W piątek 14 lutego 2025 r. po raz pierwszy obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej. Święto to zostało uchwalone przez Sejm RP 9 stycznia 2025 roku, w hołdzie żołnierzom Armii Krajowej. 83 lata temu – 14 lutego 1942 – premier RP i Wódz Naczelny gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz przekształcenia Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. AK była konspiracyjną organizacją wojskową stanowiącą integralną część Sił Zbrojnych RP.
Ustawę ustanawiającą nowe święto państwowe Sejm jednogłośnie uchwalił 9 stycznia 2025 r. Jak czytamy w preambule, celem inicjatywy jest oddanie hołdu żołnierzom Armii Krajowej – „największej konspiracyjnej armii w podbitej przez Niemcy i Rosję Europie, armii, która jako zbrojne ramię Polskiego Państwa Podziemnego prowadziła bohaterską walkę o odzyskanie przez Rzeczpospolitą Polską suwerenności i niepodległości, a której żołnierze po II wojnie światowej byli prześladowani przez władze komunistyczne zależne od Związku Sowieckiego”.
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej
📅14 lutego 2025 roku po raz pierwszy obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej. Ustawę ustanawiającą nowe święto państwowe #Sejm jednogłośnie uchwalił 9 stycznia 2025 r. Jak czytamy w preambule, celem inicjatywy… pic.twitter.com/bDxUaHiQ64
— Sejm RP🇵🇱 (@KancelariaSejmu) February 13, 2025
Głównym zadaniem AK było prowadzenie walki o odzyskanie niepodległości przez organizowanie i prowadzenie samoobrony i przygotowanie armii podziemnej na okres powstania, które miało wybuchnąć na ziemiach polskich w okresie militarnego załamania Niemiec.
Armia Krajowa była największą armią podziemnej Europy w latach II wojny światowej. Biorąc pod uwagę liczebność, ochotniczy zaciąg, różnorodność podejmowanych działań oraz poziom wyspecjalizowania poszczególnych komórek organizacyjnych, stanowić mogła wzór dla innych organizacji konspiracyjnych okupowanej Europy.
Cześć i Chwała Bohaterom! 🇵🇱 pic.twitter.com/okQaB2ZglW
— Kancelaria Premiera (@PremierRP) February 14, 2025
Jednocześnie Armia Krajowa była działającym w konspiracji Wojskiem Polskim, podległym przez cały czas istnienia najwyższym władzom państwowym i wojskowym Rzeczypospolitej, które z konieczności działać musiały na obczyźnie. W każdej fazie swego istnienia była strukturą legitymującą się mandatem legalnych, konstytucyjnych władz RP. Ten fakt odróżnia Armię Krajową od innych podziemnych formacji wojskowych, podporządkowanych konkretnym stronnictwom politycznym.
Dziś święto polskiego honoru, odwagi i dumy!🇵🇱
Po raz pierwszy obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej.
Prawdopodobnie największej podziemnej formacji zbrojnej w historii świata.Dzisiaj szczególnie pamiętajmy o naszych Weteranach, a przy pomnikach,…
— Andrzej Duda (@AndrzejDuda) February 14, 2025
Zgodnie z rozkazem Naczelnego Wodza, gen. Władysława Sikorskiego to właśnie dowództwu Armii Krajowej przypadło niezwykle trudne zadanie scalenia, na płaszczyźnie ponadpartyjnej, wszystkich organizacji zbrojnych istniejących w kraju. Mimo wielu napotkanych trudności udało się zjednoczyć większość rozproszonych wcześniej wojskowych sił konspiracyjnych.
W konsekwencji liczebność Armii Krajowej sięgnęła w 1944 r. ponad 350 tys. zaprzysiężonych żołnierzy, w tym ok. 10 tys. oficerów i ok. 35-40 tys. ochotników walczących w oddziałach leśnych.
W szeregach Armii Krajowej odnalazł się pełen przekrój polskiego społeczeństwa: ludność miejska i wiejska, kwiat polskiej młodzieży (w tym harcerze), intelektualiści, artyści oraz przedwojenni żołnierze zawodowi.
Wśród żołnierzy AK byli również nauczyciele szkół powszechnych oraz nauczyciele akademiccy zrzeszeni w Związku Nauczycielstwa Polskiego. Do najbardziej znanych przedstawicieli ZNP w szeregach AK należeli Adam Smulikowski, Aleksander Kamiński, Zofia Bytnarowa, Teofil Budzanowski czy Maria Mileska. Ale oprócz nich w konspiracyjnym wojsku walczyło wiele tysięcy innych nauczycieli ze związkowym rodowodem, którzy służbę Ojczyźnie i walkę o wolność traktowali jako wypełnienie swojej nauczycielskiej i związkowej misji.
(GN)
Fot: Sejm
Obowiązek swój spełnili. Dr Piotr Wierzbicki o członkach Związku w akcji „Burza” – w 80. rocznicę