Kilka dni temu (23 lipca) do konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia MEN zmieniający rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy. MEN szacuje, że wprowadzany od 1 września obowiązek szkolny dla uczniów z Ukrainy w polskim systemie oświaty obejmie dodatkowo nawet 80 tys. dzieci! Resort przewiduje, że znaczna część z nich trafi do szkół podstawowych. W związku z tym rząd ponownie zamierza wprowadzić możliwość zwiększenia liczby uczniów w klasach I-III szkoły podstawowej o obywateli Ukrainy. Będą mogły liczyć aż 29 uczniów – np. jeśli w klasie jest 25 dzieci, dyrektor może dołączyć do niej czworo uczniów z Ukrainy, jeśli 26 – troje, a gdy już 27 – dwoje. Limity wzrosną też m.in. w przedszkolach i świetlicach.
Projekt rozporządzenia MEN znajduje się na stronie Rządowego Centrum Legislacji TUTAJ. Czas na zgłaszanie opinii do projektu wynosi 21 dni. Rozporządzenie ma wejść w życie z dniem 1 września 2024 roku.
W projekcie przewiduje się zmianę w zakresie spełniania przez dzieci i uczniów będących obywatelami Ukrainy przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki.
Zgodnie z projektowanym § 15 rozporządzenia (§ 1 pkt 9 projektu rozporządzenia) dzieci i uczniowie będący obywatelami Ukrainy przebywający na terytorium Polski będą podlegali obowiązkowi rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązkowi szkolnemu i obowiązkowi nauki.
„Zatem dzieci i uczniowie uczęszczający po dniu 1 września 2024 r. do szkół funkcjonujących w ukraińskim systemie oświaty z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość będą obowiązani realizować ww. obowiązki w szkołach w Polsce” – podkreślono m.in. w uzasadnieniu.
Wyjątek będą stanowić uczniowie, którzy w roku szkolnym 2024/2025 pobierają naukę w ostatniej klasie szkoły funkcjonującej w ukraińskim systemie oświaty z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, której ukończenie umożliwia przystąpienie do ukraińskiego egzaminu maturalnego, i którzy zamierzają przystąpić do ukraińskiego egzaminu maturalnego w 2025 r. W tej sytuacji rodzic lub osoba sprawująca opiekę nad uczniem będzie obowiązana złożyć do właściwej gminy oświadczenie o pobieraniu przez ucznia nauki w ukraińskim systemie oświaty oraz zamiarze przystąpienia w 2025 r. do ukraińskiego egzaminu maturalnego.
W konsekwencji ww. zmiany w § 15 rozporządzenia przewiduje się zwiększenie liczby dzieci i uczniów w przedszkolach i szkołach o ok. 80 tys. W związku z tym – jak czytamy w uzasadnieniu projektu rozporządzenia – po rocznej przerwie, ponownie umożliwia się w roku szkolnym 2024/2025:
1) zwiększenie liczby dzieci w oddziale przedszkola lub oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej o nie więcej niż 3 dzieci będące obywatelami Ukrainy (§ 1 pkt 7 projektu rozporządzenia dot. § 7 ust. 1 rozporządzenia);
2) zwiększenie liczby uczniów w oddziale klas I–III szkoły podstawowej o nie więcej niż odpowiednio 4, 3 lub 2 uczniów będących obywatelami Ukrainy, w zależności od tego, czy w oddziale klas I–III szkoły podstawowej liczba uczniów wynosi nie więcej niż 25, 26 czy 27 uczniów (§ 1 pkt 7 projektu rozporządzenia dot. § 8 ust. 1 i 2 rozporządzenia);
3) zwiększenie liczby dzieci lub uczniów w:
a) oddziale przedszkola integracyjnego i oddziale integracyjnym w przedszkolu ogólnodostępnym oraz w oddziale szkoły integracyjnej i oddziale integracyjnym w szkole ogólnodostępnej o nie więcej niż 2 dzieci lub uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy (§ 1 pkt 7 projektu rozporządzenia dot. § 9 ust. 1 rozporządzenia),
b) oddziale przedszkola specjalnego i oddziale specjalnym w przedszkolu ogólnodostępnym oraz w oddziale szkoły specjalnej i oddziale specjalnym w szkole ogólnodostępnej o nie więcej niż 2 dzieci lub uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy (§ 1 pkt 7 projektu rozporządzenia dot. § 9 ust. 2 rozporządzenia),
c) klasie łączonej w szkole podstawowej specjalnej i szkole ponadpodstawowej specjalnej oraz w szkole podstawowej specjalnej i szkole ponadpodstawowej specjalnej, funkcjonujących w jednostce pomocy społecznej, o nie więcej niż 2 uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy (§ 1 pkt 7 projektu rozporządzenia dot. § 9 ust. 3 rozporządzenia);
4) zwiększenie liczby wychowanków w grupie wychowawczej w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym lub specjalnym ośrodku wychowawczym o nie więcej niż 2 wychowanków niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy (§ 1 pkt 7 projektu rozporządzenia dot. § 10 ust. 1 rozporządzenia);
5) zwiększenie liczby uczniów na zajęciach świetlicowych w szkole podstawowej ogólnodostępnej, pozostających pod opieką jednego nauczyciela, o nie więcej niż 4 uczniów będących obywatelami Ukrainy (§ 1 pkt 7 projektu rozporządzenia dot. § 11 ust. 1 rozporządzenia);
6) zwiększenie liczby uczniów niepełnosprawnych na zajęciach świetlicowych w szkole ogólnodostępnej i integracyjnej oraz szkole ogólnodostępnej z oddziałami integracyjnymi, pozostających pod opieką jednego nauczyciela, o nie więcej niż 2 uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy (§ 1 pkt 7 projektu rozporządzenia dot. § 11 ust. 2 rozporządzenia);
7) zwiększenie liczby uczniów niepełnosprawnych na zajęciach świetlicowych w szkole specjalnej oraz szkole ogólnodostępnej z oddziałami specjalnymi, pozostających pod opieką jednego nauczyciela, o nie więcej niż 2 uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy (§ 1 pkt 7 projektu rozporządzenia dot. § 11 ust. 3 rozporządzenia).
Przypomnijmy, że zwiększenie liczby uczniów w klasach najmłodszych po raz pierwszy umożliwiono w marcu 2022 r. – po pierwszej wielkiej fali uchodźców z Ukrainy.
W nowym rozporządzeniu nie ma ustawowych limitów, jeśli chodzi o liczebność uczniów w klasach IV–VIII w szkołach podstawowych oraz w szkołach średnich. Zdaniem MEN to do wydziałów edukacji w gminie będą mogli zwrócić się ukraińscy rodzice, by urząd pomógł im znaleźć miejsce w technikum czy liceum.
Jak czytamy w Ocenie Skutków Regulacji (OSR) „projektowane rozporządzenie ma na celu dostosowanie przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 21 marca 2022 r. w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2094) do zmian wprowadzonych do ustawy, na mocy ustawy z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 584), zgodnie z którą obywatele Ukrainy, którzy przybyli legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, mogą przebywać legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do dnia 30 września 2025 r.”
Ponadto zgodnie z art. 58b ustawy, dodanym ustawą z dnia 15 maja 2024 r., w roku szkolnym 2024/2025 egzamin ósmoklasisty dla uczniów będących obywatelami Ukrainy będzie przeprowadzany z matematyki i języka obcego nowożytnego, natomiast egzamin z języka polskiego nie będzie obowiązkowy. Ustawa przewidziała jednak możliwość zdawania przez ww. uczniów egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego, o ile rodzice ucznia zadeklarują zamiar zdawania tego egzaminu w deklaracji dotyczącej egzaminu ósmoklasisty.
„W przypadku gdy uczeń zamierza przystąpić do egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego rodzice ucznia powinni – zgodnie z art. 58b ust. 3 pkt 1 ustawy – poinformować o tym zamiarze w deklaracji przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty składanej, zgodnie z art. 44zy ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2024 r. poz. 750, z późn. zm.), w terminie do dnia 30 września 2024 r. Jednocześnie, zgodnie z art. 58b ust. 3 pkt 2 ustawy, uczeń może zrezygnować z przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego. O rezygnacji tej powinien poinformować dyrektora szkoły nie później niż na 3 miesiące przed terminem egzaminu ósmoklasisty” – czytamy m.in. w uzasadnieniu.
Przypomnijmy, że od 2025 roku wypłata m.in. 800 plus dla dzieci z Ukrainy przebywających w Polsce będzie uzależniona od tego, czy uczą się w polskich szkołach czy przedszkolach. W praktyce ma to wyglądać tak, że rodzice składając wniosek np. o świadczenie 800 plus, będą musieli wpisać, do jakiej szkoły chodzi dziecko. Podane dane MEN będzie weryfikować przez System Informacji Oświatowej (SIO).
W przypadku niezastosowania się do obowiązku szkolnego rodzicom uczniów grozi postępowanie egzekucyjne i 100 zł grzywny, a od czerwca 2025 r. – także utrata 800 plus. Dotąd Ukraińcy mieli wybór – ich dzieci mogły się uczyć zdalnie w swoim kraju lub w systemie mieszanym.
Projekt znajduje się na stronach Rządowego Centrum Legislacji tutaj
(GN)