Wydawanie orzeczeń i opinii – projekt MEN wymaga doprecyzowania. Związek o zagrożeniu zwiększeniem biurokracji w PPP i szkołach

Wzmocnienie roli i decyzyjności zespołu orzekającego tak MEN przedstawiało korzyści wynikające z proponowanych zmian dotyczących wydawania orzeczeń i opinii w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Projekt rozporządzenia w tej sprawie ma jednak braki i wymaga doprecyzowania. Tak ocenia dokument Związek Nauczycielstwa Polskiego. Co trzeba poprawić?

Ministerstwo edukacji 1 sierpnia 2025 r. skierowało do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych projekt rozporządzenia, który „kompleksowo zmienia zasady wydawania orzeczeń oraz opinii przez zespoły orzekające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych”.

„Nowe rozwiązania stanowią odpowiedź na zgłaszane przez rodziców, nauczycieli i ekspertów problemy związane z obecnymi procedurami” – wskazuje resort edukacji.

„Celem zmian jest podniesienie jakości orzeczeń i opinii, które stanowią podstawę do organizacji kształcenia dzieci i młodzieży oraz udzielania im wsparcia adekwatnego do indywidualnych potrzeb, a tym samym zwiększenie dostępności i jakości pomocy udzielnej dzieciom i młodzieży” – informowało MEN.

„Uproszczenie wzorów orzeczeń i opinii oraz doprecyzowanie wymaganej dokumentacji”. Projekt zmian w rozporządzeniu dotyczącym PPP już w konsultacjach

Opinię do projektu – w ramach opiniowania aktów prawnych przez związki zawodowe – przekazał ministrze edukacji Barbarze Nowackiej Związek Nauczycielstwa Polskiego.

W opinii czytamy, że ZNP przeprowadził w tej sprawie konsultacje w środowisku nauczycieli przedszkoli i szkół  oraz nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych.

Na podstawie konsultacji Związek przekazał w imieniu środowiska wnioski o doprecyzowanie następujących przepisów projektu rozporządzenia:

>> w par. 10 ust. 1 pkt 4 (dotyczy uwzględnianych dodatkowo dokumentów w przypadku wydania orzeczenia lub opinii dotyczących dzieci i uczniów niesłyszących i słabosłyszących) – kto dokonuje oceny surdopedagogicznej i surdologopedycznej: specjalista z PPP czy ze szkoły?

>> w par. 10 ust. 1 pkt. 5 (j.w.) – kto dokonuje oceny zasobów i barier środowiska z uwzględnieniem wymienionych obszarów w rozporządzeniu (np. akustyki pomieszczeń, cech akustycznych w placówce itp)? Czy tej oceny dokonuje specjalista z PPP, czy z placówki oświatowej, czy może ktoś z zewnątrz? ZNP sygnalizuje też występowanie problemu z narzędziami i metodami dokonywania oceny;

>> w par. 11 pkt 1 ust. 4 (dotyczy przeprowadzanej dodatkowo oceny zasobów i barier środowiska placówki w przypadku wydania orzeczenia lub opinii dotyczących dzieci i uczniów niewidomych i słabowidzących) – kto dokonuje oceny zasobów i barier środowiska placówki wymienionych obszarów (np. dostępność środowiska fizycznego i architektonicznego budynku, dostosowane wejścia, ciągi komunikacyjne itp.): specjalista z PPP, czy z placówki oświatowej, czy ktoś z zewnątrz? Tutaj również występuje problem z narzędziami i metodami dokonywania oceny;

>> w par. 16 ust. 5 (zgodnie z proponowanym przepisem orzeczenia muszą być podpisane nie tylko przez przewodniczącego zespołu orzekającego, jak dotychczas, ale również przez członków zespołu) – według ZNP będzie to stanowiło problem w okresie urlopowym lub w razie choroby członka zespołu orzekającego. „Czy muszą być wszystkie podpisy w takim wypadku?” – pyta Związek;

>> w par. 18 ust. 4 (zgodnie z propozycją, orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania wydaje się na okres nie krótszy niż 30 dni i nie dłuższy niż jeden rok szkolny lub etap edukacyjny) – ZNP zwraca uwagę, że etap edukacyjny to może być nawet pięć lat, a więc dość długi czas, co może prowadzić do nadużyć.

Ogólny wniosek Związku jest następujący: nowe wytyczne do wydawania ww dokumentów spowodują:

  1. zwiększenie biurokracji, zarówno po stronie poradni psychologiczno – pedagogicznej jak i placówek oświatowych (jeszcze bardziej rozbudowane i obszerniejsze orzeczenia niż dotychczas, obszerne i szczegółowe opinie wymagane z placówek oświatowych)
  2. wzrost poniesionych kosztów przez PPP (przesyłanie orzeczeń do szkół/przedszkoli – usługi poczty oraz zakup narzędzi standaryzowanych, szczególnie pedagogicznych jeśli chodzi o naszą poradnię, 3 lub 4 razy drukowane to samo orzeczenie – dotychczas 2 lub 3).
  3. brak w zespołach orzekających lekarzy, neurologów dziecięcych, psychiatrów dziecięcych ze względu na brak konkretnych regulacji, a w założeniu miała być większa współpraca z Ministerstwem Zdrowia.

Na stronie Rządowego Procesu Legislacyjnego brak jest na razie (stan na 8 września) informacji o opiniach i uwagach złożonych do projektu (30-dniowy termin opiniowania dawno minął), poza opublikowaną opinią wojewody świętokrzyskiego (nie wnosi uwag do projektu). Trudno też wyczytać, na jakim etapie prac znajduje się dokument.

(DK, GN)