Deklaracje polskich nauczycieli o gotowości służenia Polsce w razie niemieckiej agresji nie były gołosłowne. Już w październiku 1939 r. Związek Nauczycielstwa Polskiego rozpoczął konspiracyjną działalność pod nazwą Tajna Organizacja Nauczycielska (TON) i od pierwszych dni okupacji niemieckiej, a także sowieckiej,  organizował tajne nauczanie. Wielu nauczycieli, członków ZNP, włączyło się także do walki zbrojnej z okupantem oraz do konspiracji wojskowej – jednym z nich był Adam Smulikowski, syn wiceprezesa Związku, działający w komendzie głównej ZWZ/AK jako organizator szlaków kurierskich z okupowanej Polski na Zachód. Przypominamy nasze publikacje poświęcone polskim nauczycielom – związkowcom podczas II wojny światowej. Cześć i chwała bohaterom!