Dla młodych ludzi rodzina i przyjaciele to największa wartość i źródło wsparcia, większość z nich już pracuje i uważają, że wyższe wykształcenie jest bardzo ważne dla osiągnięcia sukcesu zawodowego – tak wynika z raportu z badań przeprowadzonych przez Instytut Badawczy IPC na zlecenie Politechniki Wrocławskiej.
Badanie „Skok w dorosłość. Wartości, ambicje i plany uczniów starszych klas szkół średnich” przeprowadzono w marcu i kwietniu 2024 i wzięły w nim udział 1 124 osoby z całej Polski – uczniowie klas III i IV liceów oraz klas IV i V techników. Młodzi ludzie wyrazili swoje opinie na temat oczekiwań względem przyszłości, najważniejszych wartości, którymi kierują się w życiu, oraz edukacji wyższej.
– Koniec szkoły średniej i jednoczesny skok w dorosłość to jedno z najbardziej ekscytujących, ale też stresujących doświadczeń w życiu młodych ludzi. Jakie emocje im towarzyszą? Czym się kierują, planując swoją przyszłość? Jakie wyznają wartości? Postanowiliśmy zadać im te kluczowe pytania – mówi prof. Kamil Staniec, prorektor ds. kształcenia PWr. – Kiedy przygotowywaliśmy badanie, najbardziej motywowała nas chęć poznania perspektyw młodych ludzi, uzyskania przekrojowego obrazu ich nastrojów. Z ich wypowiedzi wyłania się obraz bardzo świadomego i pragmatycznego pokolenia, które w znakomitej większości wie, co chce robić w życiu – dodaje.
Z odpowiedzi na pytanie, co jest dla nich ważne, wynika, że kluczowym obszarem życia dla młodych ludzi jest rodzina, a dla ponad połowy badanych istotni są także przyjaciele i to na spotkania z nimi młodzież przeznacza większość swojego wolnego czasu. Rodzina i przyjaciele to także główne źródło wsparcia w trudnych sytuacjach, a dla niemal 80% ankietowanych uzyskanie takiej pomocy jest bardzo istotne.
– Relacje młodzieży są bardzo silnie uwarunkowane doświadczeniem pandemii, edukacji zdalnej, odcięcia od innych młodych ludzi. W tych nowych i niepewnych okolicznościach rodzina stała się dla młodych ludzi „zapleczem emocjonalnym” – jednym z nielicznych znanych i bezpiecznych środowisk – wyjaśnia dr Anna Borkowska, psycholożka, wicedyrektorka Centrum Doskonałości Dydaktycznej Politechniki Wrocławskiej.
Z kolei pytani o najważniejsze wartości, którymi kierują się na co dzień, młodzi ludzie wskazali uczciwość i prawość (49,7%), a także relacje z ludźmi (47,7%) oraz życzliwość (46,4%). Najrzadziej wybierali natomiast troskę o środowisko naturalne (5,8%). Młodzi ludzie informacje o świecie zdobywają głównie w Internecie (68,4%), mediach społecznościowych (43%) i telewizji (30,2%).
W kategorii pytań związanych z planowaniem przyszłości okazało się, że dla wielu uczniów istotna okazała się potrzeba postępu i poczucie, że nie stoi się w miejscu. Młodzież podkreślała potrzebę ciągłego rozwoju, a najważniejszym fundamentem, który pozwala na realizację innych życiowych aspiracji, jest zdrowie. Zdecydowana większość (60,6%) zadeklarowała, że posiada plany na przyszłość, a co czwarta osoba (26,6%) ma już opracowany konkretny plan.
Uczniowie dostrzegają także istotne znaczenie stabilności finansowej, ale pieniądze nie do końca są postrzegane jako cel sam w sobie, a raczej niezbędny element do funkcjonowania, który umożliwia osiągniecie szczęścia i wewnętrznego komfortu.
Co ważne, większość młodych ludzi ma już doświadczenie z pracą zarobkową, która jest dla nich ważnym elementem dorastania i zdobywania niezależności. Niemal 20% respondentów przyznało, że ma stałą pracę, a blisko 40% pracuje dorywczo. Chociaż przyznają, że praca bywa trudna i wymagająca, to stanowi też ważny element edukacji życiowej.
Planując swoją przyszłość zawodową, 30% respondentów uważa, że wyższe wykształcenie jest kluczowe dla osiągnięcia sukcesu zawodowego, a 28,4% jest zdania, że studia to niezbędny krok do kariery zawodowej. Nieco ponad połowa ankietowanych (53,3%) planuje rozpocząć studia, licząc przede wszystkim na zdobycie specjalistycznej wiedzy i umiejętności niezbędnych w wybranej dziedzinie zawodowej. Osoby planujące naukę na studiach preferują głównie kierunki ekonomiczne (22,6%), administracyjne (19,6%) i psychologiczne (18,5%).
Okazuje się także, że nieco ponad 30 proc. uczniów nie wie jeszcze, czy pójdzie na studia, a 15% nie zamierza studiować, argumentując to faktem, że nie czują, by były one niezbędne do rozwoju kariery zawodowej i zamiast tego wolą zdobyć praktyczne doświadczenie.
Najważniejszymi czynnikami przy wyborze uczelni jest jej lokalizacja (58,2%), program studiów zbieżny z preferencjami i zainteresowaniami (46,6%) oraz wykwalifikowana kadra (30%). Młodzi ludzie cenią również uczelnie, które oferują programy wymiany międzynarodowej lub współpracują z uniwersytetami i firmami z innych krajów. Liczy się dla nich także doradztwo w zakresie rozwoju kariery – oczekują, że uczelnia będzie ich wspierać zarówno w trakcie studiów, jak i po ich zakończeniu, pomagając w znalezieniu pracy.
Wybrane dane z badania:
Co jest dla Ciebie ważne w życiu?
Najczęstsze odpowiedzi:
>> rodzina – 80,4%
>> zdrowie i dobre samopoczucie – 54,8
>> przyjaciele – 54,2%
>> rozwój osobisty (samorealizacja) – 49,1%
>> kariera (sukces zawodowy) – 38%
Kto jest dla Ciebie głównym źródłem wsparcia?
Najczęstsze odpowiedzi:
>> rodzice – 62,4%
>> przyjaciele i znajomi – 54,1%
>> partner/partnerka – 51,5%
>> rodzeństwo lub inne osoby z rodziny – 38,3%
Jakimi wartościami kierujesz się na co dzień?
Najczęstsze odpowiedzi:
>> uczciwość i prawość – 49,7%
>> dobre relacje z ludźmi – 47,7%
>> życzliwość – 46,4%
>> odpowiedzialność – 42,3%
>> empatia – 37,8%
Szczegółowe wyniki badania znajdują się w raporcie „Skok w dorosłość”. Publikacja jest dostępna w wersji elektronicznej tutaj
(GN)
„Różnice edukacyjne, a płeć uczniów”. Konferencja IBE o luce edukacyjnej (aktualizacja)