĘCI DO ŻYCIA
🔴 Co trzeci czuje się samotny
🔴 Co dziesiąty… pic.twitter.com/nZ2qTgA80I— Wojtek Kardys 🇵🇱🇪🇺🇺🇦 (@WojtekKardys) April 17, 2023
Wśród najczęstszych problemów młodzieży, które opisano w raporcie, wymieniono brak motywacji do działania, o którym w badaniu powiedziała ponad połowa badanych. Niemal co trzeci uczeń (28 proc.) nie ma chęci do życia, 37,5 proc. młodych ma poczucie osamotnienia, 32,5 proc. nie akceptuje tego, kim jest i jak wygląda, 30,6 badanych zgłasza kłopoty w nauce, a 37 proc. ma problemy ze snem.Co trzeci uczeń ma podejrzenie depresji, a 1 na 5 uczniów nie chce się żyć.
Badacze pytali też o kwestię samobójstwa. Co czwarta młoda osoba (25,9 proc.) przyznała, że mówiła o samobójstwie. O podjęciu próby samobójczej myślało jeszcze więcej uczniów, bo aż 39,2 proc. Prawie co piąty uczeń (18,6 proc.) planował samobójstwo, a niemal co 10 badany (8,8 proc.) zadeklarował, że podjął próbę samobójczą.
Mimo tego prawie 70 proc. badanych nigdy nie korzystało ze wsparcia psychologa w szkole lub poza nią. Większość badanych wie, że w ich szkole jest psycholog, ale tylko około 5 proc. deklaruje, że w trudnych chwilach skorzystałoby z jego pomocy. Ponad połowa młodych wsparcia w trudnych chwilach szuka u rodziców, ale jednocześnie aż 12 proc., czyli więcej niż co 10 osoba czuje się przez rodziców niekochana.
Niemal połowa młodych – 46 proc. – to osoby o skrajnie niskiej samoocenie. Prawie 60 proc. uczniów czasami czuje się bezużytecznymi. Jedna na trzy młode osoby nie lubi siebie, a co czwarty uczeń uważa, że jest mniej wartościowy od innych ludzi. Do tego 32,3 proc. badanych ocenia się przez pryzmat swojego ciała.
Do poszczególnych obszarów eksperci wydali kilkadziesiąt rekomendacji. Wśród nich znalazły się m.in. Wprowadzenie oddziaływań profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania osamotnieniu dzieci i młodzieży, Zwiększenie działań na rzecz profilaktyki zachowań związanych z kryzysem psychicznym i kryzysem suicydalnym, przygotowanie nauczycieli do udzielania pomocy w zakresie wspierania dzieci i młodzieży zmagającej się z kryzysem psychicznym, wzmocnienie roli psychologa szkolnego, uznanie problemu e-uzależnień jako problemu społecznego oraz zabezpieczenie go w strategicznych dokumentach.
„Nie sprawimy, że w Polsce nagle będzie więcej specjalistów i oddziałów psychiatrii dziecięcej. To, co teraz realnie możemy zrobić, to prewencja, zwrócenie uwagi na problemy ze zdrowiem psychicznym wśród młodych, wskazanie związanych z tym wyzwań i przede wszystkim normalizowanie sięgania po pomoc. Wierzymy, że skuteczny system wczesnego reagowania może sprawią, że liczba dzieci podejmujących próby samobójcze będzie niższa” – komentuje Maryna Wojciechowska.
„Dlatego w gronie doświadczonych specjalistów opracowujemy długofalowe działania, m.in. ogólnodostępny, bezpłatny program profilaktyczny dla dzieci, dla rodziców i nauczycieli, dla wszystkich, którzy mają styczność z młodymi głowami oraz tzw. >>złoty standard<< pomocy psychologicznej, który może służyć do ochrony zdrowia psychicznego uczniów. Jeśli możemy szkolić się w zakresie pierwszej pomocy ofiarom wypadków, to możemy też wdrażać do naszego codziennego życia i programów edukacyjnych >>pierwszą pomoc psychologiczną<< – czytamy.
„Już teraz szkoły mogą się zapisywać do projektu na stronie www.mlodeglowy.pl. Pod tym samym adresem tworzymy także bazę wiedzy na temat zdrowia psychicznego z konkretnymi narzędziami gotowymi do użytku. Nasze działania kierujemy nie tylko do dzieci, ale też do rodziców, którzy czasem, mimo najszczerszych chęci, nie wiedzą, co robić. Tak jak ja nie wiedziałam i na własną rękę szukałam rozwiązań. Dużą uwagę będziemy także poświęcać wsparciu nauczycieli w ich codziennej pracy z naszymi dziećmi. Mało kto mówi o wypaleniu zawodowym nauczycieli, a mierzą się oni z ogromnymi wyzwaniami i potrzebują konkretnych narzędzi” – podkreśla Wojciechowska.
Cały raport jest dostępny tutaj
(JK, GN)
FDDS o słowach Czarnka ws. samobójstw młodzieży. „Skrajnie szkodliwe, stygmatyzujące”
“Tak dla prewencji suicydalnej”. Organizacje społeczne złożyły petycję w MEiN i MZ