„Prawie 40% wszystkich kontaktów z telefonem zaufania dla dzieci i młodzieży 116 111 dotyczy zdrowia psychicznego i psychospołecznego. Wiele z nich związanych jest z depresją – poważną chorobą, która może dotknąć dzieci i młodzież, wpływając na ich codzienne funkcjonowanie. Depresja nie jest chwilowym smutkiem ani >>gorszym dniem<<. Diagnozę powinien postawić wyłącznie lekarz psychiatra, ponieważ wymaga ona specjalistycznego podejścia i leczenia. Warto jednak znać jej objawy, aby w porę zareagować i zapewnić dziecku odpowiednie wsparcie” – przypomina Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.
Depresję można leczyć. „Jeśli zauważysz, że dziecko w Twoim otoczeniu zmaga się z trudnościami, nie zostawiaj go samego. Twoja uważność i wsparcie mogą być pierwszym krokiem do poprawy jego samopoczucia i zdrowia” – apeluje FDDS.
Jakie są objawy depresji u dzieci i młodzieży i jak dorosły może pomóc dziecku w kryzysie? Odpowiedzi na te pytania można znaleźć tutaj
Nie wszystkie trudne emocje czy gorsze samopoczucie oznaczają jednak depresję. Czasami obniżony nastrój, stres czy problemy z koncentracją mogą wynikać z przemęczenia, trudnych sytuacji życiowych lub braku wsparcia. W takich przypadkach pomocna może być rozmowa z psychologiem, pedagogiem szkolnym lub terapeutą.
Jak podkreśla FDDS ważne jest, aby nie lekceważyć sygnałów ostrzegawczych, ale też nie diagnozować samodzielnie. Warto skonsultować się ze specjalistą, który pomoże zrozumieć sytuację i dobrać odpowiednie wsparcie. Czasami powodem obniżonego nastroju może być doświadczenie negatywnych przeżyć, takich jak przemoc.
Dzieci, które doświadczyły przemocy fizycznej, emocjonalnej lub były świadkami agresji w rodzinie, są znacznie bardziej narażone na rozwój depresji i zachowań autodestrukcyjnych. Co piąty nastolatek (22%) dokonał samookaleczenia, a co jedenasty (9%) miał próbę samobójczą. Najsilniejszy wpływ na samookaleczenia ma przemoc rówieśnicza, natomiast doświadczenie wykorzystywania seksualnego z kontaktem fizycznym znacząco zwiększa ryzyko prób samobójczych.
– Badania przeprowadzone na zlecenie WHO pokazały silną korelację między negatywnymi doświadczeniami z dzieciństwa a zachowaniami szkodliwymi dla zdrowia. Szczególnie wyraźny związek zaobserwowano w przypadku dzieci doświadczających przemocy psychicznej i emocjonalnego zaniedbania. Wczesne trudne doświadczenia mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak depresja, samookaleczenia czy próby samobójcze. Dlatego tak ważne jest, byśmy jako dorośli uważnie słuchali dzieci, dostrzegali sygnały i zapewniali im realne wsparcie – komentuje Renata Szredzińska, prezeska Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.
W niedzielę 23 lutego 2025 r., w Ogólnopolskim Dniu Walki z Depresją, Rzeczniczka Praw Dziecka wraz z Fundacją GrowSPACE, Nastoletnim Azylem oraz innymi organizacjami z koalicji „Tak! Dla prewencji suicydalnej” przypomina, że depresja może dotknąć każdego.
O tym przypomina też wystawa „Dobrze, że jesteś”. Wydarzenie rozpocznie się o godz. 10.30 przy wyjściu ze stacji metra Centrum (warszawska „patelnia”).
Dane zebrane m.in. przy okazji kampanii społecznej „Wyprostuj spojrzenie” pokazują, że rośnie społeczne zrozumienie dla depresji. 93 proc. pytanych przyznaje, że zmagające się z nią osoby potrzebują wsparcia bliskich, a 85 proc. uznaje zaburzenia psychiczne za prawdziwy problem.
Jednocześnie, zwłaszcza w kontekście osób młodych, wciąż wiele pozostaje do zrobienia, bo: 41 proc. pytanych – uważa, że zaburzenia psychiczne są często mylone z wyzwaniami okresu dojrzewania, a 15 proc. – wierzy, że kryzys zdrowia psychicznego to oznaka słabości.
Stąd niezmienna potrzeba nie tylko akcji, ale i codziennego wsparcia.
(GN)
MEN wysyła szkołom standardy opieki nad osobami w kryzysie samobójczym
Ekspercki poradnik dla nauczycieli: Wsparcie ucznia po próbie samobójczej
Dr hab. Jacek Pyżalski: Wsparcie koleżeńskie jest jednym z najlepszych buforów przeciwko wypaleniu