Podpisana 21 sierpnia przez prezydenta Karola Nawrockiego ustawa z dnia 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, czyli tzw. duża nowelizacja Karty Nauczyciela została opublikowana w Dzienniku Ustaw (poz. 1160). Ustawa wchodzi w życie od 1 września br., ale niektóre zmiany będą obowiązywać od stycznia lub września przyszłego roku.
Duża nowelizacja KN została przyjęta przez rząd 8 lipca, 25 lipca ustawę uchwalił Sejm, a 31 lipca Senat przyjął ją bez wnoszenia poprawek. 4 sierpnia ustawa została przekazana do podpisu prezydentowi RP. Prezydent podpisał ją 21 sierpnia. W Dzienniku Ustaw została opublikowana z datą 25 sierpnia.
Dz.U. 2025 poz. 1160
Ustawa z dnia 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustawhttps://t.co/uoJqVwvdXs— Dziennik Ustaw (@Dziennik_Ustaw) August 25, 2025
– Cieszę się, że przygotowano rozwiązania, na które czekało środowisko nauczycielskie, ale które były także wynikiem zaangażowania związków zawodowych – tak Karol Nawrocki mówił o tzw. dużej nowelizacji Karty Nauczyciela. – Bez najmniejszych wątpliwości podpisałem ustawę odnoszącą się do Karty Nauczyciela, która zyskała rodzaj konsensusu w polskim parlamencie – podkreślił.
Od postulatów ZNP do dużej nowelizacji
Przypomnijmy, że w tzw. dużej nowelizacji KN uwzględniono część postulatów Związku Nauczycielstwa Polskiego (m.in. większa stabilizacja zawodowa dla nauczycieli rozpoczynających pracę w szkole, uporządkowanie zasad wynagradzania za godziny ponadwymiarowe, podwyższenie odpraw emerytalnych, wprowadzenie nagrody jubileuszowej za 45 lat pracy).
Tzw. duża nowelizacja Karty Nauczyciela zawiera regulacje wypracowane przez Zespół ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli, w którego skład wchodzą przedstawiciele rządu, związków zawodowych zrzeszających nauczycieli oraz ogólnopolskich organizacji JST. Większość jej zapisów ma obowiązywać od 1 września 2025 r. Inne – pociągające za sobą skutki finansowe dla samorządów – dopiero od stycznia 2026 r. lub od września 2026 r.
Nowelizacja wprowadza wiele ważnych zmian w Karcie Nauczyciela m.in takie jak:
>> wyższa nagroda jubileuszowa za 40 lat pracy: z 250% do 300% wynagrodzenia miesięcznego
>> nowa nagroda jubileuszowa za 45 lat pracy: aż 400% wynagrodzenia miesięcznego
>> wyższe odprawy emerytalne, rentowe i dla nauczycieli przechodzących na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne – wysokość w zależności od stażu, nawet do sześciu wynagrodzeń (tak jak jest już obecnie w przypadku pracowników samorządowych)
>> odprawa emerytalno-rentowa także dla osób zatrudnionych poniżej 1/2 etatu
>> jasne zasady rozliczania i wynagradzania za godziny ponadwymiarowe i zastępstwa (uregulowanie tych zasad na poziomie ustawy, dotychczas tego nie było)
>> wyeliminowanie praktyki nieprawidłowego przydzielania zastępstw – zlecania nauczycielom zastępstw tzw. bezpłatnych, podczas zajęć w ramach pensum
>> skrócenie zatrudnienia na czas określony nauczyciela rozpoczynającego pracę w szkole – z 2 lat do 1 roku szkolnego, co oznacza, że nauczyciel po spełnieniu określonych w ustawie warunków szybciej otrzyma stałą umowę o pracę
>> doprecyzowanie roli mentora w przygotowaniu nauczyciela początkującego do zawodu i zapewnienie jego udziału w postępowaniu awansowym na stopień nauczyciela mianowanego
>> jednolite zasady ochrony przedemerytalnej – zarówno dla nauczycieli mianowanych, jak i zatrudnionych na umowę o pracę
>> ujednolicenie pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu i teoretycznych przedmiotów zawodowych (18 godzin tygodniowo dla obydwu grup nauczycieli).
Co z urlopem zdrowotnym?
Duża nowelizacja niestety nie przywraca w pełnym zakresie prawa do urlopu dla poratowania zdrowia nauczycielom, którzy spełnili warunki do tzw. emerytury stażowej z art. 88a, ale w ustawie pojawi się rozwiązanie, które zwiększa możliwość korzystania z tzw. urlopu sanatoryjnego.
W nowelizacji zmieniono brzmienie art. 73 ust. 2.
Dotychczas treść przepisu była następująca:
„Nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, urlop dla poratowania zdrowia nie może być udzielony na okres dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne”.
To wykluczało możliwość skorzystania z urlopu zdrowotnego w przypadku nauczycieli, którzy nabyli prawo do niekorzystnej tzw. emerytury stażowej (nawet jeśli z niej nie korzystają).
Nowe brzmienie art. 73 ust. 2. jest następujące:
„Nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, urlop dla poratowania zdrowia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie może być udzielony na okres dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne.”.
Urlop dla poratowania zdrowia, o którym mowa w art. 73 ust. 1 pkt 1, to urlop udzielony w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia: a) choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej lub b) choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy odgrywają istotną rolę.
Jednak jest jeszcze urlop dla poratowania zdrowia określony w art. 73 ust. 1 pkt 2, czyli udzielany na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową. I on będzie mógł być udzielany nauczycielom bez względu na to, ile czasu brakuje im do nabycia prawa do emerytury.
To nie koniec zmian, które wejdą w życie 1 września. Jedna z tych, na których zależało samorządom jest przywrócenie możliwości powierzenia stanowiska dyrektora szkoły lub placówki na kolejny okres bez konieczności przeprowadzenia konkursu.
Zmiany od 1 stycznia 2026 r.
Od 1 stycznia 2026 r. w życie wejdą przepisy dotyczące m.in. odpraw emerytalnych i nagród jubileuszowych, w tym wprowadzenie nagrody jubileuszowej za 45 lat pracy (w wysokości 400 proc. wynagrodzenia) i podwyższenie nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy (z 250 do 300 proc. wynagrodzenia).
Kompensówka m.in. dla nauczycieli bibliotek pedagogicznych
Od stycznia 2026 r. rozszerzona zostanie także wtedy grupa uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego o nauczycieli, którzy dotychczas nie byli do niego uprawnieni.
Do listy uprawnionych dopisano m.in. nauczycieli zatrudnionych w:
>> publicznych i niepublicznych centrach kształcenia zawodowego oraz branżowych centrach umiejętności,
>> publicznych i niepublicznych placówkach artystycznych,
>> publicznych i niepublicznych placówkach doskonalenia nauczycieli,
>> publicznych i niepublicznych bibliotekach pedagogicznych,
>> publicznych i niepublicznych kolegiach pracowników służb społecznych,
>> okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych oraz schroniskach dla nieletnich.
(GN)
Fot. Dreamstime
Sejm przegłosował ważne zmiany w Karcie Nauczyciela, w tym likwidację tzw. godzin czarnkowych