Uczenie się drogą modelowania może służyć uczniom i uczennicom do nabywania pewnych pożądanych zachowań w uczeniu się (indywidualnym i w zespole). Ma ono jednak swoje ograniczenia…

W pierwszym polskim wydaniu podręcznika „Psychologia i życie” (Zimbardo, Ruch, 1988), które ukazało się dzięki profesor UW dr hab. Marii Materskiej, a z którego uczyłem się na pierwszym roku studiów psychologicznych, był interesujący rysunek. Przedstawiał ojca, który tzw. klapsem wymierza karę swojemu synowi, mówiąc jednocześnie: „Ja cię nauczę bić siostrę!”. Paradoks, który trafnie oddawała ta scenka, sprawił, że do dziś pamiętam numer ryciny (14.4.). Dalej przywołane były klasyczne już badania Bandury i Waltersa (1959). Pokazały, że wielu rodziców stosujących kary fizyczne było zaskoczonych, gdy dowiedziało się, że ich „grzeczni chłopcy” (w domu) byli bardzo agresywni (w szkole). Chcieli wyeliminować niepożądane zachowania i wymierzali kary fizyczne za agresję, lecz tym samym modelowali i kształtowali te właśnie zachowania.

Wiele nauczycielek i nauczycieli doskonale zdaje sobie sprawę, że słowo (nakaz lub zakaz) ma generalnie mniejsze znaczenie w wychowaniu niż dawany przykład. Wynika to z tego, że opisywanie dobrych wzorców postępowania wymaga większego zaangażowania, przetwarzania informacji (symbolicznych) na etapie słabszego rozwoju językowego niż u dorosłych, podczas gdy uczenie się z obserwacji opiera się na ewolucyjnie bardziej pierwotnych mechanizmach. Mechanizmy te mogą odegrać ważną rolę nie tylko w wychowaniu. W tym odcinku chcę pokazać, ze modelowanie i dawanie wzorców odgrywa również ważną rolę – popartą dowodami – w edukacji.

(…)

 

Tomasz Garstka, psycholog

 

Cały tekst– GN nr 24 (e-wydanie)

Pozostałe artykuły w numerze 24/2021:

• Pełnym głosem. Szkoły pod specjalnym nadzorem
• Felieton. Trzeba się zmienić
• ZNP po rozmowach w MEiN: Oczekujemy od ministerstwa konkretów
• Do końca czerwca br. MEiN pokaże projekt ustawy o zmianach w edukacji włączającej
• Dyrektor pod butem kuratora? MEiN chce zmian m.in. w nadzorze pedagogicznym
• Felieton. Czerwiec, najtrudniejszy miesiąc w szkole
• Przekonywaliśmy, że zmiany w awansie zawodowym muszą być powiązane ze wzrostem wynagrodzeń
• Nie wprowadzajcie zmian bez realnych konsultacji. To grozi zapaścią systemu edukacyjnego
• MEiN ma projekt zmian na liście lektur. Skreśleni Konwicki, Parandowski, więcej dzieł Jana Pawła II i Kossak-Szczuckiej
• Pocovidowe zmiany w mowie: projekt się rozwija, do badaczy z Polski dołączyli uczeni z Kolonii, Paryża i Pragi
• Jak wspierać uczniów cudzoziemskich ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi?
• Nauczycielka WDŻ o planach MEiN: Potrzebny jest język zaufania
• Właśnie teraz powinniśmy odpowiedzieć na pytania o to, czego dowiedzieliśmy się o szkole podczas edukacji zdalnej
• W koronawirusowym czasie. Co działo się w Sekcji Emerytów i Rencistów ZNP w Oświęcimiu
• Awans zawodowy. Jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej?
• Nauczyciele z „Wysockiego” zdobywali na Sycylii doświadczenia w zakresie wielokulturowości
• Casus. Orzeczenie o przywróceniu do pracy lub o odszkodowaniu
• Pytania do eksperta. Rozwiązanie umowy a świadczenie rehabilitacyjne