„W opinii Ministerstwa, nauczyciel powinien zachować prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe przydzielone mu w arkuszu organizacji szkoły, w czasie których sprawował opiekę nad uczniami na wycieczce szkolnej. W takim przypadku nauczyciel nie pozostaje bowiem jedynie w gotowości do pracy, lecz zgodnie z decyzją pracodawcy świadczy w tym czasie pracę innego rodzaju niż przydzielona mu w arkuszu organizacji szkoły” – napisała m.in. ministra Barbara Nowacka w odpowiedzi na interpelację poselską. „Natomiast brak jest podstaw do wypłaty dodatkowego wynagrodzenia za realizację innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, w tym wycieczek, w wymiarze wykraczającym poza pensum nauczyciela oraz przydzielone godziny ponadwymiarowe wynikające z pięciodniowego tygodnia pracy” – dodała.
Przypomnijmy, że po ogłoszeniu programu „Podróże z klasą” i przed inauguracyjnym posiedzeniem zespołu ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli 20 czerwca br. szefowa MEN zapowiedziała publicznie, że kwestia tego, w jaki sposób nauczyciel funkcjonuje na wycieczce szkolnej, powinna być uregulowana.
„Niektóre samorządy wspierają nauczycieli i płacą. Natomiast dzisiaj nie ma możliwości prawnej, nie ma takiej przestrzeni prawnej, żeby uznać, że nauczyciel np. ma delegację albo że nadgodziny są jakoś liczone, są różne rozwiązania, np. kolonie są liczone zupełnie inaczej, są liczone ryczałtem, samorządy często wspierają nauczycieli, niestety – nie wszystkie” – tłumaczyła szefowa MEN cytowana przez PAP.
Ministrę zapytano, czy jest szansa na zmianę przepisów w tej sprawie. – Tak, uważam, że kwestia tego, w jaki sposób nauczyciel funkcjonuje na takiej wycieczce, powinna być uregulowana – odpowiedziała.
Poseł KO Artur Jarosław Łącki zapytał w interpelacji poselskiej do MEN o program „Podróże z klasą”, a konkretnie czy jest uregulowana sprawa wynagrodzeń dla nauczycieli za opiekowanie się dziećmi podczas tych wyjazdów? „Co innego wyjechać na jednodniową wyprawę, a co innego przyjąć na siebie odpowiedzialność przez 5 dni” – zauważył w swoim zapytaniu do MEN.
Na początku lipca odpisała mu szefowa MEN Barbara Nowacka.
„Karta wycieczki podpisana przez dyrektora szkoły jest de facto poleceniem służbowym, a nauczyciel opiekujący się dziećmi w czasie wycieczki jest oddelegowany przez dyrektora do innej pracy, którą wykonuje zamiast realizacji lekcji, w tym godzin ponadwymiarowych. Natomiast co do zasady wycieczki szkolne lub inne ww. aktywności są zajęciami wynikającymi z zadań statutowych szkoły, a więc nauczyciel realizuje je w ramach czasu pracy, o którym mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2023 r. poz. 984 z późn. zm.), i ustalonego wynagrodzenia” – napisała ministra.
Przytoczyła też wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 29 października 2020 r., sygn. akt V Pa 39/20, w którym Sąd orzekł, iż „zajęcia kwalifikowane z 42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela zawierane są w statutach szkół i przedszkoli i mogą polegać m.in. na przygotowaniu uroczystości szkolnej lub przedszkolnej, przygotowaniu do konkursów, prowadzeniu zajęć opiekuńczych, organizowaniu i udziale w wycieczkach i wyjściach poza teren szkoły, udział w radach pedagogicznych, opracowywaniu pomocy dydaktycznych, zebraniach z rodzicami. Ocena, czy dane zajęcia są zajęciami ponadwymiarowymi, czy też wchodzą w zakres normalnego czasu pracy nauczyciela, nie może być wynikiem arbitralnej decyzji dyrektora szkoły. Zgodnie bowiem z treścią art. 35 ust. 2 Karty Nauczyciela przez godzinę ponadwymiarową rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych”.
Biorąc powyższe pod uwagę jak – jak wyjaśniła Barbara Nowacka – „nauczyciel uczestniczący w wycieczce otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w takiej samej wysokości, jak gdyby prowadził zajęcia w danym dniu na terenie szkoły”.
„Ponadto, w opinii Ministerstwa, nauczyciel powinien zachować prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe przydzielone mu w arkuszu organizacji szkoły, w czasie których sprawował opiekę nad uczniami na wycieczce szkolnej. W takim przypadku nauczyciel nie pozostaje bowiem jedynie w gotowości do pracy, lecz zgodnie z decyzją pracodawcy świadczy w tym czasie pracę innego rodzaju niż przydzielona mu w arkuszu organizacji szkoły. Natomiast brak jest podstaw do wypłaty dodatkowego wynagrodzenia za realizację innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, w tym wycieczek, w wymiarze wykraczającym poza pensum nauczyciela oraz przydzielone godziny ponadwymiarowe wynikające z pięciodniowego tygodnia pracy” – zaznaczyła.
Przypomniano też, że na podstawie art. 42c ust. 1 i 3 ustawy – Karta Nauczyciela, nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć obowiązuje pięciodniowy tydzień pracy. „Nauczycielom dokształcającym się, odbywającym szkolenie branżowe, wykonującym inne ważne społecznie zadania lub – jeżeli to wynika z organizacji pracy w szkole – dyrektor szkoły może ustalić czterodniowy tydzień pracy. Za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze, wykonywane w dniu wolnym od pracy, nauczyciel otrzymuje inny dzień wolny od pracy. Jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach zamiast dnia wolnego nauczyciel otrzymuje odrębne wynagrodzenie” – czytamy.
Przypomnijmy, że według ZNP wyjazd nauczyciela na wycieczkę szkolną powinien być w przepisach uregulowany jako polecenie służbowe wyjazdu lub delegacja służbowa. Wtedy – jak tłumaczyła – wiceprezes ZG ZNP Urszula Woźniak możliwe byłoby wypłacenie nauczycielowi wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe, których nie prowadzi, będąc na wycieczce, gdyż nie prowadzi ich nie ze swojej winy.
Pełną interpelację poselską i odpowiedź MEN można znaleźć tutaj
(GN)